A Galiza profunda reivindícase libre de prexuízos: "É un insulto intolerábel"

Desafortunada, inadmisíbel e discriminatoria. Así cualifican na "Galiza profunda" a escolla por parte da titular do xulgado número 7 de Primeira Instancia de Marbella para xustificar, en parte, o auto de medidas previas que lle outorga a custodia dun menor de 13 meses a seu pai, residente en Marbella, en detrimento da nai, instalada agora na contorna da ría de Muros-Noia. A polémica nace das palabras elixidas pola xuíza e do trato desprezativo que lle outorga, en contraposición, á nova localización territorial da muller, unha pequena aldea do concello de Muros onde ten vínculos familiares. Segundo argumenta a maxistrada na súa resolución, Marbella "é unha cidade cosmopolita, que ten todo tipo de infraestruturas, con todo tipo de colexios para poder educar a un neno, públicos ou privados, cun bo hospital, (...) e que, en definitiva, ofrece múltiples posibilidades para o adecuado desenvolvemento da personalidade dun neno e para que creza nun ambiente feliz". "O que non sucede coa pequenísima poboación na Galiza profunda á que se trasladou a nai, lonxe de todo, na que nin sequera ten opcións laborais, (...) e debería tentar buscar unha estabilidade profesional para poder atender as necesidades de futuro do menor". Estas dúas ideas centran a cerna da controversia e supoñen un extracto acoutado dun auto máis amplo "cuxo único xuízo lexítimo, acorde coa Lei e coa Constitución", di a Nós Diario a catedrática de Dereito Civil da USC María Paz García Rubio xira arredor do principio do interese superior do menor. "A decisión que ten que tomar a xuíza é a que sexa mellor para o intereses do menor". A catedrática aclara que se trata dun "concepto xurídico indeterminado" que a autoridade xudicial ten que "completar" de cada vez e que "en ningún caso pode basearse en motivos discriminatorios: nin por razón do sexo do proxenitor, nin por razón territorial nin económica". Unha razón inadmisíbel Cuestionada por este xornal sobre o uso da terminoloxía "Galiza profunda" nesta resolución xudicial e pola consideración que se lle outorga á hora de resolver sobre a custodia provisional da crianza, García Rubio destaca o risco de opinar de "cuestións xurídicas relacionadas con decisións xudiciais" alleas, ás que é difícil acceder na súa totalidade só a través do "reflexo xornalístico". De entrada, di, "estráñame que calquera xuíza ou xuíz sensato tomen iso como a razón fundamental da súa decisión. Supoño que o contexto é máis complexo, pero se así fose, sería inadmisíbel". Para a especialista en Dereito Civil da USC trátase dun "argumento discriminatorio" que atenta contra os valores e principios fundamentais da Constitución mais dun ordenamento xurídico que privilexia a igualdade e dignidade "de todas as persoas". A Galiza da emigración María Paz García Rubio estabelece un paralelismo entre a consideración que a maxistrada do xulgado número 7 de Primeira Instancia de Marbella ten da Galiza en pleno século XXI coa que exhibiron nos anos 50, 60 e 70 da centuria pasada algúns xuíces do norte de Europa. "Lémbrame o que sucedía cos nosos emigrantes, que cando querían exercer os seus dereitos como proxenitores e querían vir de vacacións ou reclamaban a custodia dos seus fillos tras separase, atopábanse, por exemplo, coa reticencia dos xuíces suízos porque entendían que se daba un conflito de civilizacións. Crían que as crianzas viñan a unha civilización distinta e inferior". E isto, recalca, é o que se deduce da afirmación "fóra de contexto" que fai a xuíza marbellí, asimilando a "Galiza profunda a un lugar de cultura inferior onde estaría en peores condicións e tería menos posibilidades de desenvolvemento humano e económico", conclúe. Sen perspectiva de xénero Tras acceder ao auto completo que deu orixe á polémica, a maxistrada experta en violencia de xénero Paz Filgueira salienta, nun sentido amplo, que toda a "súa argumentación carece de perspectiva de xénero e esquece as relacións asimétricas que concorren entre homes e mulleres". Neste sentido, precisa, a xuíza que o asina "penaliza a nai retirándolle a custodia dun menor dun ano de idade que estivo sempre a canda ela baseándose en estereotipos". A "Galiza profunda" é parte deses lugares comúns que frecuenta a resolución xudicial, incide Paz Filgueira, "un argumento pouco afortunado". "Non me parece nin rigoroso nin sólido per se", con independencia dos feitos e das circunstancias. O uso que lle dá ao adxectivo "profunda" non é acertado porque ten "unha connotación pexorativa, amparándose nun imaxinario social negativo que leva a pensar que calquera lugar que non sexa unha urbe, en calquera territorio, non só na Galiza, non goza das condicións necesarias para que unha persoa se poida realizar. Se se poñen os medios", calquera lugar da xeografía é propicio. "O rural non é identitario de algo desprezativo", conclúe Filgueira, "se o fose, sería responsabilidade das institucións públicas evitar ou erradicar esa visión negativa". Rexeitamento unánime Os ecos deste auto xudicial chegou ate elas. Tras a denuncia inicial dos grupos da oposición, a Cámara galega manifestou esta terza feira o seu rexeitamento á utilización da expresión "Galiza profunda" para calquera aldea, parroquia, vila ou cidade galega. "Este cualificativo implica unha valoración pexorativa e inxustificadamente negativa do país, que resulta inadmisíbel en calquera contexto máis aínda nunha resolución xudicial", recolle a declaración institucional. Na mesma liña expresáronse outros colectivos como o Colexio de Educadoras e Educadores Sociais da Galiza ou a Federación Galega de Mulleres Rurais. "A xustiza debe garantir o interese superior de nenos e nenas, e a crianza no rural non é valorábel como negativo. É un prexuízo alarmante que dá unha imaxe errónea das condicións de vida das nenas e nenos galegos", afirman desde o Ceesg. "Considerar que unha crianza non vai medrar nun ambiente feliz ou vai carecer de oportunidades por non vivir nunha cidade é arcaico é un insulto intolerábel", engaden desde Fademur.