![[Imaxe: Cedida por "A memoria das mulleres] Juana Otero, mestra de Vilagarcía, rapada](/asset/thumbnail,1280,720,center,center/media/nosdiario/images/2018/08/15/2018081517242787795.jpg)
A Custodia Gama, con dous irmáns fuxidos, rápana e obrígana a pasear polas rúas de Pontevedra cun cartel nas costas, e outro no peito, que reza Roxa. A Pastora e Cándida Cordal, irmás de Castor, outro home escapado, sácanas da casa e fanas bailar espidas no centro de Cambados. A Encarnación Rodríguez bótanlle por riba sulfato con cal para as viñas e para evitaren queimarse, rápana e déixana cega para sempre. Despois viólana diante de seu home, Nicanor Barreiro, ao que antes lle rompen as pernas.
A Carme Jerez, da Fervenza (Vilamartín de Valdeorras), préndena en 1946. Queren que delate a Abelardo Macías, O Libre e durante 10 meses é sistematicamente violada en grupo nos cuarteis da Rúa e da Cortegada e abandónana cun tiro. Paséana cando está encinta de catro meses. Queren, mais non o fai.
Emilia Cabaleiro, natural de Redondela, é unha nai solteira que traballa no campo co seu fillo Antonio. De casa humilde, comparte a escaseza e a bondade, tal e como revela o investigador Luís Bará na obra Non des a esquecemento. O 13 de febreiro de 1937 decrétase a “cazaría humana” que dá pé a tres días de martirio en que Emilia e Antonio son acosados para descubrir a quen lle levan comida, tabaco e xornais. “Non había límites para a aldraxe, para a humillación, para o terror, para os signos do medo”, recolle a obra, era “a mensaxe do horror, o aviso para quen protexía os perseguidos”. O 16 de febreiro aparecen os corpos de Manuel Vázquez, Hixinio Fernández e Antonio Alonso na parroquia de Chapela, onde tamén dan cos corpos torturados e mutilados de Emilia e Antonio. “Conta a memoria do pobo que Emilia tiña os peitos seccionados e que lle meteran na boca o pene e os testículos de seu fillo”, agrega o libro.
A memoria tamén conta que Rosario Hernández, A Calesa, sofre a rapa e a violación. Tortúrana até que a asasinan e córtanlle os peitos. A súa familia nin dereito a bágoas ten, pois fondean o seu corpo perto das illas Cíes. Nunca voltou do mar.
[Podes ler a reportaxe íntegra no número 309 de Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]
