Sanidade exixe potenciar aínda máis a "telemedicina"

O pasado 21 de xaneiro, o Servizo Galego de Saúde convocou, despois dun ano, o Consello Técnico de Atención Primaria, un órgano creado en abril de 2019 co obxectivo de comezar a definir os fundamentos dun novo modelo para o primeiro nivel do sistema sanitario público da Galiza. O Consello Técnico de Atención Primaria foi o resultado da rebelión e da presión do persoal sanitario da Atención Primaria, que na primavera de hai dous anos fixara dúas xornadas de folga como consecuencia dos recortes e da deterioración do servizo nos últimos anos. Mesa de diálogo "O paro desconvocouse no último minuto tras o compromiso do Sergas a abrir unha mesa de diálogo para resolver os problemas que tiñamos naquel momento", lembra Xosé María Dios Diz, médico de Atención Primaria en Outes, voceiro da Asociación Galega en Defensa da Sanidade Pública e membro da plataforma SOS Sanidade Pública. "A fórmula que escolleu a Administración para nos sentar e comezar a negociar foi o Consello Técnico de Atención Primaria da Galiza". Os representantes da Atención Primaria aspiraban á creación dun grupo de traballo que lles permitise avanzar na busca de solucións e dun plan consensuado para a reforma do servizo, "mais a Consellaría de Sanidade creou 15 comisións de traballo, fiel ao dito de que se queres que algo non saia adiante, monta unha comisión. Aquí a Xunta creou 15, iso si, abertas a todos os estamentos e a participación de todos os sectores e categorías profesionais que tiñan relación coa Atención Primaria", salienta Dios Diz. O traballo do Consello Técnico foi un triunfo, moi útil para consolidar un modelo consensuado, sólido e aberto a futuras remudas Persoal sanitario e da Administración, sindicatos, sociedades científicas e profesionais. Todas as partes foron chamadas a intervir nun proceso que se estendeu durante seis meses e no que colaboraron máis de 200 persoas. Cada comisión artellou o seu grupo de discusión e achegou a súas propias conclusións de cara á consolidación dun novo modelo de Atención Primaria que ademais de mellorar a organización interna mellore a calidade asistencial. Médicas, enfermeiras, matronas, traballadoras sociais, fisioterapeutas, logopedias, persoal administrativo e de farmacia puíron durante medio ano varias propostas que desde finais de 2019 xa están en mans do Servizo Galego de Saúde pero que aínda non deu a coñecer. Comisións de traballo "Ademais das comisións conformadas polos colectivos profesionais con presenza nos centros de saúde creáronse outras. A máis importante, a novena, a multidisciplinar, encargada de recoller o novo modelo de Atención Primaria", sinala Xosé María Dios Diz. E a maiores, outras destinadas a repensar a relación entre os servizos de primaria e hospitalaria, a abordaxe da intervención comunitaria, a organización territorial ou a rebaixa da sobrecarga burocrática que pesa sobre o persoal sanitario. Se de veras queren un novo modelo para a Atención Primaria, o camiño é o que marcan as conclusións do Consello Técnico "Todo este traballo, para nós, foi unha vitoria, aínda que como se demorou tanto no tempo, o triunfo inicial deixou de ser tal para se converter no que queira a Administración", censura o voceiro de SOS Sanidade Pública. Neste sentido, lembra Dios Diz, ao mesmo tempo que puxo en marcha o Consello Técnico, a Xunta activou "unha comisión de expertos, de entidades privadas e de fóra da Galiza, para asesorar os responsábeis de Sanidade e definir o novo modelo de Atención Primaria; e de forma paralela o propio Goberno galego elaborou o Plan Galego de Atención primaria 2019-2021". Dúas vías alternativas, engade, chamadas a "relegar" o papel do "órgano principal" no que estaban representados todos os actores da Atención Primaria galega. Revitalización A chegada da pandemia en marzo de 2020 prorrogou "o atraso da Administración" que lonxe de poñer en marcha as conclusións do Consello Técnico "preferiu mantelas en segundo plano". Após un ano de espera e con novos responsábeis tanto na Consellaría de Sanidade como no Sergas, a Asociación