253.000 galegos viven na pobreza severa

Son os máis pobres dos pobres. Segundo a Rede Europea de Loita contra a Pobreza e a Exclusión Social no Estado español (EAPN-ES) nesta categoría inclúense a aquelas persoas que viven en fogares cuxos ingresos por unidade de consumo son inferiores en 40 % da media da renda estatal, unha cifra notabelmente inferior á empregada para definir o risco de pobreza e, por tanto, o indicador agrupa a persoas que están nunha situación límite. Neste sentido, o limiar de renda utilizado en 2020 para considerar que un fogar está en pobreza severa é de 6.417,3 euros por unidade de consumo ao ano, isto é, cada persoa debe sobrevivir con menos de 281 euros mensuais para o caso dunha familia con dous adultos e dous menores, e con menos de 535 euros mensuais se vive soa. A pobreza severa representa o elo máis débil dunha sociedade e tamén o máis agochado. As persoas nesta situación viven moito peor que o conxunto da poboación, a súa principal dificultade é resolver a esixencia permanente de escoller, de facer unha gradación entre necesidades indispensábeis, teñen maiores dificultades para facer fronte a calquera evento negativo e, se sucede, provócalles consecuencias máis graves, e resúltalles moi difícil escapar por si mesmas desa situación. Consecuencias A este respecto, algún economistas, como Viçent Navarro, sinalan que “as recuperacións como consecuencias das mudanzas no ciclo económico chegan ao final ou simplemente non chegan as persoas en pobreza severa porque a súa precariedade debilita, tamén, o seu poder de reclamar dereitos”. 45.800 mozos galegos entre 15 e 29 anos non traballan nin estudan Galiza é o territorio do Estado español, excluído Ceuta, Canarias, Melilla e País Valenciá, onde máis ten aumentado a pobreza severa no último ano. Así, o informe EAPN-ES sinala que a pobreza severa increméntase no país en 2020 en 1,5 puntos, isto é 1,3 puntos máis que na media estatal e nunha porcentaxe moi superior ao resto dos territorios. Mentres a pobreza severa redúcese na pasada anualidade en Andalucía en 0,3 puntos, en Estremadura en 0,4 puntos, en Castela e León en 0,5 puntos, ou en Euskadi nun punto, a súa alza é inferior a Galiza en Aragón con 0,3 puntos, en Madrid con 0,8 puntos ou en Murcia con 1,1 puntos. 253.783 galegos viven na pobreza severa. Malia que a porcentaxe de persoas nesta situación na Galiza é de 9,4%, inferior en 0,1 puntos á media estatal, atopándose por baixo de comunidades como Andalucía, Estremadura ou Canarias, a tendencia dos últimos anos apuntan a unha sociedade con cada vez máis exclusión, situándose por riba de Madrid, Castela e León ou Catalunya. A este respecto, os mellores rexistros preséntaos Euskadi, cun índice de pobreza severa de 3.8% sobre o total da poboación, A Rioxa con 4% e Nafarroa con 5,1%, coincidindo no caso da primeira e da última cos máis altos estándares de benestar do Estado. Os pobres aínda máis pobres tras a pandemia Os dados fornecidos polo EAPN-ES confirman as tendencias ofrecidas en traballos anteriores. Neste sentido, un estudo elaborado polos economistas da Universidade Complutense, Raquel Sebastián e Gabriel Rodríguez e o profesor de Oxford, Juan Cesar Palomino e titulado Efectos de la Covid-19 sobre la desigualdad y la pobreza en España, sinala que na Galiza “a perda salarial dos pobres é de 18,7%” desde o comezo da pandemia, unha tendencia que se repite no conxunto do Estado e evidencia un impacto diferente da crise en función do nivel de renda. Nesta liña, destacan que “os individuos que xa eran pobres antes da Covid-19 sofren as maiores perdas salariais” e conclúen que “se agrava a situación de pobreza dos traballadores que xa eran pobres antes da pandemia”. Raquel Sebastián, Gabriel Rodríguez e Juan Cesar Palomino significan que a pobreza ten aumentado na Galiza desde o comezo da pandemia en 8% e a desigualdade en 2,9 no índice de Gini. Nesta liña, afirman que con anterioridade ao comezo da pandemia o índice de Gini sitúase en 0, 39 pasando na actualidade a 0, 42. Segundo estes autores o crecemento da desigualdade na Galiza é superior ao de Nafarroa, Madrid, A Rioxa, Castela e León, Canarias e Cantabria, colocándose o país moi por diante da media de toda á área norte peninsular. As pensións galegas perderon o 25% do seu poder adquisitivo desde 2011 Os pensionistas e a mocidade son dous dos colectivos socialmente máis vulnerábeis. Segundo se recolle no informe publicado o 10 de setembro polo EAPN-ES, 196.416 pensionistas galegos atópanse en situación de pobreza severa, percibindo 4.949 deles pensións de incapacidade permanente, 75.348 de xubilación, 15.711 de orfandade e 13.345 de viuvez. Neste sentido, 39% do total dos viuvos, 15,9% do total dos xubilados e 65% do total dos orfos sitúanse nun estado de pobreza severa, considerándose incluídas nesta categoría aquelas pensións por baixo de 458 euros mensuais en 14 pagas. 