De chans pegañentos, teitos de cristal e demografía

Unha revolución silenciosa sacode a nosa sociedade. Cada vez menos galegas son nais. Segundo o padrón municipal de habitantes, en 2012 había na Galiza 2.781.498 persoas. En 2022, 2.690.464, case 100.000 galegas e galegos menos en tan só 10 anos. Ademais, se daquela o colectivo de menores de 16 anos era de 347.361, en 2022 esa cifra baixou até os 327.964, case 20.000 menos. Segundo o Instituto Galego de Estatística (IGE), en 2021 o saldo vexetativo no noso país situouse en -18.066, cunha taxa bruta de natalidade do 5,65, fronte ao 7,9 no Estado español en 2020, último dato publicado. Estas cifras dan boa conta do fracaso da Lei de Impulso Demográfico e dos sucesivos plans estratéxicos aprobados polos gobernos do PP. Non conseguiron frear a perda de poboación, nin sequera ralentizala, e moito menos sentar as bases para que se recupere, porque en ningún momento tiveron en conta nin a capacidade de decisión das mulleres respecto da maternidade, nin as razóns polas que deciden, ou non, embarcarse nesa “aventura”. As mulleres dedican 34 horas máis á semana que os homes ao coidado ou educación de fillas, dependentes ou labores domésticos. Segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE) as mulleres seguen dedicando 34 horas máis á semana que os homes ao coidado ou educación de fillas, dependentes ou labores domésticos, o que representa unha fenda dun 20%. Segundo o IGE, en 2019 un 76% de galegas solicitaron redución de xornada por coidado de crianzas, fronte a tan só un 24% dos homes e as excedencias polo mesmo motivo, no Estado español, foron, segundo a Seguridade Social, nun 70,2% dos casos para mulleres. Isto lastra as posibilidades de promoción das mulleres e explica, entre outras cuestións, por que os postos de dirección están ocupados por unha inmensa maioría de homes. Pero é que, alén das dificultades para atopar un traballo, cando as mulleres o atopan adoita ser nos sectores máis precarios, feminizados e peor pagados, temporal e a tempo parcial. Precariedade Do informe sobre A Muller no Mercado Laboral en Galiza no ano 2022, da secretaría das Mulleres da CIG, tírase que 84,7% das mulleres ocupadas faino nalgunha actividade do sector servizos, o que peores condicións e salarios ten; 35% dos contratos temporais asinados por mulleres tiveron unha duración inferior a unha semana; 77% das persoas traballadoras con contrato a xornada parcial son mulleres -nun 56,7% dos casos por non poder atopar un traballo a xornada completa e nun 26,2% dos casos, por teren a responsabilidade de coidar de nenos ou de adultos enfermos, incapacitados ou maiores- e un 42,4% das asalariadas en Galiza non alcanzaron sequera o salario mínimo interprofesional. Baixos soldos Os salarios máis baixos danse nos traballos máis feminizados, que son casualmente os relacionados cos coidados, o que dá unha idea da escasísima ou nula consideración social que teñen. As diferenzas salariais son evidentes xa entre as mozas, malia contar con máis formación que os mozos cando se enfrontan ao mercado laboral. De feito, segundo ese mesmo informe, no ano 2022 54,6% das mulleres traballadoras tiñan formación superior, mentres que en 2019 esta cifra era de 53,3%. Unha formación que, como se ve, non lle garante nin mellores postos de traballo nin máis seguridade no emprego nin salarios máis dignos. Diante disto non é difícil comprender por que cada vez menos mulleres optan pola maternidade ou atrasan até o infinito a idade de ser nais. A maternidade supón un freo ás carreiras profesionais nunha sociedade que, no canto de considerar as crianzas garantía de futuro e responsabilidade conxunta, recorta cada vez máis servizos e entende os coidados como unha responsabilidade individual. Un modelo no que prolifera un empresariado hostil que cre que ter fillas é unha carga insoportábel a evitar nos seus cadros de persoal, porque de aí veñen as baixas antes e despois do parto; as reducións de xornada e solicitudes de excedencia e porque as crianzas se poñen enfermas, teñen revisións pediátricas periódicas, festas de fin de curso, moitas máis vacacións, reunións co profesorado e un longo etcétera. Seguen sendo habituais os despedimentos por embarazo e proliferan os casos nos que teñen que ser os tribunais quen recoñezan o dereito a conciliar. Fallan as bases no propio sistema educativo respecto da corresponsabilidade, imprescindíbel para mudar a situación nos fogares. Pídese ás mulleres que renuncien ás súas vidas e a súa independencia mentres se simula que todo cambiou, para que nada cambie. Por iso, en tanto esta situación persista, as mulleres seguirán adiante coa súa revolución silenciosa agardando a ver se así, dunha vez por todas, se sacode desde os cimentos esta sociedade.