—Vimos de pasar unha vaga de calor inédita na Galiza. Ten que ver coa crise climática?
O feito de que haxa vagas de calor é algo normal dentro da meteoroloxía. Tamén na Galiza. No ano 90 houbo unha onda de calor moi parecida. A cuestión é que comecen a ser máis frecuentes, máis intensas e máis duradeiras. É ao que nos aboca o cambio climático e o que apuntan todos os modelos: aumentarán os fenómenos extremos, as temperaturas, e diminuirán as precipitacións no verán.
—De feito chegamos ao estío cun déficit de chuvias sobresaínte, coa terra moi seca, sen humidade que alivie as temperaturas extremas.
No inverno e na primavera choveu menos do habitual. Nalgunhas áreas choveu moito menos. A seca ocasiona importantes problemas ambientais pero tamén para a poboación humana.
—O satélite Copernicus deu conta das condicións do solo durante a vaga de calor con valores moi superiores aos do aire, sobre todo onde a masa arbórea é máis cativa.
Onde hai unha maior cobertura vexetal a temperatura do solo é máis baixa. O que sucede é que a seca limitou o crecemento da vexetación e deixou o solo espido. Isto, sumado á deforestación e ao manexo tan intenso do solo fai normal que se rexistrasen temperaturas máis altas. En consecuencia, o risco de incendios é máis elevado, pero tamén se incrementan as taxas de descomposición de materia orgánica e as emisións de CO2 á atmosfera.
—O solo é un importante depósito de carbono.
O solo é un depósito extraordinariamente importante de carbono. Nos ecosistemas temperados ou fríos, hai máis carbono no solo que na vexetación. Tamén na Galiza. A excepción está nos bosques tropicais.
—Significa que podemos aplacar o impacto da crise climática desde a propia xestión do solo?
Sen dúbida, e desde o punto de vista humano, das vilas e das cidades o que máis axuda son as zonas verdes cun arborado san. Suavizan moito as temperaturas. Pola contra, o que non temos que facer, por se non o tiñamos claro, é queimar o monte, porque ademais de contribuír ao efecto invernadoiro tamén nos deixa desprotexidos desa cobertura vexetal que contribúe a mitigar o impacto das vagas de calor. Neste sentido tampouco axuda o selado do solo con asfalto ou cemento. Temos que evitar esas illas de calor.
—Na contorna rural, son adecuados os usos agropecuarios?
O que máis favorece o coidado do solo é un manexo respectuoso da terra. A degradación é resultado dun manexo excesivamente intensivo, con abuso de fitosanitarios e fertilizantes. Se o que queremos é protexer a calidade do solo, que é un recurso non renovábel a escala humana, temos que ir a uns usos extensivos, garantes da biodiversidade dos solos, o seu funcionamento e a súa fertilidade. Este traballo de conservación non será posíbel sen un aproveitamento razoábel dos recursos hídricos. Aínda que pensemos o contrario, a auga é un recurso escaso, imprescindíbel para o consumo humano e industrial, para a gandaría a e a agricultura pero tamén para os ecosistemas acuáticos.
