A Comisión Europea cuestiona a legalidade da prórroga a Ence na ría de Pontevedra

Oito días despois de que a sala do contencioso administrativo do Tribunal Supremo anulara un auto da Audiencia Nacional que declaraba nula a prórroga concedida á celulosa en 2016 para se manter na ría de Pontevedra até 2073 e consideraba ilegal o seu emprazamento, ábrese unha nova fronte para Ence. A Comisión Europea anunciou a apertura dun procedemento sancionador ao Goberno do Estado “por falta de transparencia nos mecanismos de adxudicación das concesións no dominio público marítimo-terrestre do litoral”. A Comisión Europea considera as formas de outorgamento das prórrogas nas áreas de protección de dominio público marítimo-terrestre “contrarias” ás regras da Unión Europea. Neste sentido, entende que “a posibilidade de prorrogar as concesións existentes por un período de até 75 anos sen xustificación é contraria ás normas da UE”. O procedemento aberto pola Comisión Europea cuestiona o disposto na Lei de Costas de 1988 e nas súas sucesivas reformas, así como o estabelecido na sentenza do Tribunal Supremo sobre Ence da pasada semana. O expediente sancionador A comunicación remitida polas autoridades comunitarias sinala que “a Comisión decidiu incoar un procedemento de infracción contra España por non garantir un procedemento de selección transparente e imparcial para a adxudicación de concesións relativas ás zonas costeiras”. Ademais, indica que “a lexislación española permite ampliar a duración das concesións até 75 anos, unha vez máis sen procedemento de selección algún, o que infrinxe a directiva de Servizos” da UE. O órgano de Goberno da Unión Europa pon no foco a Lei 2/2013, do 29 de maio, de protección e uso sostíbel do litoral, que modifica a Lei de Costas de 1988. Concretamente, esta modificación lexislativa serviu para que diferentes empresas emprazadas nas áreas de dominio público marítimo-terrestre, entre elas Ence, solicitasen unha prórroga extraordinaria da súa concesión, que no caso da pasteira foi concedida en 2016 polo Executivo presidido por Raxoi, atopándose en funcións. O expediente contra o Estado español aberto desde Bruxelas apunta directamente á presenza das pasteiras nas zonas de protección de costas. Nesta liña, denuncia que “a Lei de Costas permite adxudicar sen levar a cabo procedementos de selección abertos e transparentes unhas concesións para locais permanentes como restaurantes, hoteis, empresas papeleiras ou químicas no espazo do dominio público marítimo-terrestre fóra dos portos”. O proceso iniciado pola Comisión Europea non fixo máis que arrancar. Unha vez remitida a comunicación ás autoridades estatais -primeiro paso para comezar o expediente sancionador-, o Executivo do Estado dispón dun prazo de dous meses para corrixir a infracción. Porén, no caso de ausencia de acordo ábrese unha segunda fase de diálogo entre os dous Gobernos, como paso previo ao traslado do litixio ao Tribunal de Xustiza da Unión Europea. A directiva de Concesións de 2014 O profesor de Dereito Administrativo da Universidade da Coruña (UDC) Carlos Aymerich considera este expediente coherente coa lexislación comunitaria. A este respecto, sinala a Nós Diario que “a directiva da Unión Europea de concesións de 2014 xa estabelece unha relación entre a duración das concesións e o investimento realizado polo beneficiario das mesmas”. Afirma que “as concesións non poden ser eternas, como na práctica acontece hoxe coas concesións demaniais referidas aos aproveitamentos hidráulicos dos ríos ou as relativas á Lei de Costas após a súa reforma de 2013”. Aymerich explica que “o réxime de concesións fixado no dereito comunitario deriva da xurisprudencia estabelecida con anterioridade polo Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE), que xa se tiña pronunciado nesa dirección”. Un réxime de concorrencia pouca transparente Fernando de Abel, profesor de Dereito Administrativo da Universidade de Santiago de Compostela, maniféstase en termos semellantes. Nesta liña, recoñece a Nós Diario “a falta de transparencia e a falta de concorrencia á hora de outorgar as concesións na zona do dominio público marítimo-terrestre”. Ademais, critica que “na regulación de costas nunca estivo taxada a concorrencia competitiva no réxime de concesións, até o punto de que cada modificación da norma serviu para prorrogar as concesións”. De Abel apunta que “a Lei de Costas prevé que a Administración poida convocar concursos para o outorgamento de concesións en dominio público marítimo-terrestre, porén o problema é que este mecanismo dos concursos é excepcional” A profesora de Dereito Administrativo da UDC, Marta García, comenta a Nós Diario que “a concesión no dereito comunitario está máis ligada a actividade que se desenvolve que no caso do dereito estatal”. Neste sentido, lembra que “en 2016 o TXUE xa anulou diversas concesións en Italia por outorgarse sen a debida concorrencia”. Lores márcase como obxectivo sacar a Ence da ría O alcalde de Pontevedra, Miguel Anxo Fernández Lores, considera que “o requirimento da Comisión Europea vén confirmar a nosa posición e coincide coa loita que estamos a levar para cambiar de emprazamento a Ence e que a prórroga foi ilegal, como así recoñeceu por unanimidade a Audiencia Nacional”. Nesta liña, recoñece que “nós nunca desbotamos acudir ao Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE), de feito estamos agardando a coñecer o contido da sentenza do Tribunal Supremo e a partir de aí estudaremos as vías dos posíbeis recursos e en que instancias. Porén, agora xa non sería o concello, ou Greenpeace ou a Asociación para a Defensa da Ría quen acudirían ao TXUE, senón a propia Comisión Europea, porque están tamén en xogo as súas propias competencias”. Nesa dirección, o alcalde pontevedrés garantiu a disposición a "seguir traballando para sacar a celulosa da ría, porque temos moitas vías para seguir nesta loita".