Desde que o Reino Unido converteu a soidade nun asunto de Estado coa creación dunha secretaría específica, mudou a nosa ollada sobre esta forma de estar e de sentir, agora considerada cuestión de saúde pública. «É un tema que nos afecta a nivel global», apunta a Sermos Galiza Ana Villar, traballadora social e vogal do Colexio de Traballo Social de Galiza. «Neste momento é un dos problemas máis relevantes, común a todas as sociedades. Aquí cobra importancia porque medra o número de persoas que viven soas e, polo tanto, crece a preocupación». De momento non chegamos ás cotas dos países do norte de Europa, como Suecia, onde unha de cada dúas persoas vive soa e unha de cada catro morre sen ninguén ao seu redor.
En 2013 vivían soas no noso país 250.700 persoas. Desde aquela, o número de fogares unipersoais creceu até os 278.600 en 2018. En cinco anos, o número de persoas maiores de 65 que viven soas incrementouse en 18.000, até acadar as 128.800. Son na súa maioría mulleres e viúvas. «Fálase moito da soidade das persoas maiores, e é certo que se trata dun dos grupos máis vulnerábeis. Pero a soidade non é só cousa da vellez. Vémolo todos os días desde servizos sociais. Prexudica sobre todo a persoas con discapacidade, enfermas mentais, persoas sen fogar e persoas en situación de pobreza ou risco de exclusión social», explica Villar.
Detectar cada caso esixe ir máis aló da convivencia porque illamento e soidade non sempre van da man. «A soidade», engade, «responde a parámetros sociodemográficos, actitudinais, de comportamento e de relación». Soas nun contorno máis individualista Non é doado definir nin medir a soidade. Tampouco deseñar un marco de intervención único para abordar o impacto que ten nas nosas vidas. Non hai dúas soidades iguais, así que o primeiro paso é diferenciar se se trata dunha soidade imposta ou de libre elección. «Consideramos que a soidade pode ser un aspecto positivo da vida dunha persoa sempre e cando sexa formulada baixo os seus propios criterios e sexa unha cuestión desexada», explica a este medio a doutora en Socioloxía Raquel Buxán.
Foino para o escritor e filósofo estadounidense Henry David Thoreau, que a mediados do século XIX decidiu afastarse dos seus para vivir só durante dous anos, dous meses e dous días, sempre consciente da ingratitude que lle supoñía estar só e dos beneficios da natureza como única compañeira. Foino tamén para o filósofo compostelán Ignacio Castro Rei, autor de Roxe de Sebes (2001), as memorias dos seus días de refuxio nunha cabana do Courel onde combinou o sentir abrumador da soidade coa fortaleza e o equilibrio emocional de verse só.
[Podes ler a reportaxe íntegra no número 349 do semanario en papel Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]
