''Dixemos a Samuel Juárez que a policía está a torcer o sentido da lei para obter información sobre movementos sociais''

Que constatan os relatorios que Esculca lle translada á delegación do Goberno español na Galiza? Diría que as identificacións da policía son razoábeis?

Pois, efectivamente, non son razoábeis. Dunha banda, porque recibimos información moi documentada e avalada polos propios expedientes que incoan a delegación e as subdelegacións do Goberno, temos constatados numerosos casos de identificacións que fican á marxe da Lei de forzas e corpos de seguridade do Estado e da Lei de seguridade cidadá, isto é, que non se axustan aos principios de "necesidade, proporcionalidade e congruencia". 

"Moitas identificacións responden a unha vinganza por ter exercido un dereito cidadán: identificar un policía"

Moitas desas identificacións non son necesarias para previr unha infracción, senón que responden a unha actuación policial en retribución, ou en vinganza, por ter exercido un dereito cidadán: identificar un policía. A desproporción vese por exemplo nos cacheos que se aproveitan para a incautación de documentos sobre centros sociais ou organizacións que son totalmente legais. Até nos teñen chegado casos onde a persoa identificada nun protesto non chegou a facer parte del en ningún momento. 

Transladámoslle ao delegado, así mesmo, o incumprimento xeneralizado da obriga de identificación dos policías, así como a nosa preocupación pola instalación de controis sen ningunha proporcionalidade a respeito do número de manifestantes e pola identificación de persoas ligada unicamente a criterios estéticos: o Día da Patria eu, que levo o pelo curto e teño aspecto de señor formal, podo pasar ao casco vello; un mozo co pelo longo e unha camisola con algún lema non.

E cal foi a análise que fixo Juárez de todas esas cuestións?

Nunha xuntanza que mantivemos hai uns meses, comunicounos a súa intención de apostar na intervención mínima das forzas e corpos de seguridade, así que tiñamos a esperanza de que boa parte das cousas que lle transladamos ficaran xa solventadas, mais non é así. A respeito da identificación da policía, díxonos que estaba resolta a respeito dos antidisturbios, que agora levan unha placa pegada con velcro na parte posterior do uniforme. 

"A desproporción vese por exemplo nos cacheos que se aproveitan para a incautación de documentos sobre centros sociais ou organizacións que son totalmente legais"

Porén, botou man das estatísticas para sinalar que eran unha minoría os casos en que se incoan expedientes na Galiza. Eses dados non concordan cos que manexamos en Esculca. Se ben estamos de acordo con que a incoación de expedientes é minoritaria, si que son moitas as organizacións e movementos sociais do País que están a sufrir a chamada represión de baixa intensidade.

E citámoslle uns cantos casos como a 'Marcha a Teixeiro' --en solidariedade cos e coas presas galegas-- que é continuamente sancionada, ou as multas derivadas dunha concentración en Arteixo para reclamar que se esclarezan as circunstancias da morte do preso Diego Viña. A realidade estatística non concorda coa presión económica que sofren determinados colectivos.

E esa represión estaría ligada a unha determinada ideoloxía?

Entendemos que si, que hai actuacións policiais argumentadas na prevención da delincuencia ligadas a unha ideoloxía e advertimos tamén unha predisposición a identificar determinadas persoas en función das súas ideas, especialmente no independentismo.

Tememos que as forzas e corpos de seguridade torzan o sentido da lei e, sexa mediante instrución ou mediante a práctica policial, aproveiten prácticas amparadas nela para obter información sobre colectivos e movementos sociais.

E coloco o exemplo dun caso que nos chegou recentemente: para sancionar unha persoa que está a pintar un mural, porque teñen que se incautar de documentación ligada a un centro social? Iso quere dicir que se está a buscar algo máis.

Explicoulles o delegado do Goberno español por que se renunciou á identificación dos antidisturbios mediante o seu número de placa, co TIP?

