A rede viaria galega acumula un déficit de investimento de 104.000 euros por quilómetro

Cara ás dúas semanas despois do derrubamento na N-642 que alterou drasticamente o mobilidade rodada na Mariña, o Goberno español —con competencias nesta vía— non pon data para a recuperación do tráfico polos dous carrís. A lentitude do tránsito e os desvíos exasperan a veciñanza desta comarca de máis de 70.000 habitantes, que aínda non entende como se puido derrubar un tramo da principal arteria viaria mariñá. Derrúbase unha estrada en Vilamartín de Valdeorras que deixa 40 veciños incomunicados Mentres, a principios desta semana a Xunta da Galiza presentaba publicamente os puntos básicos da súa Estratexia de Mobilidade —dous anos após adxudicar a súa elaboración —. Entre os obxectivos marcados, reducir en 30% as emisións contaminantes. Non se debera de perder de vista para alcanzar este obxectivo que o mal estado das estradas galegas xera por volta de 130.000 toneladas de CO2 ao ano, segundo un estudo elaborado pola Asociación Española da Estrada (AEC nas súas siglas en español) en 2019. Mais esta, a maior contaminación, é só unha das consecuencias do estado da rede viaria galega, que ten efectos en diversos ámbitos, desde a seguridade viaria até a competitividade económica, entre outras. Custo As estradas da Galiza son as cuartas con maior déficit de investimento do Estado español: 104.300 euros por quilómetro. A última auditoría realizada pola AEC, correspondente ao exercicio 2021, sobre as necesidades de investimento en conservación da rede viaria, indica que ese déficit de investimento na Galiza abeira os 830 millóns de euros. A AEC, que colabora con 200 entidades —desde a Administración pública até os centros públicos de investigación—, dá á rede viaria galega unha cualificación de 124 puntos nun baremo no que entre 0 e 100 é "moi deficiente", de 100 a 200, "deficiente", 200-300 "aceptábel" e entre 300 e 400 "boa". Así pois, as estradas analizadas na Galiza están máis perto, con esa puntuación de 124, do tramo "moi deficiente" que do "aceptábel". Ese custo por quilómetro de estrada de 104.347 euros na Galiza supón situarse 7% por riba do estimado para o conxunto estatal, onde a media é de 97.510 euros. Fondos de capital estranxeiro posúen 283 quilómetros das estradas de pagamento da Galiza Pavimento O groso do déficit de investimento en mantemento das estradas galegas concéntrase no pavimento. Dese custo total de 826 millóns na Galiza, 93% corresponde a este investimento (772 millóns). O pavimento, como ten lembrado a Dirección Xeral de Tráfico (DXT) é un dos elementos de importancia en canto á seguridade viaria. Unha cuestión a ter en conta na Galiza, onde o número de falecementos relacionados co tráfico foi en aumento ao longo destes anos: en 2022 foron 89 as persoas que perderon a vida, segundo o balanzo provisional da DXT, 11 máis que en 2021 (78) e máis tamén que antes da pandemia, en 2019 foron 88 as persoas mortas. Tramos de risco As estradas galegas, de feito, son as terceiras no Estado con máis tramos perigosos, 231 quilómetros. Así o pon de manifesto o último informe elaborado pola EuroRAP, no que participa o Real Automóbil Club de España (RACE), que analiza máis de 25.000 quilómetros da Rede de Estradas do Estado (RCE). O estudo relaciona o número de accidentes graves e mortais que houbo ao longo do últimos tres anos nun tramo de estrada coa intensidade media de tráfico. Os tramos con maior risco supoñen 11% do total das vías galegas —4% de moi alto risco e o 7% de alto—, mentres que 18%, ao redor de 390 quilómetros, son considerados de risco con carácter moderado. Expertos culpan da caída da ponte da A-6 a unha suma de erros Ademais, a Galiza ten a maior cifra de tramos de risco do Estado español, malia reducir o seu número. Pasou de albergar 13 a dez. Tres deles son os únicos que repiten por varios anos consecutivos nesta particular lista negra: a N-541, entre os quilómetros 23,5 e 33,6, en Ourense; a N-642 de Ribadeo, en Lugo, desde o seu comezo até o quilómetro 8,2; e a N-550, no cruzamento da C-542 con Betanzos até o final da zona urbana de Ordes. Impacto na competitividade Mais a situación e estado da rede de viaria e do resto de infraestruturas de comunicación tamén deixa pegada en aspectos como pode ser a competitividade. O último Índice de Competitividade Rexional publicado pola Comisión Europea, e correspondente a 2019, advirte de que a Galiza empeora no seu índice de competitividade por mor de diversos factores, como a febleza laboral, o déficit na innovación mais tamén polas infraestruturas. A Galiza cede novos chanzos e cae do posto 181 do ano 2016 ao 197 das 268 rexións avaliadas nesta última ocasión. No capítulo de infraestruturas e comunicación, a Comisión Europea sitúa a Galiza de 150 entre eses 269 territorios. A media da Unión Europea estaría situada no posto 95. A rede galega de estradas consta de máis de 17.000 quilómetros, a segunda máis extensa de todo o Estado, só superada pola das Illas Canarias. Delas, a Xunta da Galiza xestiona máis de 5.000 quilómetros. O resto corresponde ao Estado, Deputacións ou mesmo Concellos. A Delegación do Goberno español afirma que desde 2019 té agora investiu 552,2 millóns de euros en mantemento e mellora da rede. As estradas máis perigosas do Estado son galegas "A crise estase a pagar na relaxación no mantemento das infraestruturas" Manuel F. Herrador é enxeñeiro e profesor na Escola Técnica Superior de Enxeñaría de Camiños, Canles e Portos da Universidade da Coruña. Lembra que desde a Administración estatal e galega existen inventarios regulares nos que se audita o estado das infraestruturas, estabelecendo unhas necesarias actuacións de mantemento. "A crise de 2008 foi moi daniña para infraestruturas e estradas pois houbo unha relaxación no mantemento que aínda estamos a pagar", afirma en conversa con Nós Diario. "Canto máis se tarde en actuar, máis caro resulta", conclúe. Herrador, a respecto de sucesos como o derrubamento do viaduto do Castro na A-6 lembra que sempre existe a posibilidade dun suceso deste tipo, "e debe investigarse o que pasou", mais defende o "altisimo nivel" existente na Galiza e no Estado á hora de construír este tipo de infraestruturas. Por outra parte, Víctor Yepes, enxeñeiro de Construción, avisa de que é preciso "investir catro veces máis" para ter unha rede de infraestruturas viarias en perfecto estado. "No caso dunha autovía necesitamos de media 80.000 euros por quilómetro ao ano para mantela. Esta cifra podería ser de algo menos da metade nunha estrada normal. Con todo, o investimento que se está realizando é unha cuarta parte", afirma.