ADVERTENCIA:
Este artigo está baseado en feitos reais e poden ferir a sensiblidade dalgunhas persoas.
Nesta semana tivo lugar na Universidade da Coruña unha xornada de recibimento ao novo estudantado de doutoramento en que se nos resolveron todas as dúbidas e en que se nos debuxou un futuro que fai que case non te poidas poñer en pé do inquietas que se te poñen as pernas. Foi, entre outra cousas, un novo golpe de realidade ao saber que as probabilidades de que esteamos a traballar polo amor a arte, en fin, polo amor á investigación, son case dun 90%. Saín da reunión moi cabreada e nervosa por saber, entre outras cousas, que a UDC non iría convocar neste ano os contratos predoutorais (supoño que por falta de fondos) e que a Xunta, que me levaba dicindo durante tres meses que para o mes seguinte sairía a súa convocatoria, resulta que non ten pensado publicar nada, polo menos, até febreiro (que casualidade! A uns meses das eleccións!!).
Ademais, saber que tan só na Coruña somos unhas 1300 persoas as que estamos dentro de programas de doutoramento restan aínda máis as ilusións de poder chegar a un estado normal de vida en que cobrarías por estar contribuíndo tanto ao desenvolvemento da investigación e o coñecemento do teu país como do teu propia. Aínda peor nos poñemos se pensamos que o meu ámbito é o das humanidades e sempre se nos ten no último recuncho, á espera. Supoño que o feito de que non levemos bata e non esteamos nun laboratorio restanos credibilidade. Fica, supoño, a posibilidade de procurar un emprego para poder sacar uns poucos cartos dalgún lado, mais se as forzas xa eran poucas unha termina por bater coa cara no chan ao ver que as súas posibilidades se limitan ao mundo Inditex ou a captar soci*s para certas ONG e que, por tanto, os últimos cinco anos de formación quizais tamén foron por amor á arte ou á vida en xeral, mais que puideron realizarse grazas a que a túa familia, ao contrario das diferentes institucións, decidiu apoiarte.
"Ao final da aula, como sempre, fomos asinar a asistencia e un compañeiro ofreceume o seu bolígrafo. Devolvínllo, agradecín o xesto, e respondeume “Bueno... bolígrafo o bolígrafa?” E riu".
No entanto, continuei co día a día. Continuei a me formar, ler, escoitar... e, entre outras cousas, a asistir ás miñas aulas de portugués para mellorar o meu nivel nesta lingua. Na última aula xurdiume a pregunta de se no portugués era común o uso dos xenéricos na lingua (do tipo alumnado, profesorado...) xa que ao longo do curso non me tiña encontrado con ningunha destas formas nos textos que traballaramos nas aulas (Ai! En que momento decidiría eu facer tal cousa?). A profesora contestoume que non, que non era tan común o seu uso como si notaba que o era no galego e español e preguntou cal era, realmente, a súa utilidade. Un compañeiro contestou que se ben hai anos este debate non tiña, quizais, tanta visibilidade, hoxe en día estaba a ter unha maior importancia o facto de nos expresar de xeito non sexista, e a profesora dixo que, para ela, non había debate posible porque lle resultaba, en certo modo, ridículo. Intentei brevemente explicar a utilidade deste tipo de fórmulas e, logo diso, preguntou: “mais quen di iso? O BNG? Ou quen?”.
"Se se considera que non hai conflito ou problema non hai nada que investigar. No entanto, esfórzome en pensar que este tipo de feitos o único que teñen que provocar son ganas de escribir, de crear discurso e seguir na liña dunha maior concienciación"
En realidade, o máis gracioso sería terminar o artigo aquí e deixar o malestar que a min se me meteu no corpo, xunto coas ganas de saír pola porta que me entraron nese momento. Como sempre, cando me acontece algo así quedo tan sobrepasada pola situación que non termino por reaccionar de todo. Quedei o resto do día pensando na cantidade de tipos de violencia que nos rodean e que van pasando dunha persoa a outra como o xogo da patata quente. Cada persoa semella recibir un tipo de violencia que colle e moldea a súa maneira até que está lista para soltala no momento que considera perfecto para lla pasar a outra. A súa violencia, ante o que a esquerda neste país representa e, xunto con ela, a loita feminista como unha loita que debe estar sempre a querer incomodar, revolver no lixo e dar que falar, converteuse en min nunha outra especie de violencia, ou desacougo máis ben, ao ver o tantísimo traballo que fica por facer e ao ver a falta de conciencia e descoñecemento que existe sobre un instrumento como a lingua cuxo poder está a nos golpear e ferir cada día por nos deixar no silencio.
Ao final da aula, como sempre, fomos asinar a asistencia e un compañeiro ofreceume o seu bolígrafo. Devolvínllo, agradecín o xesto, e respondeume “Bueno... bolígrafo o bolígrafa?” E riu. O seu riso provocoume o tipo de inestabilidade que sentes cando intentas estar de pé, e dereitiña, enriba da area nun día de sol inmenso. Seguramente, esta xente dirá en centos de conversas que se sente de esquerdas desde a mesma cadeira en que xerarquiza as causas e loitas que son válidas e pertinentes e as que non, e entre as que o feminismo, por suposto, non terá sentido porque as feministas só somos unhas histéricas que nos estamos a queixar sempre por todo. Lembreime dunhas palabras que lle escoitei o outro día a Lluís Llach en que se preguntaba de que servía dicir que eras de esquerdas se despois chegabas ao poder e actuabas na liña da dereita. Que este tipo de comentarios nazan nun contexto tan simple e relaxado como era o da miña aula o único que me dá en pensar é que se considerou que eu estaba a atacar a algo ou alguén, ou que estaba xa a preparar unha escopeta en contra da xente que non empregara este tipo de formas non marcadas na lingua.
Marchei para casa sentindo que, sen as persoas da aula o saberen, nesta semana estaban atacando o meu campo de interese e traballo por segunda vez. Se este discurso é o que impera, como vai haber unha institución interesada en financiar os estudos de xénero? Se se considera que non hai conflito ou problema non hai nada que investigar. No entanto, esfórzome en pensar que este tipo de feitos o único que teñen que provocar son ganas de escribir, de crear discurso e seguir na liña dunha maior concienciación, porque a cuestión de xénero non é algo que vai ligado a abrirmos un debate en concreto sobre o tema, lermos un libro ou vermos un documental, senón que é unha forza transparente que está instalada no noso día a día e que está presente a cada momento. É o obxectivo, por tanto, traballar por desenmascarar e facer visíbel esta forza opaca (xa que tanto está de moda este termo) para desmontar e dar a entender que podemos construírnos dun xeito diferente ao que se nos impón. A pregunta non é tanto se podemos mudar a situación, senón se queremos. Xa Hannah Arendt dixo que a acción non é o inicio dunha cousa senón de alguén, porque son as accións as que nos identifican.
