De vagar na Adega Castro de Lobarzán

Acólleme na adega José Fernández, Técnico Agrícola, que representa a terceira xeración nesta familia de viticultores que arrinca co seu avó paterno, Eloy, que deu continuidade a seu pai, José, e que entre eles engancharon ao último da saga. Na actualidade é José o que se responsabilizou de todos os traballos nos distintos procesos: no cultivo das viñas que, como di el, é onde realmente se fai o viño, ata os traballos na adega. Onde, despois de contar coa colaboración dun enólogo durante uns anos, tomou a decisión de fechar el o ciclo para elaborar os viños seguindo os seus propios criterios, para que os seus viños expresen aquilo que busca. Na adega contan cun traballador a tempo completo todo o ano. E, seguindo a tradición da colaboración no traballo familiar, Isaura, súa nai, bótalle unha man nas relacións cos clientes, porque o que lle gusta a ela é falar de ti a ti cos clientes. José estudou Agraria en Vilamarín e logo Agroalimentarias en Ourense, e foi chegando ao mundo do viño da man de seu pai que o apuntou a un curso de cata (en contra da súa vontade, porque non lle gustaba o viño). No curso, e grazas ao profesor dese primeiro ano de cata, José Luís Hernáez Mañas, un boísimo comunicador, abríronselle as portas do que lle faltaba para introducirse tamén na elaboración do viño e no interese polos matices que agocha cada viño. Na actualidade, a adega Castro de Lobarzán, traballa seis hectáreas de viñedo propio, repartido entre os concellos de Monterrei e de Oimbra. A adega sitúase no lugar de Vilaza, na parroquia do mesmo nome do concello de Monterrei. Aínda que o potencial vitícola dos seus viñedos supera os 50.000 kg. de uva, por mor dos seus estándares de busca de calidade, a través do control da produción por planta, a súa produción oscila entre os 38.000 kg e 42.000 kg de uva, dependendo sobre todo da climatoloxía do ano. —Como comezou todo...? Con meu avó paterno, Eloy Fernández, que finou hai 2 anos. Na súa casa aínda se conservan os lagares de pedra, depósitos de cemento, algunha cuba de madeira... O viño que elaboraba vendíase a granel para Lugo, Silleda, Lalín... e xa en cantidades importantes, pois tiña moito viñedo. Meu avó era do Rosal (Oimbra) e casou en Vilaza, por iso tiña viñedo nos dous lados. Seguindo a tradición, meu pai meteuse no mundo do viñedo, elaborando e vendendo viño a granel, ao redor dos 6.000 litros de viño ao ano. —O Pai, un pioneiro... O primeiro viñedo en espaldeira, no lugar de Vilaza, foi plantado por meu pai. E en 1992 creou un método antixeadas, mediante microaspersión, para os seus viñedos. Para estudalo viñeran da Oficina Agraria Comarcal, da TVG, viticultores da zona e ata veu unha persoa que tiña unha plantación de kiwis en Amoeiro interesándose polo seu sistema. —E a adega? Despois de levar moito tempo coas viñas e o viño a granel, no 2000, para estrear o milenio, deuse o salto: púxose en marcha a adega coa elaboración da primeira colleita coa marca Castro de Lobarzán, e rexistrouse na Denominación de Orixe (D.O.) Monterrei. —E o nome de Castro de Lobarzán? Lobarzán é un lugar que separa Vilaza das Chas (lugar de nacemento de miña nai), onde quedaban meu pai e miña nai cando se coñeceron, hai máis de 40 anos. É un nome que di moito para nós: a unión de Oimbra e Monterrei. —Como traballan as viñas? Baseámonos no respecto ao medio ambiente. Os nosos viñedos nunca levan herbicida, sempre teñen cuberta vexetal, simplemente lle pasamos unha rozadoira cando a herba está moi alta. Na maioría das colleitas non damos tratamentos agresivos, como son os produtos sistémicos, só como último recurso se ven unha colleita moi complicada, e só para salvar a produción. Facemos tratamentos asesorados por Bernardo Estévez, viticultor biodinámico do Ribeiro, con preparacións, por exemplo, a partir de allo ou eucalipto, xunto do caldo bordelés. Algo que nos caracteriza é a vendima en verde, na que somos moi estritos, sobre todo coas variedades tintas, buscando a calidade na uva e deixando rendementos baixos por cepa (6 acios), que nos leva a uns 2.000 kg por hectárea. Na primeira vez, sobre o 2002, dixen na casa que ía quitar unhas uvas, e meu avó imaxinou que serían poucas, pero cando viu as que ían para o chan, pareceulle inconcibible, pero convenceuse cando lle demos a probar o viño e viu que a calidade era moi superior. Mesmo despois lle daba voltas á cabeza e dixo que incluso da Garnacha tintoreira (Alicante) se podería sacar bo viño con eses traballos. —Que variedades de uvas cultivan? Todas autóctonas. En brancas: Godello, Treixadura, Albariño, e en tintas: Mencía, Araúxa, Bastado, Zamarrica, Sousón, Caíño Longo, Brancellao. Como di o meu amigo Xico de Mandín, e penso que ten toda a razón, "a persoalidade dun viño tinto en Galicia vai pasar polas variedades minoritarias", porque Mencía e Araúxa temos todo o mundo... —E os viños? Estamos elaborando varias referencias: Castro de Lobarzán branco, con Godello e algo de Treixadura; Castro de Lobarzán tinto, con Mencía, Araúxa e algo de Bastado; Lobarzán Isaura, é un monovarietal de Godello, fermentado e criado en barrica; Lobarzán Isaura, con Mencía, Arauxa e Bastardo, e Lobarzán Isaura Bastardo 100%, un monovarietal único e que está tendo unha moi boa acollida. —E para o futuro...? Ampliar un pouco, non moito, a superficie de viñedo e a produción. En abril de 2020 plantamos 1 hectárea máis de viñedo, que en 2 anos dará os seus froitos. Sacar unha nova referencia. Desde hai uns meses temos outra marca rexistrada, na honra de meu avó, para a que estamos facendo estudos con distintas variedades. Será un viño de alta gama, diferente, e pensado para facerlle unha homenaxe a meu avó.