Contas acusa a Xunta da Galiza de incumprir a lei na xestión dos Next Generation

A xestión do Plan de recuperación, transformación e resiliencia (PRTR) efectuada pola Xunta da Galiza atópase en cuestión. A este respecto, un informe aprobado polo Pleno do Consello de Contas o pasado 24 de abril, no marco dun proxecto de fiscalización do programa europeo acordado en febreiro de 2022 polo Tribunal de Contas estatal e os seus homólogos autonómicos, denuncia o modelo de xestión seguido polo Goberno galego e a ausencia de transparencia na posta en marcha das liñas de axuda económicas, entre elas os fondos Next Generation. O Consello de Contas, ente cuxa función é a fiscalización externa da xestión económica, financeira e contábel do sector público galego, maniféstase crítico coa modelo de gobernanza do programa seguido polo Executivo galego. Neste sentido, advirte do incumprimento das súas funcións por parte da Comisión para a planificación e impulso dos proxectos e fai notar que non se constituíu o Comité técnico de fondos da recuperación, os dous instrumentos chaves para a dirección e xestión do Plan de recuperación, transformación e resiliencia. O ente fiscalizador revela que “á data de elaboración do presente informe non se puxeron en marcha os sistemas de monitorización descritos nin se elaboraron os correspondentes informes sobre a evolución das accións desenvolvidas”. Nesta orientación, alerta do incumprimento do estabelecido na normativa galega, que “identifica os eidos prioritarios de investimento e prevé o deseño dun cadro de indicadores que permitan medir de forma continuada o desenvolvemento da estratexia”. O Comité técnico de fondos da recuperación segue sen pórse en marcha, malia estar a Xunta da Galiza obrigada á súa creación en función do disposto no artigo 61 da Lei 9/2021, de 25 de febreiro, de simplificación administrativa e de apoio á reactivación económica da Galiza. Ao tempo, a non formalización deste organismo dedicado ao apoio e impulso aos proxectos financiados polos fondos Next Generation impide a constitución dos organismos técnicos sectoriais, entes de apoio para a execución do programa. As eivas da Comisión para a planificación e impulso Contas cuestiona o funcionamento da Comisión para a planificación e impulso dos proxectos. A este respecto, apunta que “durante a fiscalización non se obtivo evidencia da realización doutras funcións que lle encomenda a lei, como analizar os diferentes proxectos susceptíbeis de seren financiados con cargo aos fondos do instrumento Next Generation ou levar o seguimento da execución dos plans e proxectos aprobados no marco das competencias autonómicas”. Nesta liña, insiste en que “o instrumento xeral descrito non foi completado con outros instrumentos de planificación que identifiquen os subproxectos asignados, as actuacións a realizar e os medios necesarios para desenvolvelas”. Ausencia de transparencia A falla de transparencia paira sobre toda a xestión do citado plan. Nesta dirección, o ente fiscalizador indica que “durante o período fiscalizado, a Comunidade Autónoma non se dotou de pautas claras sobre a información a subministrar en relación coas actuacións incluídas no PRTR e, en consecuencia, non se publicaron datos relativos á xestión desenvolvida neste ámbito que permitan coñecer o grado de avance na súa execución”. No mesmo sentido, recomenda pór en marcha, “á maior brevidade posíbel”, un sistema de información a nivel autonómico "que permita efectuar un axeitado seguimento en relación co cumprimento dos fitos e obxectivos”. O Consello de Contas denuncia no informe que “a falla de cumprimentación dos test de autoavaliación pola maioría de entidades executoras e as debilidades atopadas nos efectivamente realizados impiden efectuar unha valoración en relación coa adaptación dos sistemas de xestión a partir da información dos cuestionarios remitidos”. Asemade, critica que “a Secretaría Xeral de Fondos Europeos deseñou un sistema de información de xestión do PRTR que á data de redacción do presente informe non estaba operativo” na administración galega. O ente fiscalizador dúbida da eficacia do plan contra a fraude na xestión dos fondos Next Generarion elaborado polo Goberno galego. A este respecto, explica que “o plan xeral estabelece a necesidade de realizar unha avaliación de riscos e incide na conveniencia de que esa avaliación se realice de xeito individualizado en cada plan específico". Porén, agrega o informe, "con carácter xeral, a análise individualizada foi substituída por unha remisión xenérica aos riscos e medidas identificados no plan xeral”. A sociedade Impulsa fai mañá dous anos As dúbidas na xestión do programa chegan á sociedade Impulsa. A mercantil de carácter público-privado promovida pola Xunta da Galiza, que ten como obxectivo central “dinamizar e ampliar o Polo para a Transformación da Galiza, no marco da candidatura aos fondos Next Generation", vai facer mañá dous anos sen achegar case información relativa á actividade que desenvolveu até o momento. Neste sentido, as diversas solicitudes de explicacións sobre o funcionamento da sociedade público-privada formuladas no Parlamento da Galiza polos partidos políticos da oposición remataron sen resposta. A candidatura galega ao programa Next Generation, en punto morto A candidatura galega para o programa Next Generation está formada por 354 proxectos, cun investimento total de 19.698 millóns de euros. A proposta recolle 107 iniciativas impulsadas desde os operadores privados e 247 promovidas desde a Xunta da Galiza. A maiores dos proxectos integrados dentro do programa avalado polo Goberno galego, atópase toda unha serie de actuacións propostas polas grandes compañías do Ibex para desenvolver na Galiza e que foron presentadas directamente ao Executivo estatal. O nivel de execución dos mesmos é moi limitado, afectando, moi particularmente, a aqueles promovidos polas pemes e as compañías de capital galego. Outro tanto acontece cos considerados proxectos tractores por parte da Xunta da Galiza, significando dentro destes, a proposta de fábrica de viscosa promovida polo grupo Altri na localidade de Palas Rei, na comarca da Ulloa. A iniciativa, presentada polo Goberno galego aos fondos Next Generation, malia ser coñecedor das dificultades de financiamento a cargo deste programa, non ten encaixe en ningún dos Proxectos estratéxicos para a recuperación e transformación económica (Perte) aprobados polo Estado, o que dificulta o acceso a axudas públicas. Neste sentido, Altri ten sinalado de maneira reiterada que sen subvencións públicas non se instalaría na Galiza e reclama axudas por una contía entre 250 e 300 millóns para instalarse. Polo momento, o Executivo español remíteo a concorrer ás 17 liñas de axudas diferentes dentro do programa Next Generation.