Quico Jorreto: Benestar

Os primeiros arquitectos da historia ocupábanse tan só dos edificios "importantes", dirixían a construción das igrexas, mosteiros, castelos, pazos ou edificios institucionais. A vivenda era un tema menor, soamente as clases altas contaban cun arquitecto cando querían distinguirse. As casas da xente común era feitas polos albaneis, canteiros ou mesmo coas mans dos propios moradores. Foi recentemente, a finais do século XIX, cando os arquitectos comezaron a dedicarse a facer vivendas como parte fundamental do seu traballo. Co progreso da sociedade, regulouse o xeito de construír, para así garantir unhas boas condicións no hábitat da maioría da poboación. Así, na actualidade, dende a vivenda máis humilde ata unha casa de luxo, conta co traballo dunha ou dun arquitecto. Quico Jorreto ten desenvolvido obras moi diversas, mais o destacado da súa produción son vivendas. Abrangue tanto o grande como o miúdo, compaxinando vivendas para grandes familias con pequenas reformas. Enfróntase igualmente a un edificio novo como a unha pequena rehabilitación, independentemente do orzamento, conta co mesmo método. Aborda os proxectos dende a resolución dos problemas, estudando todos os condicionantes e a contorna. Non segue modas, el guíase sinxelamente polo sentido común, desta maneira o resultado ten un aire intemporal. O modo de abordar os proxectos débello a Manuel Gallego, que foi o seu titor no seu último ano de carreira na Coruña. Parte dos fitos significativos que moldearon o pensamento de Jorreto, e que lle supuxeron unha formación extra, foron: o traballo na oficina de rehabilitación de Ourense e o tempo como docente na universidade. Os tres anos como profesor valéronlle para "ordenar as ideas". Antes de formar outros é preciso un proceso de introspección. Coñecerse un mesmo. Determinar cales son as bases do pensamento arquitectónico propio permitiulle ao arquitecto transmitirllo aos demais. Por outra parte, os catro anos que traballou na oficina de rehabilitación supuxéronlle unha formación extraordinaria. Ese tempo valeulle para sensibilizarse aínda máis co patrimonio construído ourensán e aprender diversas técnicas de rehabilitación que posteriormente empregará. Posta en valor Algunhas das técnicas que aprendeu na oficina de rehabilitación púxoas en práctica no seu último proxecto, unha rehabilitación na Estrada. O arquitecto rematou recentemente a renovación dunha vivenda tradicional. Recuperou a imaxe exterior da casa, volvendo encalar a fachada, restaurou a cuberta de tella e reconstruíu un pequeno alpendre exterior. Aínda que a fasquía é convencional, agocha un interior sorprendente. Fronte ao esperable, dúas plantas horizontais, o espazo interior é aberto e vertical. Dentro conta cunha configuración escenográfica, onde as dúas plantas están conectadas. As estancias pechadas, baños e dormitorios non chegan ao teito, funcionando así como caixas brancas baixo o tellado. O branco máis tamén a madeira son os protagonistas, pero hai un toque de cor. Os marcos de madeira das portas e fiestras pintáronse de azul como se facía antigamente. En Cea, Jorreto rehabilitou outra vivenda tradicional, neste caso nunha edificación auxiliar que pertencera aos monxes de Oseira. O espazo, dada as súas pequenas dimensións, foi reformado para uso esporádico e de fin de semana. A obra consistiu en, de novo, recuperar a imaxe exterior ao tempo que o interior adquiría unha nova configuración. Na fachada, as fiestras e portas recuperaron a cor vermella viva que tiñan. A gran cheminea ao exterior delata a protagonista de dentro: unha gran lareira. No interior, o arquitecto deseñou unha cociña e baño integrados dentro dunha caixa de madeira no centro da casa, e sobre esta dispuxo o lugar de descanso. O espazo é totalmente aberto e fluído. Abriu dúas novas fiestras na cuberta para gañar máis luz. Ademais da lareira, as tesoiras de madeira da cuberta foron recuperadas do edificio orixinal. Baixo consumo Aínda que con outros estándares, a arquitectura tradicional tiña unha gran preocupación enerxética. Empregando o sentido común, as vivendas populares buscaban unha boa orientación, abríndose ao sol e pechándose ao norte. Na actualidade, o consumo enerxético segue en boga e mesmo está sendo unha das principais preocupacións ecolóxicas do planeta. Quecer as nosas casas consome unha gran cantidade de recursos do planeta. Cada día máis, estanse facendo vivendas que consuman menos e Quico Jorreto vén de finalizar unha en Celanova de consumo case nulo, a primeira do sur do país. A obra está abalada polo selo alemán de calidade Passivhaus. "As estratexias son moi sinxelas: casa súper-illada, hermética, ben orientada e con control solar. Non ten calefacción, quécese tan só co sol. Isto funciona moi ben, no ano que leva construída chegou en inverno a ter temperaturas mínimas de 20º e en verán ten máximas de 25º, mais sen gastar nada en calefacción ou aire acondicionado". Así explica o arquitecto o funcionamento dunha vivenda pasiva. Basicamente o que emprega son as estratexias tradicionais, de sentido común, sumadas ás novas tecnoloxías. Conta con catro veces máis illamento que unha vivenda habitual e fiestras de alta gama. A casa, ao estar illada e pechada hermeticamente, conta cunha máquina que filtra o aire do exterior e introdúceo xa na casa tépedo, deste modo respírase aire limpo sen perder calor. Respecto ao deseño, a vivenda é un volume sinxelo gorecido baixo un grande arco branco, que protexe a casa do exceso de sol. Destaca o uso da madeira no interior e na fachada. As contras, tamén de madeira, intégranse na fachada ata converter a casa nunha gran cobertura de madeira que protexe os seus habitantes. Rehabilitación enerxética As estratexias enerxéticas tamén poden repercutir en edificios xa construídos, mesmo en bloques de pisos. O arquitecto rehabilitou enerxética e arquitectonicamente un edificio enteiro na rúa do Progreso de Ourense. O edificio construído nos anos 60, xa moi avellentado, foi renovado completamente. Fíxose o baleirado do edificio pero mantendo a estrutura. Este é un xeito de transformar edificios de forma máis sinxela e económica. A rehabilitación enerxética baseouse na mellora do illamento da fachada e no cambio das fiestras, máis grandes e mellores, o que supuxo unha redución de consumo para os novos moradores. Coa apertura dos ocos gañáronse máis sol e vistas e así dende os salóns pódese gozar das vistas aos xardíns do Posío. Para evitar os excesos dos veráns ourensáns, instaláronse persianas exteriores que permiten ventilar ao tempo que non entra o sol. Os interiores, moito máis abertos e espazosos que os orixinais, contan con todas as comodidades actuais, onde se pode respirar o benestar dunha boa vivenda.