Este 8 de setembro estreouse na, xa referencial e adorable, sala Numax de Santiago de Compostela, un evento cinematográfico irrepetible, One More Time with Feeling, dirixido polo neocelandés Andrew Dominik, que inclúe entrevistas, gravacións, reflexións íntimas e un documental do grande artista australiano Nick Cave e a súa banda The Bad Seeds. Ao día seguinte da emisión, verá a luz o seu dezaseis disco, Skeleton Tree, gravado durante os días tráxicos nos que tivo que superar a morte do seu fillo adolescente.
Eu vin en directo a Nick Cave unha vez. Foi unha noite de principios de xuño do ano 2013. Actuaba dentro do Primavera Sound de Porto. Cando saíu ao escenario, -co seu eslamiado pelo acibeche longo ata a altura do ombreiro, o traxe a medida de raias e raso branco, esa fracura fráxil de que se sabe tan forte que exhibe con franqueza a súa fraxilidade-, xuraría que todo se impregnou dun fresco recendo a aquel Atlántico tan próximo. Foi unha hora escasa de desolación escura e sinistra, de estética espiritual, humana, libre e bohemia, na que os seus fans celebramos que non volvera deixar aquel bigote inoportuno que lle daba un aire de cobrador da luz das películas de Berlanga ao seu gótico rostro e acompañamos en moitas desas cancións que falan de adolescentes rurais abraiados polos trucos eróticos urbanos, da tenrura e sensación de catástrofe que é o amor, do transcendente, do espiritual, da natureza do feminino, do sexo, dos amores vividos coa man no corazón, e ás veces tamén nas bragas, e acompañámolo, sobre todo, nos seus coros in crescendo, rítmicos e monótonos, lánguidos e entusiastas, cheos de matices a pesar da súa estrutura sinxela. Vímolo botarse, perigosa e, no entanto, confortablemente, nos brazos das grupies da primeira fila con xesto de romántico torturado, improvisando frases atrevidas e algo sobreactuadas que facían gala do malditismo delicioso dese roqueiro, literario por excelencia, pertencente a unha xeración que xa comeza a desaparecer.
Foi unha hora escasa de desolación escura e sinistra, de estética espiritual, humana, libre e bohemia
![Publicidade 195634]()
Ese día recitou tamén un verso do seu libro titulado The sick bag song, (Canción en bolsa para vómito), escrito nunha desas bolsas que dan nos avións para vomitar. Palabras inconexas cheas de memoria que me fixeron entender o sentido do que hoxe sei que foi o meu primeiro escrito serio, escrito á idade de seis anos nun sobre que miña nai me dera por se acaso vomitaba no coche que mercaramos había un mes. Na primeira metade dos anos 70 e, para unha familia campesiña luguesa media coma a miña, ter un coche significaba un triunfo económico grande e mantiñámolo tan limpo e relucente que se podía comer nel. Aquel meu primeiro poema, coma o de Cave, era tamén un himno composto dun só verso: PROTECTINE, PROLACTINE, LACTOPLAN, escrito en letra picuda que, de tan grandísima que a escribira, resultaba maiúscula, e moi negra, que para iso a rodeei moitas veces con boli negro, (“todo lo que tiene sonidos negros tiene duende”, aprendería despois en Lorca). PROTECTINE, PROLACTINE, LACTOPLAN, que hoxe recoñezo como un hendecasílabo perfecto, -non sei se sáfico, trocaico ou espondeo, que nunca fun capaz de memorizar as equivalencias acentuais e sempre tiven que levalas escritas no brazo e usar xerseis con manga nos exames aínda que fose xuño radiante-; PROTECTINE, PROLACTINE, LACTOPLAN, verso vangardista, condensado en once sílabas, metricamente doce porque é agudo; cubismo, creacionismo e surrealismo amalgamados, no cal PROTECTINE era metáfora, substitución do concepto A por un termo B; PROLACTINE era significante, orfo de significado, que intensificaba e ampliaba mundos, desafiando a arbitrariedade do signo lingüístico ao establecer novas relacións entre os elementos nomeados e LACTOPLAN era plano referencial extralingüístico que aludía a sentimentos e estados de ánimo de entusiasmo e esperanza. Credo recitado en vinte e oito doses de calcio puro, administrado vía oral, para paliar a hipocalcemia posparto en vacunos e evitar así a atrofia muscular. Canto órfico que salvaba da inmobilidade e posterior morte á Luceira, a nosa vaca máis vella, aquela de mirar profundo de pombo, sentimental e tristón, que só se decidía a parir se a poñiamos riba das hortensias, e lambía no seu becerro de ollos pechados e a lingua fóra coa dozura das maternidades de Seoane. Anos despois, na facultade de Filoloxía, aprendín que o recurso literario que se agocha naquel meu primeiro verso, disfrazado de collage farmacolóxico é, en realidade, unha xitanjáfora, de valores puramente sonoros sen vinculación real nun significante contundente e autónomo. Esa xitanjáfora miña agochaba a necesidade de escribirmos en soportes efémeros, porque, dicía o artista australiano, nos ensinan a sermos leais á nosa infancia, -a súa a dun neno á beira dunha vía de tren que se perdía no horizonte, a miña, á beira de vacas que sopeixaban nas nádegas das súas crías vindas de nacer para que se puxesen de pé e se iniciasen á vida con ímpeto.
-Antes, cando non había calcio, dabámoslles café con augardente nunha botella, para que se erguesen, porque se unha vaca non se ergue en dous días, mal asunto –dicía meu pai.
PROTECTINE, PROLACTINE, LACTOPLAN, himno órfico e hermético, infancia en estado puro. Iso mesmo foi o que eu lle crin entender a Cave cando nos recitou os seus versos escritos en soportes efémeros que teñen ese efecto de bálsamo curativo que reconcilia coa memoria. Grande, Cave.
