O radon é un gas nobre, incoloro, inodoro, insípido e de carácter radioactivo. Este gas fórmase de maneira natural pola desintegración do uranio presente no chan e nas rochas, principalmente o granito, moi común no conxunto do Estado español e en particular na Galiza. Así, o radon é a fonte natural máis importante na exposición á radiación ionizante.
A Organización Mundial da Saúde (OMS) indica que este gas resulta canceríxeno para as persoas que se expoñen a altas concentracións de radon, pois cando este pasa ao aire, é inevitábel inhalalo ao respirar. Unha vez dentro do corpo, o gas fíxase aos tecidos do pulmón e desintégrase emitindo partículas que poden danar as células.
Este proceso resulta perigoso en canto ao desenvolvemento de cancros de pulmón. Por este motivo, tanto as diferentes entidades sanitarias como a comunidade científica advirten da necesidade de medir a cantidade de radon presente nas vivendas e nos postos de traballo.
O radon na Galiza
O catedrático de Medicina Preventiva e Saúde Pública da Universidade de Santiago de Compostela (USC), Alberto Ruano, explica a Nós Diario que “segundo os datos dos que dispón o Consello de Seguridade Nuclear, o 70% do territorio galego presenta unha elevada probabilidade de ter concentracións altas de radon”.
O 70% do territorio galego presenta unha elevada probabilidade de ter concentracións altas de radon
Así o informou o experto durante o I Simposio Estatal de Radon Laboral decorrido a semana pasada na USC, advertido de que nesa extensa superficie da Galiza supéranse os 300 becquerelios por metro cúbico (Bq/m3) de concentración do gas, xusto o límite máximo permitido na lexislación laboral para evitar os efectos canceríxenos que provoca o radon.
“A directiva europea de 2014” fronte ás radiacións ionizantes “recolle que as persoas traballadoras e habitantes da UE non poden expoñerse a unha concentración superior aos 300 Bq/m3 nin nas súas vivendas nin nos seus postos de traballo”, sostén Ruano. Así, na Galiza toda vivenda nova debe estar construída a proba de radon. Porén “no noso laboratorio, o único acreditado no país, non notamos ningún aumento de medición de radon nas vivenda de recente construción”.
Isto pode resultar perigoso pois o radon “é un carcinóxeno humano que produce cancro de pulmón”. Con todo, “non todas as persoas expostas a este gas desenvolven un cancro, mais si existen máis posibilidades de que ocorra”, sostén Ruano. O experto indica que na Galiza levan elaborando moitos estudos ao respecto co obxectivo de reducir o contacto co radon, como substancia de risco, nos postos de traballo.
O gas radon é un carcinóxeno humano que produce cancro de pulmón
“Na Galiza temos un mapa de radon do territorio que conta con 4.330 medicións e que esperamos subir a cifra até 5.700 antes de final de ano”, expón o experto. Tendo en conta que o mapa do Estado español presenta un total de 12.000 medicións, na Galiza “estamos en vantaxe en canto á caracterización deste gas”.
Ruano engade que “temos acumulado moito coñecemento e coido que é o momento de que ese coñecemento sexa aproveitado por entidades públicas e privadas para poder actuar fronte a este carcinóxeno”. Con todo, isto cómpre facelo “sen alarmismo”, indica, “debemos informar pero sen crear alarma” entre a poboación.
Alberto Ruano afirma que “debemos informar pero sen crear alarma”
Para evitar o contacto co gas radon, o catedrático asegura que as administracións deben regular a posibilidade de que os pequenos negocios poidan acceder ao proceso de redución de radon nos seus centros pois, se ben a medición dos niveis deste resulta barata, reducir a concentración do gas ten un custo importante que é posíbel que as empresas con poucos ingresos non poidan asumir.
Ademais, engade que as medicións de radon debe realizalas laboratorios avalados pola Entidade Nacional de Acreditación, como así o recolle a lexislación. “Nós fomos o segundo laboratorio do Estado español e conseguir esta acreditación demostrando a competencia técnica precisa”, indica Ruano.
