Un histórico conflito medioambiental que afecta as montañas leonesas e que leva máis de dúas décadas inmerso nun litixio xudicial está perto de chegar á súa conclusión. Trátase da polémica xerada hai xa 23 anos por mor da pretensión de situar até 437 aeroxeradores eólicos, distribuídos nunha vintena de parques, entre as comarcas de Omaña e Cepeda, nunha zona de alto valor natural.
Estas infraestruturas proxectábanse dentro dos límites da zona de especial protección para as aves (ZEPA) que fora designada previamente para preservar a pita do monte (Tetrao urogallus), que xa daquela estaba en perigo de extinción e que nas dúas últimas décadas minguou a súa poboación en 45% e, segundo o último censo, no conxunto do Estado español quedan só 292 exemplares.
O colectivo ambientalista SEO/Birdlife mobilizouse e logrou paralizar boa parte dos parques eólicos que conformarían o coñecido como 'nó de Villameca'. Porén, a tramitación de cada un deles por separado e os atrasos na publicación das súas respectivas autorizacións impediron a adopción de medidas cautelares neses procedementos, polo que chegaron a construírse seis parques cun total de 64 muíños, lembra a entidade nun recente comunicado.
SEO/Birdlife non cesou os esforzos e recorreu cada proxecto amparándose no "inadecuado estudo do impacto individual e acumulado" das infraestruturas sobre a pita do monte e mais o seu hábitat. "Este proceso derivou en sucesivas sentenzas que nos daban a razón e anulaban as autorizacións, pero que deixaban aberta a porta a reiniciar os trámites, entrando nunha situación que impedía o funcionamento dos parques pero que non resolvía do todo o conflito", sinalan.
En 2020 a organización, "após longas negociacións", alcanzou un acordo coas compañías enerxéticas promotoras que aseguraba a retirada dos aeroxeradores máis conflitivos, fondos adicionais para as medidas de conservación desta especie ameazada e un incremento nos beneficios para a poboación local do territorio onde se sitúan os parques.
Ningunha das zonas de construción dos parques eólicos foi considerada "crítica" para a pita do monte
Agora, apuntan desde SEO/Birdlife, o conflito co 'macrocomplexo' eólico de Villameca estaría a piques de chegar á fin —ou, cando menos, o "principio do fin"— co inicio da tramitación do desmantelamento desas turbinas eólicas que maior impacto ocasionaron. De feito, a aparición aos pés dun parque eólico dunha pita do monte morta en 2017 suscitou a polémica en León. Segundo as persoas expertas, esta foi a segunda morte dun exemplar desta especie atribuíbel directamente á afección dos muíños en Europa, após un caso precedente en Suecia.
Porén, outros proxectos anteriormente rexeitados volven á vía administrativa, como os parques Peña del Gato, Valdesamario e La Espina, que a comezos deste ano recibiron a autorización ambiental do Goberno castelán-leonés a pesar de, segundo os ecoloxistas, seguir sen "avaliar correctamente" o impacto sobre a pita do monte —as zonas de construción dos parques eólicos non foron consideradas "críticas" para a conservación desta especie—, e tamén malia ser tombados polo Tribunal Supremo. A aprobación destas infraestruturas foi tamén recorrida, novamente, por diversas entidades.
