Durante anos escoitamos as palabras dos nosos maiores na lingua antiga. Esas palabras pertencíannos na medida en que nos pertencía o mundo dos nosos maiores. Eles habitaban unha orde cósmica que para nós adquirira unha dimensión doméstica dunha pureza habitual, mais delimitada polos muros de rebo da terra e á que tiñamos un acceso familiar e natural. Só moito máis tarde, co decorrer dos anos, cando nos libros da escola algunhas desas palabras que considerabamos totalmente alleas ao ámbito escolar principiaron a xurdir, comezamos a sentir a reveladora colisión de dúas galaxias que ata daquela endexamais se sospeitaran e que se mantiñan separadas por unha distancia perfecta. Pouco a pouco fomos adquirindo conciencia de que a lingua dos nosos maiores podía ser tamén a nosa, de que en realidade era tamén a nosa. Moito despois comprendimos que debía ser a nosa. Un curioso e estraño sistema que non alcanzabamos a comprender totalmente inclináranos a establecer unha separación natural entre os dous mundos, de maneira que un deles se nos aparecía envolto por una sorte de feitizo cotiá que pretendía gardar un secreto ao aire libre. Chegamos a albergar a calada certeza de que os nomes valiosos da vida non eran aqueles que escoitabamos da boca dos nosos maiores. Foi só co tempo que soubemos que as palabras valiosas tamén podiamos atopalas na lingua antiga. Que dende sempre estiveran alí, transparentes de tan limpas e cercanas, como un universo sostido polas trabes invisibles dun costume. Aprendemos, ademais, que moitas das palabras da lingua antiga non existían na outra lingua e aquilo foi como acceder a un segredo luminoso. Precisabamos saber se nós tamén podiamos habitar a lingua antiga como a habitaran os nosos maiores. Precisabamos saber se a nosa entraña verbal estaba configurada desa mesma materia. Foi entón cando aprendemos a falar por segunda vez. As palabras coas que os nosos maiores tocaban o mundo e o levaban á boca precipitábanse de súpeto na memoria e nunha alianza prodixiosa coa conciencia adquirían unha nova vida que tamén era a nosa. Soubemos, daquela, que nós tamén eramos outra cousa e que ser ou non ser é unha cuestión de saber elixir os camiños do noso sangue, o fío da nosa propia voz.
