A música ao vivo resiste na Galiza

Moitos son os festivais galegos que tiveron que cancelarse por mor da situación sanitaria e as súas consecuencias: o medo entre o público, a imposibilidade de cubrir os gastos coa redución da capacidade de asistentes, o aumento do investimento para garantir as medidas de protección, a falta de asesoramento das Administracións ou a escaseza de patrocinios... Os certames que decidiron seguir adiante están traballando arreo para atallar os obstáculos que atopan ao organizar unha nova edición durante a pandemia. Pardiñas nas parroquias Pardiñas, no concello de Guitiriz, leva máis de 40 anos sementando o amor pola cultura, pola lingua e polo rural. Logo de varias semanas recollendo as inquedanzas e as emocións de artistas e festivaleiras, decidiron seguir adiante co festival porque tomaron consciencia de que "a cultura ten que seguir". "A cultura somos nós, coa Covid ou sen ela, temos que seguir promocionando a nosa fala, as nosas artes e o noso modo de ser e de vivir", explica Alfonso Blanco Torrado, fundador e coordinador de Xermolos, a asociación cultural que organiza o evento. No canto dos tradicionais tres días de Pardiñas de concertos, artesanía e acampada, decidiron programar actuacións musicais todas as fins de semana de agosto nun formato máis reducido nas aldeas da contorna. Desde Xermolos explican que a edición "é unha homenaxe ás parroquias do rural que lles axudan a seguir realizando Pardiñas e outros eventos na comarca". A vontade de seguir adiante non é suficiente e a organización recoñece que para cumprir coas medidas sanitarias hai "moito traballo por detrás" e é preciso un maior esforzo económico. "Montamos este novo formato grazas a unhas novas axudas do Concello e da Deputación de Lugo dadas as circunstancias excepcionais", engaden. O protocolo de seguridade tamén se elaborou tendo en conta as instrucións das Administracións: o público goza dos concertos desde as cadeiras e con máscara, a capacidade é limitada e nalgún evento é necesario reservar a entrada para que o control de afluencia sexa máis sinxelo. Moitos dos festivais que teñen lugar na Galiza, ademais da súa proposta musical, artística e gastronómica, ofrecen paisaxes privilexiadas nos espazos con máis riqueza natural do país. É o caso do The Wild Fest, o festival sostíbel. O parque forestal de Oia (Vigo), que acolle este evento, conta con máis de 13.000 metros cadrados de montes comunais e é un miradoiro privilexiado das illas Cíes. Igualmente, o Canteira Fest acontece nunha singular paisaxe de Vilaboa, procurando a recuperación patrimonial dunha canteira. Outras das dificultades que teñen que superar son "o medo e as incertezas do público". En Pardiñas aseguran que se pode seguir apostando pola cultura mantendo as medidas de seguridade, por parte da organización e das asistentes: "Malia os atrancos, o sentido de facer festa nas nosas parroquias e aldeas é máis forte e permite que as celebracións da veciñanza se manteñan vivas. Pardiñas serve para crear vencellos de unión e solidariedade". Para Blanco o futuro de Pardiñas está asegurado porque "é unha tradición á que a xente responde sen diferenza de idade". Tamén é optimista co porvir doutros festivais que apostan no contacto coa natureza: "A xente non só aproveita para ver concertos, tamén para coñecer a comarca e a paisaxe. Os festivais son unha oportunidade para respectar e querer a natureza". A natureza protagonista Precisamente, o amplo espazo natural que acolle o The Wild Fest permitiulle seguir adiante coa súa segunda edición, que terá lugar a fin de semana do 5 e 6 de setembro no parque forestal de San Miguel de Oia (Vigo). "A localización do evento é compatíbel co tránsito de persoas en condicións de seguridade, é un espazo aberto de máis de 13.000 metros cadrados e a capacidade limitarase a 800 persoas, o que minimiza o risco de contaxio", asegura Juan de Castro, xestor do festival. A aposta deste certame no contacto e no respecto á natureza non se reduce só á súa localización, tamén abrangue as súas prácticas: priorizan as enerxías renovábeis, reciclan a auga e empregan copos de amidón de millo. Na súa programación inclúen a proxección de películas que "defenden o decrecemento de consumo e o activismo ecolóxico", segundo explican as promotoras do evento. A pasada edición varias persoas da organización vixiaban o recinto para garantir comportamentos respectuosos co medio ambiente. Este ano, a maiores, haberá un equipo que vele para garantir o plan de protección contra a Covid-19, que elaboraron en consenso coas autoridades. "Nutrímonos de numerosas fontes de información para coñecer a regulación que atinxe a este tipo de eventos e tivemos xuntanzas coa Deputación e co Concello para sacar máis conclusións sobre os protocolos de seguridade", contan. No recinto haberá rutas de movemento para que a circulación das asistentes sexa nun sentido e nos concertos a xente deberá estar sentada e con máscara, só poderá quitala para beber. Segundo nos explican desde a organización do The Wild Fest, ademais do incremento de gastos para garantir as medidas sanitarias, as consecuencias da pandemia van máis alá: "as autoridades poden cancelalo en calquera momento e iso condiciona o seguimento e o apoio de institucións privadas e públicas, e a audiencia pode non ter ánimos para ir a un sitio onde vai haber uns centos de persoas". Tampouco chegan as axudas económicas da Administración. O festival vigués agarda por algunha