22,10% dos pensionistas en pobreza severa Galiza rexistra a máis alta porcentaxe do Estado español de pensionistas en situación de pobreza severa. Mentres na media estatal o 16,10% do total dos pensionistas atópanse en pobreza severa, no país a cifra chega a 22,10%, marcando diferencias de mais de 10 puntos con Castela- A Mancha, de 8,30 puntos con Euskadi, de 8,20 puntos con Nafarroa ou de 8,80 puntos con Madrid. A este respecto, destaca a perda de poder adquisitivo das pensións galegas na última década, cunha caída na contía das mesmas de arredor de 25% desde 2011, e o incremento da fenda con outros territorios do Estado. 45.800 galegos entre 15 e 29 anos non traballan nin estudan. Os dados achegados polo axencia europea Eurostat, seguindo as cifras da Enquisa de Poboación Activa (EPA) do Instituto Nacional de Estatística (INE) indican que o número de mozos nesta situación tense incrementado en 2020 en 3.800 persoas, rexistrando unha taxa de 13,4% do total da poboación nesta franxa de idade. Porén, estes números fican aínda lonxe dos declarados durante a Grande Recesión, destacando nese período os rexistros de 2014, cando 18,8% dos mozos estaban fóra do mercado laboral e sen estudar. As cifras da Galiza sitúanse entre as peores da UE. Malia que Eurostat, incorpora a esta categoría os mozos que non traballan nin estudan, sen diferenciar entre os que buscan activamente emprego sen éxito e aqueles que non teñen interese en atopalo, os dados son moi preocupantes, sendo superados só por Italia con 23% e Grecia con 19%. Pola contra, Austria, Alemaña, Eslovenia, Luxemburgo Malta e Países Baixos rexistran nesta situación a menos de 10% da poboación nese grupo de idade. A desigualdade, disparada na última década A situación socioeconómica derivada da pandemia certifica a natureza social da enfermidade, sexa no referido ás posibilidades de contaxio for nas profundas consecuencias económicas que produce entre a poboación máis pobre. Por unha banda, as persoas que viven en pobreza aliméntanse peor, teñen máis enfermidades, están máis obesas, fan menos exercicio, residen en vivendas infradotadas ou pequenas e a maioría das que conseguen traballar, ocúpanse en empregos máis precarios. Por outra, sofren máis os efectos económicos derivados das medidas de control social e rexistran un incremento significativo nas taxas de pobreza e de pobreza severa así como un deterioro dos indicadores de carencia material. O panorama previo á pandemia era malo porque a xestión da Grande Recesión deixou atrás ás maiorías sociais. Así, por exemplo a desigualdade non parou de medrar na Galiza desde a chegada á presidencia da Xunta de Alberto Núñez Feixoo, pasando o índice de Gini de 0,284 en 2008, o último ano do Executivo bipartito á fronte do Goberno galego, a 0,305 en 2018. Neste sentido, Luis Ayala, Antonio Jurado e Jesús Pérez Mayo no seu traballo Diferencias de igualdad y bienestar en las regiones españolas destacan que nese período Galiza pasou de ser o cuarto territorio con menor igualdade do Estado español ao noveno, empatado con Estremadura e colocándose por diante de Nafarroa, Aragón, Euskadi, Asturias, Castela e León, Catalunya e A Rioxa. Galiza é o noveno territorio máis desigual do Estado As cifras de pobreza severa na Galiza responden a razóns de carácter estrutural. A este respecto, desde a Rede Europea de Loita contra a Pobreza e a Exclusión Social no Estado español sinalan que “non se trata dun fenómeno novo, pola contra avisa da consolidación dunha bolsa de pobreza estrutural formada por unha banda da poboación que estaba xa no abandono antes da pandemia”. Precisamente, para EAPN-ES este “conxunto debuxa un panorama preocupante de consolidación” e reclama “completar sen máis atraso as medidas económicas e sociais de sostemento e protección que se aplicaron só moi parcialmente, pois, logo, a recuperación das persoas será moito máis difícil e onerosa” A radiografía da pobreza na Galiza recollida no informe EAPN-ES deixa en evidencia as políticas públicas aplicadas por Alberto Núñez Feixoo. Concretamente, os seus anos á fronte do Executivo coincidiron cun progresivo e continuado aumento da mesma así como nunha ampliación da fenda social na Galiza, acadando o país uns niveis de desigualdade descoñecidos.