Opinión

Súmula da escandalosa neologia oficialista

Ao longo dos sete últimos artigos, passamos em revista os carateres fundamentais da resposta da RAG=ILG frente à estagnaçom pós-medieval do léxico galego e frente à correspondente suplência castelhanizante. Cabe dizer, entom, que tal resposta, se por um lado se manifesta insuficiente, de modo que ela nom pode satisfazer as necessidades denotativas de um cidadao culto do século XXI, por outro lado enferma de umha brutal deficiência, pois, no essencial, ela consiste numha geral e resignada aceitaçom de castelhanismos suplentes, tacanhamente pontuada por escassas soluçons –sempre idiomáticas e funcionais em galego– convergentes com o português e caprichosamente salpimentada com vistosos neologismos de invençom, sempre antieconómicos e freqüentemente disfuncionais. Como vimos, essa maciça (e caótica) castelhanizaçom neológica praticada polo oficialismo –que consagra na língua formal a berrante incoerência lexical própria da fala popular degradada e que mesmo acarreta a padronizaçom de numerosos elementos lexicais disfuncionais ou faltos de idiomaticidade– revela-se profundamente contrária à regeneraçom formal e funcional do galego, ao seu prestigiamento social e à sua emancipaçom a respeito do castelhano, pois despreza o recurso áureo que, para a codificaçom do galego, representa a coordenaçom com os padrons lexicais das variedades lusitana e brasileira da nossa língua.

Qual é a fonte desta estratégia dos codificadores oficialistas? À vista do assinalado, deve apontar-se que a mediocridade intelectual, e também umha atitude soberba e autoritária, nom terám sido alheias a tal abordagem codificadora; porém, para além disso, aqui o determinante terá de se enxergar na ideologia, nos pressupostos ideológicos de que os codificadores oficialistas partírom e que, desde as origens da sua intervençom, tenhem pautado as suas decisons padronizadoras, mesmo por cima de eventuais declaraçons formais, afinal meramente retóricas, de princípios de sentido reintegracionista, como o quarto das NOMIG. Tal ideologia fica, de facto, nitidamente retratada no seguinte passo, que surge num texto do ILG de 1974 (Galego 3: 82): "Por outra banda, non convén esquencer que en Galicia síntese [sic] desde hai moito a influencia do adstrato castelán, que ven operando como lingua de cultura na nosa terra. Esto provocóu que o galego popular se fixera [sic] permeable a certas innovacións irreversibles que contribuiron aínda máis á diverxencia entre as polas galega e portuguesa. Pra sermos, xa que logo, consecuentes co noso principio de non xebrar escesivamente o galego culto do popular (de xeito que aquel non sexa letra morta prós galegos), témonos que pronunciar contra a portuguesización do galego". E, nessa linha, Santamarina, em 2004, reafirma (VOLGa: 38-39): "Optamos por esta segunda estratexia [nom coordenar o léxico moderno galego com o luso-br.] porque é máis realista; optar pola primeira [si fazer o anotado] obrigaría a retirar da circulación palabras que son galegas desde as orixes, aceptar os castelanismos que ten o portugués mesmo, e aínda máis, converter o galego para os galegos case nunha segunda lingua que só se podería dominar por unha aprendizaxe escolar longa".

Portanto, os agentes do ILG, instrumentalmente incorporados à RAG, tenhem praticado umha estratégia padronizadora que, rejeitando a coordenaçom com o luso-brasileiro, considera irreversível (e nom indesejável) a castelhanizaçom do léxico galego (moderno), umha estratégia que nom aspira a separar substancialmente o léxico (moderno) da língua culta a respeito do presente nos falares populares castelhanizados e que, em contraste com o que acontece em todas as línguas socialmente estabilizadas, nom deseja que o padrom lexical galego deva ser adquirido (também) através de umha aprendizagem escolar longa. O resultado desse programa codificador, extensível à ortografia, nom pode ser mais claro: o galego permanecerá formal e funcionalmente subordinado ao castelhano. Entre este programa isolacionista e o reintegracionista, de sentido emancipador a respeito do castelhano, é evidente por qual haviam de optar as forças políticas do nacionalismo espanhol. Também parece claro hoje que a oficializaçom do programa isolacionista (com marginalizaçom do reintegracionista) tem favorecido o abrupto declínio do galego. Eis a face canalha da política.

Comentarios