Galega para a Defensa da Sanidade Pública decidiu "revitalizar os acordos de vello", un convite ao que respondeu o xerente do Sergas, José Flores, mais non aínda o conselleiro Julio García Comesaña, explica Xosé María Dios. "Nunha xuntanza a finais de 2020 expuxémoslle que se de veras queren un novo modelo para a Atención Primaria, o camiño é o que marcan as conclusións do Consello Técnico, que finalmente se volveu reunir a semana pasada", asegura a Nós Diario. Porén, "falta saber se apostan ou non pola elaboración dun novo modelo de Atención Primaria". Vontade dun novo modelo Desde SOS Sanidade Pública e as comisións técnicas advirten que o traballo que fixeron é moi importante, mais tamén útil para consolidar un modelo consensuado, sólido e aberto a futuras remudas. "Non queremos máis demoras. Cómpre poñer en marcha as propostas do Consello Técnico. Se teñen intención de facelo contarán con nós, do contrario xa nos encargaremos de facer as mobilizacións que consideremos". A advertencia de Dios Diz responde a "falta de vontade real" que observan desde os movementos en defensa da sanidade pública da Galiza por parte do Goberno da Xunta para mudar a Atención Primaria. "Vémolo cada día. A política do Goberno de Núñez Feixoo non cambiou malia os trocos de conselleiro, e xa van tres". Persisten as masificacións nas consultas, a falta de substitucións, de sanitarios especialistas, enumera Dios Diz. Melloras médicas O cambio de modelo que propón o Consello Técnico de Atención Primaria exixe recoller as melloras elaboradas por cada unha das comisións técnicas. Hainas xerais, que afectan ao conxunto do servizo, como a ampliación do orzamento até 25%, a recuperación dos consellos de saúde e a participación cidadá ou a xerencia propia de Atención Primaria, pero tamén particulares. "No capítulo médico, entre outras melloras, pedimos non superar as 30 consultas diarias, garantir a substitucións dos compañeiros e acabar cos soldos miserábeis", sinala Dios Diz. Melloras na enfermaría Desde a Asociación Galega de Enfermaría Familiar e Comunitaria urxen a mellora da ratio de pacientes por enfermeira e o aumento de especialistas nos centros de saúde. "O censo de enfermeiras dedicadas á Atención Primaria rolda as 2.000, mais só 50 temos a especialidade. E iso que hai máis compañeiras formadas, algunhas obrigadas a traballar nos hospitais polo sistema de contratación estabelecido", afirma Álvaro Carrera. Enfermaría familiar e comunitaria, matronas e traballadoras sociais piden reforzar os seus perfis profesionais en todos os centros de saúde O presidente da asociación salienta a necesidade de favorecer a formación de novas especialistas en centros con docencia asignada, ademais de prestar maior atención a territorios con carteiras de servizo ampliadas ou zonas rurais complexas. A maiores, as enfermeiras avogan por repensar a xestión loxística dos centros, dándolles máis competencias a persoal de servizos xerais e mesmo a auxiliares de enfermaría. Traballadoras sociais Con todo, a comisión técnica de enfermaría, como a de traballo social, fai fincapé no valor da carteira de servizos "para que o traballo sexa igualitario en todas as áreas". Isabel Fernández, membro do Colexio de Traballo Social da Galiza, defende o reforzo da figura da traballadora social na Atención Primaria. "Cada vez é máis evidente a importancia do noso labor dentro dos centros de saúde, e hai moitos que aínda non contan con este perfil profesional, clave para o traballo comunitario, para dar a coñecer os servizos sanitarios e educar a poboación para un uso adecuado de todos os recursos dispoñíbeis", asegura. Matronas O modelo debe mudar. A Atención Primaria urxe equipos ampliados e especializados, tamén na saúde sexual e reprodutiva en todas as etapas da vida da muller. "As matronas pedimos ser a figura de referencia en todos os centros de saúde, co fin de garantir un acceso equitativo e unha atención de calidade en todo o territorio, o que exixe revisar a ratio de pacientes por matrona", incide Natalia Pérez, matrona no centro de saúde de Neda e membro do ConselloTécnico.