subvención do Concello, a Deputación de Pontevedra ou o Ministerio, mais, polo momento, só están recibindo patrocinios de pequenas empresas. "Agardo que o público venza o medo e quede satisfeito para que as entidades decidan brindarnos o seu apoio e fechar o círculo", explica de Castro. Todo isto obrigou o The Wild a reducir a duración do evento de tres a dous días. Cun cartel protagonizado por Terbutalina e Arizona Baby, a música non vai ser o único do que poidan gozar as festivaleiras que se acheguen á parroquia viguesa de San Miguel de Oia. O deporte é outro dos piares do festival, xa está aberta a inscrición para a andaina solidaria que percorrerá vestixios como os petróglifos da zona, entre outras actividades. Arteficial simbólico A mesma fin de semana, o 5 de setembro, a comarca do Ribeiro acolle o Arteficial. En Ribadavia si que mudou case todo, como asegura Jesús Veiga, un dos organizadores: "este ano queremos facer un evento simbólico para lembrar que é Arteficial e que seguimos aquí". Hai 14 anos un grupo de xente moza, amantes das artes, decidiu organizar esta romaría de música e culturas alternativas para dinamizar o ocio da vila. Na pasada edición achegáronse máis de 1.000 persoas ás rúas do barrio xudeu para enchouparse da arte nas súas diferentes manifestacións: música, poesía, fotografía... Este ano a programación concéntrase nun día con exposicións de imaxes na zona da praza da Madalena e as actuacións musicais de Faia/Nacho/Lar e dÚAS sEMIcOLCHEIAS iNVERTIDAS no palco da alameda de Ribadavia, con capacidade para acoller 85 persoas. "Reducimos o festival tamén polos gastos derivados da situación sanitaria: temos que pagar unha empresa para estar continuamente limpando os baños e as instalacións, mercar xel, máscaras...", explica Veiga. Aínda que contan con subvencións do Concello e doutras entidades, recoñecen que para elaborar o protocolo de seguridade e seguir as recomendacións sanitarias "buscáronse bastante a vida". Malia os atrancos derivados da pandemia, a organización do Arteficial cre que "este tipo de eventos están a ser un reclamo moi importante este verán" porque o público está apostando na cultura de proximidade, os formatos máis pequenos e en zonas máis rurais. Feminismo na Canteira O Canteira Fest tamén xurdiu, hai tres anos, da inquedanza dun grupo de mozas por ofertar unha alternativa de ocio no concello de Vilaboa. Desde un inicio querían facer un festival feminista. "O feminismo non só abrangue a temática e a imaxe, queremos que sexa transversal: na elección das artistas, na temática das palestras e mesmo na organización do evento", explican as súas impulsoras. A programación é consensuada coa asemblea de mulleres da vila e na edición deste ano, que transcorrerá o 18 e 19 de setembro, os faladoiros versarán sobre a visibilización das mulleres trans. Tamén defenden o ecoloxismo e posta en valor dos atractivos da contorna. De feito, a localización do evento foi crucial para seguir adiante: "Decidimos realizalo porque o espazo é unha antiga canteira, un recinto ao aire libre pero delimitado, o control de acceso resulta máis sinxelo". Para o Canteira Fest elaborar o protocolo anti Covid-19 foi un dos maiores retos porque "as únicas indicacións que recibimos sobre as medidas de seguranza que deben aplicar foron da Deputación de Pontevedra". Solicitaron información á Xunta da Galiza sobre o protocolo a seguir, pero, semanas despois, "aínda non recibimos resposta". "Tivemos que apertar os miolos para cumprir cos protocolos porque a Lei de espectáculos da Galiza é moi clara: a responsabilidade recae nas organizadoras". A primeira medida que decidiron tomar é reducir a capacidade do recinto de 3.000 a 600 persoas. Ademais, ofertan un formato de entrada "dirixido aos núcleos familiares para que gocen do festival nunha parcela particular na que non teñen que manter as distancias de seguridades entre elas, mais si co resto de asistentes e empregando máscara". A outra modalidade é a parcela mixta, na que, no canto de cadeiras, van delimitar a pista con zonas de 3 metros cadrados por persoa que van gardar a distancia de seguridade entre elas. Afrontar os gastos derivados destas medidas está sendo moi complicado porque a Administración non oferta axudas vencelladas á situación sanitaria. "Recibimos a mesma subvención da Deputación doutros anos pero, desta volta, permite xustificar gastos relacionados coa Covid-19; ás axudas da Xunta nunca puidemos acceder porque están dirixidas a festivais máis grandes", salientan as organizadoras do Canteira Fest. O aumento dos custos obrigounas a prescindir dos concertos diúrnos. Así e todo, este ano apostan por integrar o teatro na programación. "É unha actividade segura porque as espectadoras están en cadeiras e, amais, cremos que é o momento de apoiar a outra parte da cultura". As impulsoras do Canteira teñen claro que veñen anos complicados para este sector "porque é complexo programar eventos nun contexto de incertezas". A súa esperanza reside no público, agardan que a cultura de proximidade comece a ser máis valorada: "os eventos, coma o noso, cun formato pequeno, ao aire libre e nunha zona privilexiada deben coller máis pulo, sen converterse nun macro festival. Agardo que a concepción das cousas que se fan na vila de cada unha cambie grazas ás circunstancias que tivemos que vivir". Que a choiva da cultura en vivo sexa a única que non escampe na Galiza. Porque, como di a canción, o pobo que canta non morre nunca.