A investigación para obter unha vacina contra a COVID-19 é a gran loita científica deste momento. O investigador do Centro Singular de Investigación en Química Biolóxica e Materiais Moleculares (CiQUS) da Universidade de Santiago de Compostela (USC) José Martínez Costas obtivo financiamento do Instituto de Saúde Carlos III para desenvolver unha vacina fronte á COVID-19. A investigación baséase nunha nova metodoloxía que permite resultados en marxes de tempo reducidos e a baixo custo.
Nun comunicado remitido pola USC, o doutor Martínez Costas explica que a metodoloxía a partir da que se traballará é válida fronte a calquera elemento patóxeno.
"Facemos que células de calquera orixe fabriquen microesferas e introduzan entro delas os antíxenos víricos", sinala este científico.
Estas partículas, segundo indica, "purifícanse moi facilmente e teñen capacidade intrínseca para estimular ao sistema inmune, o que as converte en ideais como vacinas para o coronavirus, enfermidade que afecta principalmente a persoas de idade avanzada cuxo sistema inmune adoita estar debilitado".
Desta maneira, o equipo do CiQUS traballará na produción da vacina mentres que o ensaio en animais levarao a cabo outro equipo do Centro de Investigación en Sanidade Animal de Valdeolmos (Madrid). Se se comproba que a estratexia achega resultados positivos, o equipo buscará financiamento adicional para iniciar os ensaios clínicos.
Aínda que resulta moi complexo determinar un prazo de tempo definitivo para dispor dunha vacina efectiva, desde a USC cren a metodoloxía desenvolvida permite obter resultados preliminares sobre a efectividade do composto nun prazo inferior ao dos procedementos convencionais.
Por este motivo a formulación inicial podería estar dispoñible nun prazo que oscila entre dúas e tres semanas. Con todo, o investigador subliña que o desenvolvemento dunha vacina é un proceso complexo e longo no que se debe combinar efectividade e seguridade. A metodoloxía de Martínez Costas agora financiada para a súa aplicación fronte á COVID-19 xa foi probada de forma satisfactoria fronte a outros virus.
Inducir respostas inmunitarias
A universidade informou de que, tamén ao redor do desenvolvemento de vacinas, o grupo de María José Alonso está implicado nun equipo que traballa na avaliación de estudos preclínicos para unha nova vacina contra o SARS-CoV2 capaz de inducir respostas inmunitarias de longa duración fronte ao virus.
En concreto, este equipo intégrao persoal investigador de IDIBAPS, do National Center for Biotechnology, do Barcelona Supercomputing Center e do IRSICAIXA con financiamento do departamento de saúde da Generalitat de Catalunya.
Este grupo propón o deseño dunha vacina baseada en ARNm (acedo ribonucleico mensaxeiro) do virus. En opinión das investigadoras trátase dunha "alternativa prometedora fronte a vacúas convencionais polo seu gran potencial, rápido desenvolvemento, fabricación a baixo custo e administración segura".
Outras liñas de investigación
A USC salientou que o diagnóstico e o seguimento de doentes de COVID-19 son outras das liñas de investigación nas que actualmente profundan os seus equipos.
No primeiro caso, o profesor Jesús Rodríguez Requena está implicado nun proceso de desenvolvemento de novos test para o diagnóstico e a identificación fiable e rápida de doentes seropositivos. Na investigación tamén participan grupos do CSIC.
No ámbito do seguimento de pacientes, o investigador José M. Castro Tubío céntrase na identificación da evolución da infección por coronavirus, especialmente no relacionado coa aparición de novas mutacións. Nunha primeira fase desta liña de traballo, o grupo dedicarase ao desenvolvemento dun método de xenotipado destes virus mediante a tecnoloxía de secuenciación en célula única.
Proxectos pendentes
Ademais da procura de novos fármacos, os equipos de investigación traballan igualmente na optimización da formulación de compostos, así como na súa administración para conseguir unha eficacia e seguridade máxima.
No desenvolvemento e screening de novos fármacos, os grupos do Centro de Investigación en Medicamento Molecular e Enfermidades Crónicas (CiMUS) liderados por Mabel Louza e o de María José Alonso, no ámbito da formulación, atópanse pendentes de financiamento para varios proxectos a nivel europeo e estatal ou en asociación con empresas.
Neste ámbito, atópanse pendentes de resolución dous proxectos solicitados á Unión Europea (Innovative Medicine Initiative): o primeiro, de forma conxunta con máis de dez socios, sobre cribado masivo vía intelixencia artificial de candidatos a fármacos antivirais e outro cuxo obxectivo é o testado da actividade vírica de candidatos a estes mesmos medicamentos, así como un terceiro relacionado co reposicionamento de fármacos.
