A Coordinadora Estatal de Apoio á Querela Arxentina (Ceaqua) Galiza presentou esta terza feira un recurso directo de apelación contra a resolución do xulgado de Instrución número 1 de Ferrol que decreta o sobresemento da querela presentada polos familiares de Moncho Reboiras contra 24 integrantes das forzas policiais franquistas que participaron no dispositivo no que o militante nacionalista foi asasinado o 12 de agosto de 1975.
Así o comunicou a Nós Diario Irene A. Francés, avogada e integrante do equipo xurídico de Ceaqua após coñecer a resolución xudicial. Nun auto datado a 3 de abril, a titular do xulgado de instrución ferrolán, Ana González Lorenzo, decreta o arquivo da denuncia por prescrición do delito de lesa humanidade en concurso cun delito de asasinato, que foi formulada o pasado mes de febreiro por Manuel Reboiras Noia, irmán do histórico dirixente da Unión do Povo Galego (UPG) foi asasinado a mans da policía franquista cando tiña 25 anos.
Na súa resolución, contra a que cabe recurso de reforma e apelación, a maxistrada Ana González Lorenzo apóiase nunha serie de sentenzas de distintos organismos xudiciais para concluír que está "extinguida a responsabilidade penal dos autores da morte de Reboiras ao estar prescrita". Isto, para a xuíza, non modifica a nova Lei de Memoria Democrática en vigor desde outubro de 2022, meses antes da presentación da querela.
Así, apunta que a imprescritibilidade dos delitos de lesa humanidade e xenocidio foi introducida no ordenamento xurídico español “en data moi posterior” ao crime de Reboiras, momento no que “non existía ningún precepto legal que acordase ou recoñecese a natureza prescritíbel dos mesmos”.
Convención das Nacións Unidas
A xuíza recorda que España non ratificou a Convención das Nacións Unidas de 1968 que declarou imprescritíbeis os crimes de guerra e de lesa humanidade, polo que este texto internacional “non pode ser aplicábel” no Estado español, onde, polo tanto, só poden ser perseguidos delitos dese tipo que se cometeran a partir do 1 de outubro de 2004.
Só dez Estados asinaron a Convención entre 1969 e 1970, engadíndose á listaxe en 2002 o Estado de México. Tento en conta os Estados adherentes, a partir de decembro de 2020 coa adhesión de Ecuador, a Convención ten 56 Estados partes, que inclúe 55 integrantes da ONU e Palestina.
Lei de Amnistía
Tamén sinala que sobre o asasinato de Moncho Reboiras a mans da policía española pesa a aplicación da Lei de Aministía aprobada dous anos despois do crime, en 1977. Así, recorda que o Tribunal Supremo determinou que os tratados internacionais “non prevén” a posibilidade de que unha lei sexa declarada nula por un xuíz, que “están suxeitos ao principio de legalidade e, polo tanto, non poden en ningún caso derrogar leis”, algo que corresponde en “exclusiva” ao lexislador.
“Non pode esquecerse neste sentido que en 2011 o Congreso dos Deputados e das Deputadas rexeitou a proposición proposta para modificar a Lei de Amnistía”, subliñou na súa resolución a maxistrada Ana González, que tamén determina que a nova Lei de Memoria Democrática tampouco ampara legalmente que poidan ser perseguidos delitos de lesa humanidade cometidos antes do 1 de outubro de 2004.
Impunidade do Estado español
Nun comunicado, Ceaqua Galiza afirma que “estas iniciativas lexislativas resultan imprescindíbeis para reverter o modelo de impunidade no Estado español que se mantén actualmente”. A plataforma subliña, ademais, que a Lei de Memoria Democrática non afecta ás cuestións sobre as que se basea a argumentación do xulgado ferrolán.
Polo tanto, apelou o Goberno do Estado e aos grupos parlamentarios para que “adopten unha posición firme e decidida que recoñeza sen ambaxes o dereito á tutela xudicial efectiva na orde xurisdicional penal a todas aquelas persoas e os seus familiares que sufriron graves violacións puníbeis de dereitos humanos durante a ditadura e a Transición”.
Da mesma maneira, Irene A. Francés, en declaracións a Nós Diario, afirmou que desde Ceaqua demandan que o poder xudicial “acomode” as súas resolucións “ás exixencias derivadas da aplicación do Dereito Internacional dos Dereitos Humanos, tal e como se lle vén exixindo desde hai moitos anos desde instancias internacionais tan sumamente relevantes como o Consello de Dereitos Humanos das Nacións Unidas”. "Sempre se di que ‘non hai Dereito’, pero a cuestión é que non se quere aplicar o Dereito, basicamente", lamenta Francés.
En relación á resolución emitida polo xulgado ferrolán, Francés conclúe que hai que "modificar ou derrogar a Lei de Amnistía e tamén modificar o Código Penal para introducir o principio de legalidade desde unha perspectiva internacional [...]. Acreditamos que Xosé Ramón [Moncho] Reboiras foi perseguido por motivos políticos e que o seu asasinato foi tamén por motivos políticos nun contexto de lesa humanidade. Ese é o 'quid' da cuestión". "Introducindo na nosa normativa este principio de legalidade internacional si que sería posíbel a investigación e o axuizamento indistintamente do momento no que se producisen os feitos", explica a Nós Diario.
Porén, a avogada conclúe que na plataforma son "optimistas, entendemos que hai que seguir traballando, pero ao final vendo as respostas destes últimos anos ás querelas presentadas igual hai que chegar a instancias internacionais".
