O maquinista xefe de tren Manuel Mato, condutor de convois Alvia e coñecedor da liña Ourense-Santiago, na que se produciu o accidente de xullo de 2013 no que morreron 80 persoas e outras 145 resultaron feridas, afirmou que durante a formación trasladóuselles "que había que atar os machos" [sic]. Vén de aseguralo no xuízo polo sinistro, que se retomou esta terza feira coas declaracións previstas deste maquinista e outros dous —Juan Carlos Cons e Abel Fortes—, citados como testemuñas por parte da defensa do acusado Francisco Garzón.
A preguntas do fiscal, Mato indicou que o seu formador foi Abel Fortes, e apuntou a un curso entre os días 11 e 15 de decembro de 2011. "O formador céntrase nas particularidades da liña?", preguntoulle o representante do Ministerio Público. "Indicáballes onde debían iniciar a freada?", proseguiu. "Non, a min non me deron un punto concreto", respondeu este maquinista.
Así, asegurou que só lle trasladaron "que a curva que tal [sic] e que había que atar os machos polo si ou polo non". "Que quere dicir atar os machos?", repreguntoulle, ao que este profesional contestou: "Que había que frear con tempo suficiente para chegar á curva". Con todo, insistiu en que "non daban un punto concreto para frear", ou, cando menos, el non lembra que lle desen ningún punto "de referencia". Finalmente, sinalou que "hai quen tomaba as casas que tal [sic]" e "hai quen tomaba o E7", en alusión a un sinal avanzado na liña.
Previamente, a cuestións do letrado de Garzón —que está acusado xunto ao ex director de Seguridade de Adif, Andrés Cortabitarte—, este maquinista destacou que "a avanzada indícache como está o sinal seguinte, non outra cousa", e se está en vía libre quere dicir que deben "continuar a marcha normal". "Ten algún outro significado? Non. Significa que debes reducir a velocidade? Non", dixo, tallante, nun interrogatorio que, contrario ao da Fiscalía, estivo marcado polas respostas de 'si' ou 'non'.
"Todos viamos o que pasaba nesa curva"
Este condutor de trens Alvia que coñecía a liña na que se produciu o descarrilamento afirma que "estaba en boca de todo o persoal" o aviso dun xefe de maquinistas, José Ramón Iglesias Mazaira, sobre o perigo da curva. "Todos viamos o que pasaba nesa curva", subliñou. Neste punto, o avogado de Garzón sinaloulle se "podería afectar calquera maquinista" e Mato advertiu que "si, porque na vía non había nada que protexese a curva".
"Se tes un fallo, desubícaste", avisou máis adiante durante o interrogatorio do representante do Ministerio Público, que quixo saber se lle parece "seguro" falar por teléfono no tramo onde o fixo Garzón. "Se se desubicou e non estaba seguro de onde estaba, pois pode pasar iso", incidiu. "Pero un desubícase porque colle unha chamada. Iso non é nada? Para vostede é irrelevante?", interveu a xuíza.
Con anterioridade, este maquinista ratificou que co sistema 'Asfa' gañábase tempo operacional, uns "catro ou cinco minutos sempre", a respecto do 'ERTMS' —eliminado do trazado final e desconectado na súa modalidade embarcada—. Tamén apuntou que "non había" sinais en vía que ordenasen o inicio de redución de velocidade antes da curva da Grandeira e, pola contra, existen "unha chea de curvas sinalizadas" e xa as "había nese momento".
A día de hoxe, coas medidas que se puxeron días despois da traxedia, o accidente "non pasaría", engadiu, posto que "agora o 'ERTMS' sóltache a 120 cando transitas a Asfa, non a 200 como facía antes", e chegas á curva "a 60, porque é o que permite o sistema". Por último, ante o avogado que o propuxo, confirmou que o teléfono móbil corporativo presentábaselle como "unha ferramenta de traballo" e negou que existise algún protocolo ou norma sobre o seu uso.
"Pero se estaba denunciado!"
O interrogatorio do fiscal estivo marcado pola súa dureza e polas intervencións incisivas da xuíza. "Que faciamos? Procurar que non nos pasase", chegou a responder o maquinista, ante o que o representante do Ministerio Público afeoulle "por que non o denunciaron". "Pero se estaba denunciado! Fan un informe sobre o perigo da curva, non lles fan caso e vánnolo a facer a nós?", replicou.
Neste senso, insistiu en que fixo "comentarios cos mandos intermedios sobre o perigo da curva". "E como eu, creo que a maioría", apostilou. De feito, engadiu que cre que "todos" fixeron "o mesmo comentario do perigo da curva", pero no seu caso non lembra facer ningunha viaxe cun acompañante de seguridade de Renfe ou Adif. "Pero seguramente a quen acompañaron fíxoselle [o comentario]. Estou segurísimo", incidiu.
Por último, admitiu que el non fixo ningún parte ou comunicación por escrito, mais argumentou que non pode "mandar o parte a Adif", senón que lle entrega o aviso ao seu "xefe inmediato". "Que teñamos que ser os maquinistas os que digamos onde hai que pór os sinais...", lamentou, finalmente, ao que a xuíza engadiu: "Pois alguén ten que ser, porque levan centos de persoas".
