As gacelas pacen mal en Galicia

Denomínase empresas gacela ás de rápido crecemento. Traducindo isto a números, son aquelas con menos de 5 anos de vida, 10 ou máis empregados e que, crecendo por encima dun 20% anual durante 3 anos consecutivos, duplican polo menos o seu tamaño. Este termo foi acuñado polo economista estadounidense David Birch a finais dos 70, cando, en contra do que se cría, postulou que a maior parte dos novos traballos nos Estados Unidos (EEUU) creábanse por empresas recentes e pequenas. As empresas gacela son especialmente interesantes dentro do tecido produtivo pola súa contribución neta á creación de emprego e porque en xeral basean a súa actividade na innovación. A Fundación Cotec para a Innovación acaba de publicar os resultados da terceira edición do Observatorio de empresas gacela, cifrando o número actual de empresas deste tipo no noso país en máis de 4.500. A Covid-19 levou por diante un bo número delas. Correr moito non garante sobrevivir, nin na selva nin no mercado. España ocupa o terceiro lugar en número de startups na Unión Europea, só por detrás de Francia e Alemaña, pero nin as empresas gacela son startups á carreira -pouco máis do 0,5% das empresas gacela son ou foron startups-, nin a maior parte das startups conseguen escalar. Ter éxito no escalado é moito máis importante que seguir aumentando o número de novas empresas de base tecnolóxica. De feito, en EEUU hai tempo que se fixan máis nas scaleups que nas startups. Se analizamos o estudo de Cotec ollando para Galicia, a cousa pinta mal. Estamos claramente por baixo da media, tanto na porcentaxe de empresas deste tipo como naquelas que contan polo menos con dez traballadores, aínda que sexan empresas menos veloces. Neste cuadrante especialmente negativo só nos acompañan as dúas castelas, Cantabria, Canarias e Baleares. Debilidades A atomización do tecido empresarial de España é unha das súas debilidades, como ben sabemos, e afecta negativamente a súa economía. No contexto do Estado, Galicia non só non é unha excepción, senón que confirma e amplía esta debilidade estrutural. Por provincias, A Coruña e Ourense móvense ao redor da media en canto ao número de empresas gacela, e Lugo e Pontevedra están por baixo. Por municipios, só a cidade da Coruña ten un número por riba do que lle correspondería por poboación. Vigo está practicamente á par e Ourense consegue meterse, aínda que ao final da lista, entre os 25 municipios cunha maior porcentaxe de empresas gacela sobre o total de empresas que contan con 10 ou máis traballadores. Aquí acábase basicamente o que podemos celebrar. Por certo, igual que ás gacelas de verdade, a estas das que estou a falar tamén lles gusta máis a calor. Nun estudo da Comisión Europea sobre a existencia deste tipo de empresas en España, Portugal e Italia, evidénciase que son as provincias do sur as que teñen unha maior proporción de gacelas respecto ao total de compañías. Microgacelas Tampouco a situación de Galicia é boa cando falamos das microempresas de alto crecemento, ou microgacelas. Son aquelas que, partindo de menos de 10 traballadores, incrementaron o seu persoal en polo menos 8 persoas en tres anos. De novo aquí destacan entre as cidades as da Coruña e Vigo, novena e décimo cuarta no conxunto de municipios do Estado. O estudo ao que me estou referindo non fai unha análise das causas da menor velocidade das nosas empresas. En todo caso, o modo en que pode incentivarse a súa aparición está relativamente ben analizado, e non se basea precisamente na sorte nin na maxia, senón que é sobre todo unha cuestión de estratexia e investimento intelixentes. Estas empresas necesitan recursos para poder crecer rápido e non perder oportunidades. Tamén recursos humanos cualificados, en particular na dirección, para impulsar a súa rápida expansión no mercado. En xeral teñen que apoiarse no coñecemento e no desenvolvemento tecnolóxico de vangarda, e mellor se o conseguen na súa contorna. Pero todo isto non aparece por xeración espontánea, así que crear e aproveitar ecosistemas fortes en investigación e transferencia é vital. E non deberiamos frealas por un exceso de burocracia administrativa e de trabas regulatorias. A RIS3 Galicia 2021-2027 debería ter moi presente o apoio a este perfil de empresas. De momento na presentación pública que se fixo recentemente desta Estratexia de Especialización Intelixente, nada escoitei nin lin ao respecto, e preocúpame. Se non hai políticas públicas ou non son as atinadas, o resultado virá dado polo azar.