A Organización Mundial da Saúde (OMS) advertiu de que o mosquito 'Aedes aegypti', que pode transmitir o dengue, o zika e o chikungunya, xa está presente no sur de Europa e podería provocar "algúns casos" esta mesma primavera e verán.
Así o detallaron en rolda de prensa desde Xenebra (Suíza) o xefe de Unidade do Programa Mundial de Control das Enfermidades Tropicais Desatendidas na OMS, Raman Velayudhan, e a xefa técnica de Zika e chikungunya, Diana Rojas Álvarez.
A experta centrouse, principalmente, en alertar da gran expansión deste mosquito. "Co cambio climático, foron aumentando por altitude e por latitude. Así que agora estamos a ver transmisión onde antes non a viamos. Así, por exemplo, en América do Sur, en Arxentina, no sur de Brasil, Uruguai, e así sucesivamente. E se imos ao hemisferio norte agora hai casos autóctonos reportados no sur de Europa, por exemplo", esgrimiu a doutora.
Por tanto, alertou de que "o risco está aí". Neste punto, mostrou un mapa no cal xa se podía ver a localización do mosquito, por exemplo, no Estado español: "A distribución do mosquito está a aumentar e os países onde o mosquito foi introducido está a aumentar e onde o mosquito se estableceu é alarmante. Así que o risco está aí se o mosquito está presente", insistiu.
Para Rojas Álvarez, a situación actual que se está producindo no hemisferio sur, cunha transmisión endémica destes tres virus, "podería ser unha anticipación do que podería ocorrer". "Debemos estar preparados para detectar algúns casos durante a primavera e o verán en Europa e no hemisferio norte, tamén no sueste asiático, porque a temporada de arbovirus comeza máis tarde que adoita ser cando empeza a tempada de verán", detallou.
Raman Velayudhan explicou que nestes momentos ao redor de 129 países corren o risco de contraer o dengue, que é endémico en máis de 100 países. Este virus non ten tratamento e mesmo as vacinas "apenas están a aparecer no mercado nestes momentos".
Mentres tanto, a incidencia do dengue creceu "exponencialmente", de ao redor de medio millón de casos no ano 2000 a preto de 5,2 millóns en 2019, que foi o peor ano. En 2022, segundo o experto, houbo "un aumento do dengue en moitas partes do mundo". Por exemplo, na rexión de América rexistraron 2,8 millóns de casos con máis de 1.200 mortes.
Igual que no resto do virus, Velayudhan esgrimiu que "a propagación xeográfica do dengue está a expandirse". "Por exemplo, só en Sudamérica, os países afectados polo dengue diríxense cada vez máis cara ao sur. Países como Bolivia, Perú e Paraguai rexistran casos de dengue", argumentou.
Considera, por tanto, que "é realmente preocupante", porque "isto demostra que o cambio climático desempeñou un papel chave en facilitar a propagación do vector, os mosquitos, cara ao sur".
Un só mosquito, tres virus
Diana Rojas Álvarez precisou que é normal que estes tres virus se solapen e cocirculen polas mesmas rexións debido a que teñen o mesmo vector. "É moi común que o dengue coincida co chikungunya e mesmo co zika ao mesmo tempo, porque os transmite o mesmo mosquito, así que o risco está aí", sinalou.
Até a data, uns 115 países notificaron casos de chikungunya desde a década de 1950, cando se descubriu. Hai unha proporción de persoas, en torno a 40% dos infectados, que terán ou manifestarán síntomas do virus até seis meses ou mesmo anos despois da infección. "E aí é onde está a verdadeira carga do chikungunya, porque pode causar discapacidades ou minusvalías para sempre ao ano e logo afecta á calidade de vida", avisou a experta.
Este ano producíronse xa ao redor de 135.000 casos até o 31 de marzo nas Américas, en comparación con 2022, con ao redor de 50.000.
Co chikungunya, igual que co zika, a maior parte da transmisión é intraparto. "Así que cando a nai se infecta no momento do parto, hai 49 por cento de risco de infectar o bebé", apuntou.
O zika tamén se transmite polo mosquito 'Aedes', pero tamén se transmite sexualmente. "O zika segue circulando, aínda que xa non estea nas noticias, por que pasamos de millóns de casos en 2015 e 2016, e desde 2017 están a baixar", afirmou.
En calquera caso, afirmou que aínda hai "ao redor de 30 a 40.000 casos reportados cada ano, a maioría nas Américas, con algúns pequenos brotes no sueste asiático, como India, Tailandia, Cambodia". "Así que temos que ser conscientes diso. Sabemos que hai circulación e que hai 89 países e territorios que notificaron transmisión do virus do zika", remachou.
