Curso de horta na casa: Iniciación á compostaxe

Para fabricar compost precisamos aproximadamente un metro cadrado onde instalar o noso composteiro. Este pode ser reciclado e feito na casa ou podemos mercalo xa feito, como os que aparecen nas fotografías. O composteiro debe ter ventilación que facilite a entrada e saída de aire e auga en moi pequenas cantidades, polo que é recomendábel que teña pequenos buracos ou fendas, mais que estea fechado polos laterais e que conte cunha tapa. Outro dos elementos necesarios é un utensilio que nos axude a remexer os restos orgánicos que incorporemos á compostadora. Que podemos engadir ao composteiro? O compost é un fertilizante formado a partir de restos orgánicos de orixe vexetal, maioritariamente. Podemos engadir restos verdes de herba, restos de poda, follas etc., que achegará o noso xardín, mais tamén podemos botar man das sobras da cociña: mondas, restos de verduras, pousos do café ou de infusións, servilletas (brancas, sen tinta), cascas de ovo, cunchas esmagadas... En ningún caso se incorporarán restos de comida xa cociñada, ou restos de orixe animal como carne, ósos, lácteos etc. Estes últimos provocarán malos cheiros no compost, xa que comezarán un proceso de putrefacción, cando o que buscamos é un proceso de compostaxe que nós mesmos iremos controlando a base de dar humidade, material seco etc. Cómpre engadir os residuos do modo máis triturado posíbel ou en anacos pequenos, para facilitar a compostaxe. Como controlar o composteiro? O obxectivo é sempre que se inicie o proceso de compostaxe, para isto é necesario atender varias cuestións: —Diferenciar entre material seco e material verde: Cómpre intercalar unha capa de material verde cheo de auga, como herba, restos de froitas, restos de verduras, tonas... cunha capa de restos secos (herba seca, palla, ramas ou follas secas, por exemplo). Isto permitirá que o proceso de compostaxe se desenvolva de forma correcta. —Non debe haber un exceso de humidade, mais tampouco debe estar seco, polo que iremos controlando coa man que a mistura se manteña húmida. No caso de non ser así, achegaremos auga cunha regadeira e, se temos un exceso de auga, engadiremos material seco e remexeremos. —Aos poucos días de comezar a engadir restos comezaremos a notar que a temperatura dos restos orgánicos comeza a subir. Remexeremos a mistura para comprobalo, acercando a man ao interior do composteiro. Este aumento de temperatura será un indicador de que a compostaxe está a realizarse correctamente. Mais se non notamos esa suba da temperatura, teremos que comprobar se hai a humidade suficiente para que poida realizarse, e engadir auga ou restos verdes ao composteiro. Principais problemas da compostaxe A compostaxe é un proceso moi sinxelo. Cumprindo as normas básicas de engadir os residuos correctos, controlar a humidade e airear de cando en vez, debería ir todo ben, pero hai algúns problemas frecuentes que poden aparecer no composteiro e que podemos solucionar facilmente: —Cheiros: O compost non debe cheirar, no caso de haber malos cheiros pode ser indicador de que engadimos materiais que non deberiamos, como comidas cociñadas, restos animais, lácteos etc. No caso de non ser así, pode ser un exceso de humidade e de residuos verdes, polo que engadiremos unha capa de residuo seco e airearemos o compost (remexéndoo e incluso deixando a tapa aberta un par de días no caso de que non chova). —O compost non avanza, está sempre igual: É porbábel que os residuos estean demasiado amazocados ou demasiado secos. Airearemos ben os residuos e comprobaremos a humidade. Se está moi seco engadiremos máis elementos verdes ou auga. No caso de haber suficiente humidade intentaremos desamazocar os restos e ventilar ben. —Hai insectos no compost: Conseguido! O compost está polo bo camiño. Os insectos como cochinillas, miñocas, mosquitos... son os grandes aliados da compostaxe. —Hai demasiados mosquitos no composteiro: Como diciamos, os insectos son os grandes aliados da compostaxe, mais hai veces nas que se o exceso de auga e humidade é moi grande poden formarse enormes nubes de mosquitos que resultarán molestas cando abrimos o composteiro. Para evitar isto tentaremos sempre deixar unha capa fina de herba seca ou palla na parte superior do compost. —Ratos: os roedores poden verse atraídos polo composteiro, xa que nel haberá moitos