En galego e portugués utilizamos o verbo coar para ‘facer pasar algo por un trebello separando o líquido das partículas sólidas que leva’ (Coar o zume, coar o arroz). Unha variante tradicional é escoar e sinónimos son escorrer e filtrar. O trebello coñécese como coador/coadoiro aínda que pode recibir outros nomes como pasador, escorredor ou mesmo filtro, maiormente se adopta formas algo diferentes.
O verbo coar ampliou posteriormente o seu significado a ‘pasar ou introducir furtivamente algo’ (Coaron dous kilos de coca no país), admitindo tamén un uso reflexivo (Coouse polo portelo). Neste caso, o verbo reflexivo pode subliñar que algo se introduce por descoido de quen debería evitalo (Coóuseme unha falta de ortografía na carta). Se nos parece rechamante o neoloxismo, podemos substituílo por outros verbos sinónimos (infiltrar/se, introducir/se, escapar/se, etc,).
Con todo, a palabra utilizada xeralmente está moi contaminada polo español, que "coou" as súas formas : colar, colarse, colador, etc.
O que non existe en galego nin en portugués é o uso español de colarse (nin a adaptación en coarse) co sentido de ‘pasarse de listo, dicir ou facer irreflexivamente cousas que non se axustan en absoluto á realidade ou que fracasan estrepitosamente’. É un castelanismo dicir:
Quixeches facerte o simpático e coácheste (ou colácheste)
Contounos como fora a cousa e coouse (ou colouse) totalmente
En galego debemos substituílo por expresións nosas equivalentes e igual de coloquiais como meter a pata/ meter o zoco/ meter a pezuña, botar a lingua a pacer (forte é só referida ao acto de falar) e outras.
Para ‘filtro ou escoador de sólidos’ poderiamos tamén empregar a tradicional peneira e o verbo peneirar . Por exemplo, Esta é a peneira da fariña ou Os buscadores de ouro peneiraban a area no río.
Peneira e peneirar poden adquirir empregos figurados; así, pensando nunha peneira como un espazo con buratos que impide o paso e filtra o acceso a un lugar podemos dicir :
Peneiraron con moito coidado as persoas que accedían á praza
Moito mellor ese verbo tradicional galego que o castelanismo peinar.
Debemos, daquela, peneirar ben a nosa expresión -maiormente no uso público- para termos un galego ben coidado.