A adolescencia e o Mato Grosso

O pasado luns anunciábase que no estado brasileiro do Mato Grosso van financiar operacións de cirurxía estética ao alumnado que sufra acoso escolar polo seu aspecto físico. Semella brincadeira, mais non o é. Resulta que xa non temos que aceptarnos como somos, nin importa se nos gustamos ou non a nós mesmas. O importante é como nos vexan. Esa é a mensaxe que se transmite con esta grave decisión. Mais o realmente grave é que non se trata dun caso illado de perda de contacto coa realidade do gobernador do estado brasileiro, o bolsonarista Eduardo Riedel. O problema é que a realidade revírase para asemellarse á mentalidade de quen lexisla ao outro lado do Atlántico. Segundo o estudo Adolescencia, tecnoloxía, saúde e convivencia realizado pola Universidade de Santiago e a Fundación Barrié, no que participaron máis de 10.000 adolescentes de 59 centros de ensino galegos, a situación é alarmante: 1 de cada 4 rapaces e rapazas fai un uso problemático de Internet. O estudo apunta que un 44% das e dos adolescentes consumen pornografía, maioritariamente eles; o 42% intercambiou mensaxes sexuais e o 11,6% recibiu algunha proposición sexual por parte dun adulto por esta vía. Ademais, salienta que un 18,6% das rapazas sentíronse apremadas para enviar fotografías e vídeos íntimos, fronte a un 6,9% dos rapaces. Acoso escolar O estudo vincula a adición aos videoxogos –que en Galiza se sitúa no 4%, afectando a máis de 5.000 adolescentes, aínda que para outro 13,1% comeza a ser un problema– co acoso escolar. Neste sentido, considera que 1 de cada 5 adolescentes sofre acoso, o 22,9%, e que as cifras ascenden entre quen adoitan xogar a videoxogos violentos. Na mesma liña, o Estudo sobre o impacto da tecnoloxía na adolescencia, realizado por Unicef no Estado español, no que participaron, xunto a outros, 3.165 estudantes de ESO e Bacharelato de 19 centros de secundaria galegos, a taxa de vitimización de acoso escolar é dun 33,6% e a de ciberacoso dun 22,5%. Catro de cada dez escolares tardaron meses ou anos en contalo, ou non chegaron a contalo nunca. No 70% dos casos, o acoso exercérono compañeiras e compañeiros da mesma clase, e entre as razóns que apunta o estudantado participante, foi, en primeiro lugar, polo seu aspecto físico. Outras das causas apuntadas foron ser diferente, comportarse con timidez ou, simplemente, como broma. Neste estudo afírmase tamén que "as cifras son maiores entre as rapazas e na primeira etapa da ESO, implicando ademais un perfil relativamente diferente: as rapazas presentan maiores porcentaxes de vítimas puras e os chicos de agresores e de vítimas-agresores". Un terceiro estudo realizado pola Fundación Mapfre e Unir, Digital Fit: a influencia das redes sociais na alimentación e no aspecto físico dos menores, recentemente publicado, conclúe que o 50% das e dos menores vincula ter un bo físico con ter éxito nas redes sociais e que preto do 12% din sentir frustración por non conseguir esa imaxe ideal que proxectan as e os influencers. A realidade é, pois, preocupante. Tanto rapaces como rapazas senten a presión da imaxe ideal que se constrúe desde os distintos medios. Unha presión que roza o intolerable no caso das rapazas. O Observatorio da Imaxe das Mulleres, no traballo Sexualización das nenas na publicidade, denuncia a cousificación e representación sexualizada de nenas e afirma que "fomentar os estereotipos de beleza e a sexualización como medida de éxito social reduce as expectativas vitais das nenas". A vinculación do éxito social coa maior ou menor aceptación en redes está danando gravemente a autoestima da mocidade Éxito social Outro dato que debería ter prendido todas as alarmas da sociedade e dos poderes públicos refírese ao brutal incremento de suicidios entre a mocidade, que nos estudos citados se vincula tanto co acoso, como coa frustración. En concreto, no realizado pola USC e a Fundación Barrié afírmase que "o 17,8% das e dos adolescentes presenta síntomas de depresión grave e moderada e o 12,7% ten ideas suicidas recorrentes". Cifras que se multiplican por 3 ou 4, di, entre quen sofren acoso escolar. A ausencia de calquera caste de filtros no acceso a contidos, a construción dunha imaxe estereotipada e cousificada a través das redes sociais, dos videoxogos, da publicidade, das series e películas ou da pornografía, a vinculación do éxito social coa maior ou menor aceptación en redes está danando gravemente a autoestima dunha ampla porcentaxe da nosa mocidade. Os poderes públicos poden decidir, como no Mato Grosso, financiar operacións de estética ou poden asumir que estamos diante dun grave problema de saúde pública. Urxe comezar xa a traballar con especialistas na materia para poñer coto a determinados contidos e actuar de forma multidisciplinar para atallar o problema. E non hai demora posible.