restos que poden servirlles de alimento. Non son un problema, en realidade, mais no caso de non querer convidados ao compost pódese pór unha rede na parte inferior do composteiro para evitar que entren. Como usar o compost? O proceso de compostaxe é lento, polo que non debemos pretender ter un bo compost nunhas semanas, se non que debemos esperar uns meses para comezar a telo listo para usar. Vaise fabricando de abaixo arriba, así que o primeiro compost que estará listo para usar será o da parte inferior do composteiro. É importante que teñamos un acceso sinxelo a el. Os composteiros mercados xa traen unha especie de fiestra na parte inferior a través da cal ir controlando o estado do compost, para poder extraelo cando estea feito. O compost, en aparencia, é como unha especie de terra escura, sen malos cheiros, que serve para botar directamente nos nosos cultivos. Mais ollo, non é substrato, polo que deberá ir sempre mesturado con terra ou substrato, aproximadamente en proporción 1/3, unha parte de compost por tres de terra. No caso de non querer ou non precisar usalo todo poderemos cribalo e gardalo en sacos para ir utilizando cando sexa preciso. Algúns trucos para acelerar o proceso O proceso de compostaxe pode requirir varios meses. Mais hai algúns pequenos trucos que axudarán a acelerar lixeiramente o proceso: —Triturar os residuos: canto máis trituremos ou piquemos os residuos orgánicos máis homoxeneidade haberá na pila de compost e máis rápido será o proceso de compostaxe. —Frecuencia de volteo: Se volteamos a pila de compost cada dous días, facilitaremos a ventilación e a renovación de aire, polo que os procesos de compostaxe e fermentación se acelerarán notabelmente. A compostaxe, igual que a maioría de actividades, requiren de práctica e esforzo, polo que a medida que vaiamos gañando experiencia e practicando en temporadas consecutivas iremos adquirindo maiores coñecementos e controlando mellor o proceso, até ser quen de elaborar un compost de gran calidade, co menor esforzo e tempo posíbel, optimizando ao máximo os recursos e detectando os erros con maior facilidade. Os 3 'R' na horta: Reciclaxe de latas As latas de conservas son moi habituais na inmensa maioría de fogares, e non adoitan gozar dunha segunda vida, mais o certo é que son elementos moi útiles na horta e no xardín. Con eles poderemos elaborar recipientes para facer as sementeiras e tamén testos. Se deixamos voar a creatividade poderemos incluso decoralos e unilos a outros elementos como palés ou madeira, creando fermosos hortos verticais. Cómpre lembrar que as plantas e cultivos precisan liberarse do exceso de auga, polo que debemos realizar buracos na parte inferior da lata para facilitar a drenaxe e evitar o encharcamento. Recita: O bieiteiro como fertilizante e acelerador de compost O bieiteiro ou sabugueiro é unha desas árbores cheas de propiedades que nos agasallan beneficios en todos os eidos. Grazas a el podemos elaborar preparados como marmeladas, bebidas fermentadas, sobremesas ou mesmo remedios caseiros para a nosa horta. Nisto último é no que nos imos centrar na receita de hoxe, xa que o bieiteiro é un fantástico fertilizante para os cultivos e tamén un bo acelerador para o composteiro. Que preciso? —1 kg de follas frescas —10 litros de auga —2 caldeiros (non metálicos) —Tesoiras ou coitelo —Coador non metálico Receita —Colleitar 1kg de follas frescas de bieiteiro. —Cortar as follas o máis finas posíbel co coitelo ou con tesoiras. —Encher un dos caldeiros con 10 litros de auga. —Engadir as follas e remexer ben até que queden enchoupadas. —Tapar o caldeiro cunha tea, mosquiteira ou esteira para que deixe pasar o aire. —Deixar nun lugar fresco e escuro e remexer unha vez ao día. —A partir do terceiro día comezarán a aparecer burbullas, isto indícanos que está a fermentar. —Cando deixe de formar burbullas ( 8-10 días) estará lista para o seu uso. —Coller o caldeiro baleiro e filtrar todo o preparado. Engadiremos os pousos ao composteiro. —Unha vez filtrado, xa está listo para usar! Como utilizalo? —Vertido puro nas galerías das tiopas actuará como un repelente. —Cultivos: Mesturar a 10% na auga de regado para estimular o crecemento, pode usarse dúas ou tres veces por semana. —Compost: Os restos filtrados da mestura engadirémolos ao composteiro e estes actuarán como un acelerador do proceso de compostaxe.