“As nosas letras ofenderon os de dereitas e os de esquerdas”

Tonhito de Poi (Ribeira, 1969) é un das caras máis recoñecidas do rock en galego. Daquela primeira época [década dos 90]  asegura non ter “nostalxia ningunha”. Os mais jrandes volveron hai seis anos e agora xuntan distintas xeracións nos seus concertos. Poi asegura que é “moito mellor tocar agora que con vinte anos”.

-Como recibes ser nomeado para presentar a Festa do Queixo deste ano?

-Moi agradecido, sobre todo polo contexto. É un detalle que lle fagan ese recoñecemento a Ana Kiro [á que lle inauguran un busto] a través de min.

-É o mesmo tocar con vinte anos que con cincuenta?

-Non ten nada que ver. É a mesma diferenza que hai entre tomar kalimotxo e bo viño. Con vinte anos todo é churrasco e agora xa afinamos máis na dieta. É moito mellor mellor tocar agora que con vinte anos. Antes estábamos máis preocupados por saltar e ao haber menos conciencia desfrútase menos. Había máis salvaxismo, que iso tamén está ben e ensinounos moito, pero agora disfrútoo cincuenta veces máis á hora de tocar.

-Cambia o público de Heredeiros?

-Non, porque a música non cambia. Curiosamente, diante do escenario todo está como cando hai 25 anos. Deben ser os fillos dos que antes viñan aos concertos e vése que están ben criados. Saltan, botan… Hai que estar moi en forma para estar diante de todo nun concerto de Heredeiros. Iso non é sopa de sobre, non todo o mundo ten a saúde para aguantar diante todo o concerto, e aí están. É o mesmo sangue o que está diante, só que é o sangue renovado dos fillos, mais non cambiou nada. A música é eterna.

-Había censura nas vosas letras? Ou hai menos liberdade agora?

-Nós sempre tivemos problemas con todo o mundo, con todos. As nosas letras ofenderon os de dereitas e os de esquerdas, aos de arriba e aos de abaixo e aos dun lado e outro. No rock and roll daquela época, se decías "eu quero jichar e morrer empalmado cunha botella na man", ofendías tanto aos de esquerdas nacionalistas galegos, que decían literalmente “merecemos grupos dignos”, como aos de dereitas, co típico pai de familia de 45 anos ao que lle parecía unha vergonza. Nós sempre fixemos rock and roll e no rock and roll sempre haberá xente que se ofenda e xente que non. Pero sinceramente, a min nunca me preocupou. Son estados de ánimos. Como as mareas, hai mareas altas e mareas baixas, pero o rock and roll é o océano.

-Algunha vez viches un grupo e pensaches “estes son coma nós”?

-Encántame cando vexo a algún grupo que se lle ve o plumero e que se ve do que se alimentaron. Para min é un honor. Teñen sangue nas veas e non son uns lánguidos. A min mólanme os grupos cañeros e estou encantado de que haxa grupos que dalgún xeito se reflexen en nós. Cando arrancas, tes que coller referentes e co tempo colles máis personalidade. Iso é normal.

-De onde son as mellores navallas e navallóns?

-Está mal que eu o diga, pero as mellores navallas que comín foron na miña terra, no Vicanso de Aguiño. Iso non son navallas, son sables. Foron as mellores que probei pero gracias a deus hainas en todos lados boas, carallo.

-O ano pasado fixeches a ruta do camiño francés partindo de Roncesvalles co programa Destino Santiago. Hai algo espiritual no camiño?

-Para falar de espiritualidade habería que entender o que é o espírito, e iso xa son palabras maiores. Eu realmente non vexo esa dualidade entre corpo e espírito, integro todo. Polo menos, esa é a miña intención ou o que eu sinto. O camiño é unha experiencia que marca. Sabes cando metes todas as patacas nun balde de terra con auga, que unhas lavan ás outras? Pois aquí é un pouco así. O camiño de Santiago é como un balde de auga: aíllache un pouco, vas andando, a outro ritmo, vés pasar os coches a toda velocidade e pensas pero onde vai este tolo. Ti estás noutra dinámica e a xente que fai o camiño faino cunha vibración especial. Hai conversas moi interesantes, está o propio esforzo de facer o camiño e toda a arquitectura que hai vinculada á espiritualidade… Todo iso é moi valioso. Polo menos algunha perlita vas sacar para seguir confeccionando ese colar de perlas co que nos enterraremos todos, e que será o único que saquemos en claro de aquí. O camiño non deixa indiferente.