Seda de cabalo é unha exposición itinerante que vén de 2013…
Si, eu gañei o Premio Nacional de Fotografía en 2007. Despois a miña muller enfermou e morreu e eu retireime do mundo, literalmente. Pero en 2012 chamáronme do Ministerio. Tiñan moito interese en facer unha exposición. Finalmente accedín e escollín a Tabacalera. Sen ser unha retrospectiva, abranguía desde os anos 80 até 2005. Hai obras que non están no Marco porque non cabían. Chámase Seda de Cabalo porque eu uso seda de cabalo. Nacín mirando o océano, pero ao mesmo tempo sentía nostalxia da serra do Forgoselo, daquelas imaxes da infancia con cabalos salvaxes. O cabalo é un animal que vén da Prehistoria, que se enfronta ao home ou ao lobo. Pois unha peza central nesta exposición era a esfera de cedro con seda de cabalo, que non está no Marco.
Xa que fala de animais, hai moitos paxaros, réptiles e mamíferos na súa obra. Por que?
Teño unha relación intensa cos paxaros desde neno. Para min son seres sagrados. A miña primeira aproximación foi desde o punto de vista científico, ornitolóxico. Despois empezou a interesarme máis o lado poético, o paxaro como símbolo. Xa desde a Prehistoria para o ser humano aparece o paxaro como símbolo. [José Ángel] Valente dicía que no meu corazón late un paxaro. A través do compositor Olivier Messiaen aprendín sobre a linguaxe dos paxaros. Quixen incorporar tamén a música dos paxaros á miña exposición. Gravei no bosque o seu canto…
Teño animais vivos, mortos, disecados… E a moitos deilles eu os últimos auxilios. Nas mareas negras vías os animais morrer nos teus brazos. Atopo animais atropelados, intoxicados… E son como as persoas: cando van morrer, mírante aos ollos para que os acompañes. O animal ferido necesita calor. A miña obra é premonitoria, como cando facía tumbas simbólicas con especias e animais. Un can morre nos meus brazos e eu téñolle que facer a tumba, e despois volve como árbore ou como insecto.
Pasou do branco ao negro -en Bestias involuntarias, por exemplo, que era a morte fronte á vida- á cor. De que maneira?
Con Bestias Involuntarias, que é en branco e negro, estiven oito anos. Son animais fragmentados xunto a ferramentas. Cabezas/Soños, que é un políptico, son cranios articulados con obxectos da natureza. A finais dos anos 80 sentín que este proxecto de articulación de animais e obxectos estaba esgotado. Xa expuxera en Francia -antes que aquí-, en Alemaña, en Inglaterra… Tiña un traballo moi intelectualizado, con múltiples influencias, desde a zooloxía fantástica de Borges a Luís Seoane…
Seoane tiña a condición que para min ten que ter todo artista, que é ser un exiliado. Tiña unha conciencia galega, unha visión poliédrica, híbrida e un sentido da ética e do compromiso que admiro. Eu tamén collía influencias das vangardas históricas, da filosofía: Bataille, Deleuze, Heidegger, María Zambrano… Mais por enriba de todo isto estivo o azar. A creación é sempre un acto de amor determinado polo azar.
Eu facía naturezas mortas. Mais fixen unha pequena viaxe á India. Foi un encontro con aquelas cores e olores, coa forza vital da poboación… Un alento, un sopro. Os animais interpelándote de igual a igual, a presenza da morte, os corpos humanos na torre jainita e os corvos sobrevoando… Todo aquilo supuxo unha fractura na miña visión. Comezo a usar a cor, aínda que non deixo de todo o branco e negro, e fago, por exemplo, Aforcados. Cos animais sempre algún tipo de relación, sempre hai algo autobiográfico. Nesta época fago tamén retratos a amigos e a serie Confesión. Unha das claves da miña fotografía é sempre a luz.
Por que? A luz relaciónase na súa obra coas ideas de revelación, aparición… Coa creación, e non imitación, da realidade.
A luz determina a beleza, dá forma aos obxectos. Por escuro que pareza, sempre hai luz. A fotografía é luz e tempo. En cada unha das miñas series a chave é a luz. O primeiro que estudo é a execución da luz.
Falaba antes da morte. A súa obra relaciónase co paso do tempo, coa beleza da caduco, co límite, co tránsito entre a vida e a morte… Por que?
A miña obra, nese sentido, é toda premonitoria. Como neno galego tiven unhas experiencias coa morte a través da relixión moi fortes: asistir aos velorios, andar nos osarios, nos cemiterios… Traballo coa morte “sen por que”, como dicía Heidegger. Traballo co que me rodea. No territorio do descoñecido, pero na xeografía do confín que é a Galiza. Pertenzo ao bosque atlántico, ao océano que me capturou. Cavo a terra negra, o humus, onde habitan os insectos. Camiño baixo as cumes das faias, as bidueiras, entre as sombras, na humidade...
Fornecemos só un estrato da entrevista co fotógrafo e poeta Manuel Vilariño que publica mañá o semanario Sermos. Se queres continuar a lectura non tes máis que achegarte ás librarías, quiosques ou acceder á nosa tenda online para mercar Nós Diario e Sermos. Adianta traballo para outra vez facéndote subscritora ou subscritor aquí!
