É a desinformación?

Non só circula de forma continua información nesgada ou falsa impulsada desde medios de extrema dereita e hiperpartidistas, existe un bombardeo manipulador en prime time, trolls nas redes sociais e bots en sintonía desequilibradora do emocional, a tenaz virulencia da machosfera e o permanente framing misóxino. A desinformación xera máis de 200 millóns de euros anuais en publicidade (Índice Global de Desinformación, 2022). A desinformación de xénero aumenta a produción e a circulación de narrativas machistas porque son rendíbeis. Se a Televisión de Galicia sobredimensiona durante a campaña electoral partidos ultra sen apenas representación en Galiza; se minimiza o que acontece, por exemplo, en Ourense, mais enfoca a diario Madrid e Bildu; se a violencia machista representa unha fila de sucesos onde só existe o minuto dun asasinato; se a noticia é un señor que cae nun pilón cando sae dun prostíbulo; se a presentadora estrela de Mediaset cuestiona a seguridade das votacións por correo; se se emite un programa onde o presentador aprema unha moza a reconciliarse co seu ex mozo controlador; se a Xunta paga 50.000 euros a Javier Negre para que patrocine o Camiño de Santiago con vídeos gravados co seu teléfono: apóiase a desinfomación. Lexitimación do discurso Porén, o problema non é só este, senón o feito de que o establecemento dunha axenda de crispación machista, racista e clasista incide directamente na sensación de impunidade de quen cultiva o odio. Enlaza coa teoría clásica da espiral do silencio de Noelle Neumann, a idea de que, como seres sociais tememos o illamento e, por iso, tentamos observar as opinións da contorna para evitar unha disonancia marxinalizadora, agás un núcleo duro que propicia mudanzas nos climas de opinión. Outorgarlle á desinformación un peso absoluto sen un marco suporía asumir o proceso de inoculación da información como unha agulla hipodérmica, como entendía Lasswell no nacemento da teoría da comunicación, e considerar os votantes meros receptores pasivos da persuasión. Estamos mediados polos roles aspiracionais, polas construcións sociais que habitamos, moldeadoras daquilo que desexamos máis que pola aceptación do que somos. O machismo é estrutural e tamén o clasismo e o racismo son partes substanciais do funcionamento sistémico. Canto máis consciente é unha sociedade máis capacidade ten de aspirar ao igualitario. Darlle voz e voto á cidadanía migrante pode axudar a centrar o discurso xenófobo e iso, ademais de xusto, é bo para o conxunto da sociedade. Un tratamento mediático especializado da violencia machista, sen morbo, sen revitimización, fai pedagoxía e é bo para o conxunto da sociedade. Unha axenda de crispación machista, racista e clasista incide na sensación de impunidade de quen cultiva o odio O principio epistemolóxico de autoridade (Bochenski) sostén que unha afirmación é aceptada polo feito de ser expresada nun contexto considerado certo por un emisor fiábel. Ten o seu eco na predisposición psicolóxica humana a asumir os enunciados que máis se axustan ao marco mental propio. A desinformación emprega moitas veces o mecanismo de dotar de autoridade a persoas que se pronuncian sobre temas nos que non son expertas e isto ten orixe nos faladoiros televisivos. Mais, malia o desprestixio dos medios e das institucións, estes continúan a ser fortes lexitimadores de discurso. Camiño das xerais Agárdase unha cita electoral influída polas instantáneas de PP e de Vox a asinar os pactos de goberno. A ultradereita filofacista entra no 2018 por primeira vez nun goberno, no Parlamento andaluz. Os titulares apuntan a que na Galiza o partido non calla. O 28-M, logra o 1,4% dos votos e unha soa representante, no Concello de Avión. A tendencia é ascendente. O discurso penetra e moldea. Como nun revival da campaña do 2009 na que Feijóo consegue a maioría absoluta fronte ao bipartito, a distorsión informativa ocupa o espazo. O PPdeG tomou da man a dereita ultra para gañar aquelas eleccións e foi pioneiro en amparar por lei teses antiabortistas, a primeira iniciativa lexislativa era a proposta pola Red Madre. Cómpre entender que hai en nós un nesgo psicolóxico sobrevalorador do impacto afectivo de feitos concretos, denominado focalismo, que nos leva a interpretar ao outro cunha radicalidade superior á que posúe. É importante tomar a iniciativa na axenda e influír no clima. Hai unha cidadanía presente máis aberta do que aparenta. De momento, a convocatoria electoral detén as normas en trámite, como a Lei de Familias. Aínda que o contido responde a unha Directiva Europea, haberá que ver que modelo de familia se proxecta ao outro lado das eleccións. Por agora, o deber dos medios é traballar contra a desinformación para que poida ser o máis xusto, igualitario, diverso e protector posíbel.