Unha mostra lembrará as heroínas de Sálvora en Ribeira

Un total de 213 persoas faleceron no mar da Illa de Sálvora na madrugada do 2 de xaneiro de 1921. 53 foron rescatadas. O vapor Santa Isabel, cunha pasaxe case ao completo formada por persoas que tiñan a emigración como destino, rompía nas augas de Arousa nunha noite de temporal. Poucas persoas quedaba na illa xa que a maior parte da veciñanza continuaba en terra, onde foran conmemorar a casas familiares o inicio do novo ano sen poder regresar pola perigosa situación do mar. 

O Santa Isabel saíra no primeiro de ano da Coruña e Cádiz era o seu destino para transbordar cara América. Vilagarcía e Vigo, portos dunha traxectoria que non ía chegar ao seu fin xa que o inmenso temporal da noite fixo encallar a embarcación a poucos metros do faro da illa de Sálvora. O impacto foi tan brutal que o barco quedou fora de comunicación, imposibilitado mesmo para enviar unha mensaxe de socorro. Poucos homes e mulleres estaban naquela noite en Sálvora mais iso non impediu que tres dornas se botasen á mar, con oficio para dominar a bravura das ondas. 

Contra a morte nunha dorna salvadora

Josefa Parada, Cipriana Oujo e María Fernández tripularon unha dorna que fixo varias millas en catro viaxes co fin de rescatar aos poucos superviventes que aquela noite salvaron a vida nun mar de cadáveres. Tiñan entre 25 e 14 anos. A súa dorna encheuse de náufragos e tivo forza mesmo para remolcar un bote salvavidas, dos poucos que non rebentaron co impacto, cargado de superviventes. Cóntase que máis dunha ducia de vidas puideron salvarse grazas a súa valentía. Cipriana Crujeiras tivo tamén un papel relevante no rescate das vítimas do naufraxio. Canda elas, homes e mulleres de Sálvora e Ribeira arriscaron naquela noite as súas vidas para tentar que a traxedia do Santa Isabel non se convertese no episodio máis negro das súas augas. 

A valentía das catro mulleres e da veciñanza de Sálvora débelle Ribeira a condición de “Moi Nobre, Moi Leal e Moi Humanitaria Cidade”, título que formou parte do ronsel de recoñecementos que por aquel entón recibiron e que fai aínda inexplicábel que salvadoras da illa non conten aínda co nome dunha rúa no concello, malia terse aprobado no pleno municipal. Tampouco prosperou o proxecto de destinar unha das casas arruinadas de Sálvora a casa-museo das heroínas da illa. 

O Auditorio Municipal de Ribeira abrirá aínda sen data concreta, 93 anos despois, unha exposición que lembrará o naufraxio do vapor Santa Isabel e a memoria das catro mulleres e as máis de cen persoas da veciñanza que colaboraron no rescate. Preparada pola directora do Museo Municipal de Ribeira, Pilar Casas, a mostra recollerá obxectos, documentos, fotografías e informacións sobre as homenaxes posteriores. Unha maqueta do barco e unha recreación dun camarote serán outros dos elementos da exposición. 

No artigo “Sálvora: Illa das mulleres salvadoras”, publicado na Revista Ardentía da Federación Galega pola Cultura Marítima e Fluvial, Luís Teira da Confradía da Dorna de Ribeira lembra a historia do terríbel naufraxio que volve agora á memoria a través dunha exposición.