Non, non houbo ningunha explicación a este respeito. Porén, en Esculca estivemos a investigar e sabemos que existe unha resolución da Dirección xeral da policía, que non é pública, na cal se acorda levar un número nas costas. Insistimos moito na falta de idoneidade deste sistema, pois a identidade do policía vai quedar supeditada a un procedemento interno do propio corpo, un procedemento que sempre será opaco.

"Advertimos unha predisposición a identificar determinadas persoas en función das súas ideas, especialmente no independentismo''

O número das costas non permite asociar o axente a ningunha comisaría nin permite obter ningún dado concreto. Aliás, lembrámoslle que se demandou tamén a identificación das forzas e corpos de seguridade que non fan parte da Unidade de intervención policial --antidisturbios--, polo que se continúa a incumprir a Instrución 13/2007, ditada pola Secretaría de Estado de seguridade. 

Falou antes do compromiso do Goberno español cunha intervención mínima da policía. Daquela existe sempre proporción entre o número de axentes e o número de manifestantes?

Moi boa pregunta. De feito, direiche que os últimos relatorios que estamos a facer están focados xustamente na desproporcionalidade de policías en protestos que son absolutamente pacíficos.

Si que falamos desta cuestión na xuntanza. Puxémoslle un exemplo: a mobilización de Siareir@s Galeg@s de 2011 en Teo contou cun despregamento de gardas civís absolutamente desproporcionado; a mesma acción ao ano seguinte en Pontevedra contou só con axentes da policía local para regular o tránsito, que entendemos que é o desexábel.

Transladámoslle --a Samuel Juárez-- a idea de que unha presenza policial tan nutrida en manifestacións das cales está constatado que non se producen incidentes supón unha criminalización do acto e do colectivo que o convoca. El respondeu que é unha decisión dos mandos policiais e que confía na súa profesionalidade. 

Están a agromar moitos casos de imputacións por "enaltecemento do terrorismo" no País. Trataron esta cuestión?

"Os últimos relatorios que estamos a facer están focados xustamente na desproporcionalidade de policías en protestos que son absolutamente pacíficos"

Non, porque a entrevista estaba focada nos relatorios relacionados co dereito de manifestación e concentración. Mais entendemos que estas actuacións que xa van pola vía penal están a vulnerar non só o dereito de organización, senón tamén o dereito á liberdade de expresión.

E o veto ás bandeiras galegas nos estadios de fútbol? Vulnera o dereito de manifestación?

Pois si que falamos desta cuestión co delegado do Goberno. El sostivo que se realiza ao amparo da lei de deportes e que non o practican as forzas e corpos de seguridade senón axentes que traballan no propio estado. Aliás, dixo que non houbera veto ningún na Galiza.

Foi entón cando lle citamos casos concretos aquí, no País, que non teñen a ver xa coa estreleira senón que non se lle permitiu a entrada a un estadio a unha persoa por levar posta unha camisola con simboloxía da bandeira nacional coa estrela. Juárez dixo que descoñecía estes feitos e que tomaría nota deles, pois non fora esa a instrución que se impartira.

"Juárez dixo descoñecer que na Galiza se está a impedir a entrada aos estadios deportivos a persoas que portan simboloxía nacionalista"

Esculca está a preparar un relatorio ao redor do xuízo na Audiencia Nacional española contra María Osório, Eduardo Vigo, Roberto R. Fialhega e Antom Santos. Que recollerán nel?

Vaise centrar nos aspectos procedimentais. Entendemos que se produciu unha clara vulneración do que se coñece como 'principio de igualdade de armas' e que se manifestou desde o inicio da vista até o final, como xa teñen denunciado os avogados da defensa.

Estará publicado a mediados de outubro e non vai abordar a sentenza, senón unicamente a violación de dereitos fundamentais durante o xulgamento. Traducirémolo ao inglés para llelo facer chegar a organismos internacionais e asociacións que traballan na observación dos dereitos fundamentais a nivel europeo.