Anxos Sumai: “Conseguín escribir con valentía, con absoluta liberdade creativa”

-Aínda impactada coa lectura de A lúa da colleita gustaríame saber que lle están a comentar as persoas que len a novela.

Coinciden en que crea unha grande angustia e familiaridade coa protagonista. A sensación de atmosfera percíbea todo o mundo e iso alégrame, porque escribo sen premeditación mais sei o que busco. O emprego das cores, os obxectos cotiás, mesmo a descripción das pisadas no corredor están no libro para crear esa atmosfera. 

-O xogo de percepcións, entre a realidade e a ilusión, sitúa a quen le nunha grande inquedanza. 

Esas fronteiras tan difusas, que non se establezan límites claros, forma parte do meu traballo literario. Xa estaba naqueles primeiros proxectos na rede e nesta novela leveino ao extremo. A protagonista agora dubida de si propia, mesmo da existencia, de se o resto está a ver o mesmo que ela ou se un acontecemento produce as mesmas emocións. É algo que tamén me inqueda a min persoalmente: todo o que escribo ten algo de autobiográfico. Non vexo a escrita sen implicación persoal e sen recorrer á experiencia da autora, de feito, todo parte do momento en que vin na rúa unha gaivota cun asa esgazada. Vina e dubidei de se era real ou non e nese momento tiven a clave da novela. 

-A súa protagonista busca de maneira ansiosa a tranquilidade. Por que esa tensión?

Porque está esgotada, a súa forma de sentir esgótaa. Leveina a límites que a fan dubidar incluso de si mesma. Hai un momento no que ela ve unha mazá colgada dunha maceira e recoñece o que sinte na tensión do rabiño que agarra o froito: pode romper en calquera momento e, de acontecer, o  equilibrio quebraría. Ela vive no medo a non superar a fase vital na que se atopa e por iso a fago camiñar por lugares onde a realidade se converte nunha especie de holograma. Creo que, en xeral e nalgún momento, temos esa percepción fuxidía do mundo. No tipo de vida que temos na actualidade, movida polo apuro, parece que só vemos o superficial. 

-Non hai unha páxina de respiro. A intensidade é un dos obxectivos?

Busqueina. Quixen provocar en quen le a mesma incerteza que sente Nuria, a protagonista. É moi fácil alterar os límites e que desapareza a sensación de seguridade. Vive nun continuo estado de provisionalidade. Escribín que ela tiña a sensación de habitar nunha sala de espera e que ingresaría nalgún momento. É como eses soños que tes de pequena de ser algo importante de maior e, despois, a idade trae grandes decepcións e decátaste de que a vida é un fraude e cómpre asumir as responsabilidade nós mesmas.

“A literatura é unha forma de felicidade” 

-Todas as personaxes que se moven arredor da protagonista actúan con naturalidade mesmo nos momentos máis singulares. A normalidade é iso?

Si, hai personaxes que permanecen pasivos e outros actúan. Os que permanecen pasivos fanno porque teñen algo que agochar. Todo o mundo ten algo que agochar, e non nos damos liberado do sentimento de culpa, por máis que o intentemos. É común a todas as persoas, limítanos e vólvemonos cada vez máis individualistas. Mesmo pode paralízarnos. Quería que a parálise que produce a luz escura que levamos dentro tivese presenza na novela. Somos especiais e complexos e ás veces moi fráxiles e interésanme os personaxes que poden vivir onda min, tan normales que pensas que algo deben agochar.

-O inicio, unha muller que busca, remitiume a súa anterior novela, Así nacen as baleas mais vostede recoñece un cambio na maneira de contar. 

Na anterior novela achégome ao maltrato doméstico que descoñecía e logo vin que estaba tamén na miña proximidade e precisaba contalo, como nunha explosión, aínda que controlada por min mesma. Nesta novela fíxenme moito máis valente. Decidinme a  parar e pensar. Antes era máis frívola e estaba pendente do que se puidera dicir da miña escrita. Agora xa non penso niso, non me importa como se perciba. Estou contenta da miña valentía, que me permitiu escribir con maior liberdade. 

-É das poucas que introduce sexo e drogas na novela. Cre que a nosa literatura adoece de excesivo control?

Ás veces utilizo imaxes moi duras, mais nin gore nin pornográficas. Creo que trato aos personaxes con sutileza. O que fago é contar a vida e na vida hai sexo e hai drogas. Outros autores tamén o fan, penso agora en Xabier Queipo, Antón Lopo, Xurxo Borrazás... De todas maneiras, paréceme que na literatura en xeral predomina nestes tempos unha vontade por escribir de maneira politicamente correcta. Eu opto por contar a verdade. 

-Como autora deuse a coñecer na rede, a través daquel encontro semanal que deu logo nos libros Anxos de Garda e Melodía dos días usados. Como valora agora aqueles inicios tan singulares?

Estaba a escribir unha novela en directo sen ser consciente. Había unha grande ousadía, tamén inocencia. Nin imaxinaba que podía ter tanta repercusión. Non esquecerei aquel proceso. Daquela non se usaban os comentarios e eu recibía infinidade de correos. Abría o ordenador e ía mirar quen me escribira, cunha ilusión case infantil.  

-Aqueles textos producían entusiasmo, eran, se me permite, o bonito, o alegre. Logo apareceu a escritora de ambientes máis tenebrosos, de atmosferas tensas, de angustia, de fuxidas... 

Cando publiquei os primeiros textos xa estaba esa escritora, mais a rede non era o lugar acaído para ese tipo de exercizo literario. As obras posteriores, xa en papel, permitiron a súa aparición. En Así nacen as baleas, a protagonista fuxía dunha familia tradicional, a contaminación estaba dentro, non nela. Fuxía dunha atmosfera espesa. Agora, é ela a que escapa de si mesma. 

"Cando non teño nada que contar prefiro calar. Mais, de todas maneiras, a literatura está sempre presente".

-A súa relación coa literatura goza desa intensidade?

Cando non teño nada que contar prefiro calar. Mais, de todas maneiras, a literatura está sempre presente. Usei mil manobras para non escribir cando intentaba comezar A lúa na colleita. Especialiceime en facer madalenas como noutro tempo ía bailar ás discotecas ou bordaba. A miña relación coa literatura é moi antiga, ven da infancia, pero opto  por publicar pouco. Quero estar segura do que publico para poder defender o traballo con confianza. 

-Crear personaxes e historias, meterse nelas e facelas vivir a outras persoas ten que ser fascinante. 

Cando acontece é algo máxico. Convértete noutra persoa. Ao meu ver, é unha felicidade distinta de todas a que sinto neses momentos. Traslado todo a un universo paralelo no que a realidade é outra: absorbo o que vas recollendo na realidade cotián para pasalo a esoutro universo novo. Antes dicía que era unha cazadora que, de pronto, ve cousas que antes non vía.  A intensidade da literatura é así. É unha satisfacción absoluta.