Carbajo Barrios: convivir

Manuel Carbajo e Celso Barrios están á fronte dun estudio diferente que, en aparencia, en 20 anos de traballo fixo moi poucas cousas. Como explica Barrios, iso débese a que dentro de cada obra hai centos de proxectos máis pequenos. Nos últimos tempos estabeleceron relación co grupo Arial, e como parella desenvolven en Compostela iniciativas moi grandes de vivenda, que precisan varios anos para facelas realidade. A súa é unha carreira de fondo. Din no estudio que entenden o traballo como o que facía o médico da vila. Identifícanse con ese profesional próximo e de confianza que ten que atender centos de casos diferentes ao día. Non fan cousas moi exquisitas, pero son útiles á sociedade. Esa proximidade permítelles manter o agarimo nos detalles, a pesar de facer obras moi grandes, encárganse persoalmente de cada parte. Durante o desenfreo, antes da crise inmobiliaria, Compostela medraba cara ao oeste, cara ao novo barrio de Santa Marta. Alí unha familia (que logo sería o grupo Arial) contaba cuns terreos onde se asentou parte deste barrio. En lugar de vendelos, decidiu desenvolvelos pola súa conta. Santa Marta axiña se enchería de grandes edificios insubstanciais, polo que para diferenciarse apostaron nunha arquitectura de calidade. Chamaron a Carbajo e Barrios e xuntos fixeron unhas vivendas diferentes, de vidro e formigón branco na fachada, nos interiores: moita luz. Chamáronlle M6 e foi o comezo da súa relación. Iso foi en 2010, logo estoupou a burbulla e os bancos deixaron de dar crédito, polo que tiveron que buscar unha alternativa ao modelo tradicional de facer vivenda colectiva. Compartir O habitual é que unha empresa constrúa 50 vivendas e logo busque 50 familias que as habiten, cun único beneficiario: o promotor. No entanto, o modelo de cooperativa baséase en que esas 50 familias, xuntas, constrúan as súas vivendas e repartan gastos. Faise en común e o fin é social: dar un fogar ás persoas socias. É unha maneira democrática de facer cidade na que as decisións se toman entre todas e todos en igualdade. O proceso é semellante a facer 50 vivendas unifamiliares xuntas en vertical. Carbajo resúmeo como: "Na cooperativa, as persoas socias decídeno todo: como vai ser a súa vivenda e as zonas comúns, canto queren gastar... pero tamén corren todos os riscos. É un proceso colaborativo e democrático. Quen vai vivir na vivenda participa en todo, desde escoller o soar até os detalles finais". O edificio de Galeras contou con 81 propietarios diferentes, con Arial como xestor. Xuntos desenvolveron estas vivendas ao bordo da cidade histórica. Mediante o diálogo entre cooperativistas e arquitectos, en coordinación dos múltiples desexos, chegaron a deseñar 16 tipos de vivenda diferentes. Cada unha encaixa dentro dun gran volume horizontal, próximo á Compostela máis antiga. Está a 200 metros da praza do Obradoiro, rodeado de senlleiros muros de pedra e conventos monumentais. Os arquitectos decidiron buscar o equilibro entre un encaixe nun espazo memorábel pétreo e ter vivendas ateigadas de luz. Fixeron un gran muro de pedra, así semella visto de esguello. Desta maneira, non destaca na contorna de grandes muros, pero visto de fronte está moi aberto. Grandes fiestras enchen de luz e introducen a paisaxe que o rodea en cada estancia da vivenda. A pedra é a protagonista da fachada, que achega monumentalidade, e as columnas de granito forman un brise-soleil (así chamaba o arquitecto Le Corbusier ao efecto parasol da fachada) que protexe do exceso de sol. Detrás do muro atópanse as grandes fiestras, os corredores ou as terrazas. Así, detrás do pano de pedra, o edificio móstrase moito máis lixeiro e transparente. "A persoas socias decídeno todo: como vai ser a súa vivenda e as zonas comúns, canto queren gastar... pero tamén corren todos os riscos. É un proceso colaborativo e democrático", di carbajo Ao carón das primeiras vivendas feitas xunto con Arial, o estudio volve traballar coa mesma parella no barrio de Santa Marta, esta vez mediante un edificio en cooperativa na rúa Trece Rosas. Manuel e Celso decidiron facer un edifico branco, sinxelo e rotundo, cunha planta en "U" cun patio central. A fachada está composta por unha retícula, mais é necesario integrar os diferentes tipos de vivenda interiores. A fronte conta cunhas pezas de granito verticais encargadas de disimular as variacións de cada piso. Uns queren balcón, outros fiestras quer grandes quer pequenas ou noutras cadra un tabique. Así, pódese compaxinar a sinxeleza e repetición con resolver cada piso como se fose único. Outra peculiaridade deste edificio son os baixos á altura da rúa. En lugar de pór comercios, a veciñanza decidiu dedicar todo o baixo ao lecer e á socialización. Conta con piscina, xardín, zonas de xogo e mesmo un salón e unha cociña colectivos. Neste bloque os baixos son unha extensión da propia vivenda. As nenas e nenos poden xogar nun patio particular sen os perigos do tráfico e baixo a mirada da familia desde a súa casa. No caso de que un veciño ou veciña queira facer unha gran reunión ou festa, pode usar a gran cociña e salón do baixo e, por exemplo, facer un churrasco ao pé da piscina. Mediante os usos compartidos compaxínase ter un piso nunha cidade con vivir como nunha vivenda propia con xardín. Recuperar Este estudio non só fai grandes vivendas, tamén presta atención ao miúdo. De novo en Santiago, xunto á Carballeira de San Lourenzo, ampliaron unha vivenda tradicional. A estratexia consistiu en respectala na súa totalidade, recuperar o patio para o goce da casa e facer a ampliación cara a este. Fíxose unha nova gran galería que achega catro metros máis de fondo á casa, co que se gaña unha estancia en cada planta. O novo volume de vidro dótase dunha celosía de madeira que dá tamén algo de intimidade. O valor da obra de cantaría respectouse integramente, incorporado no deseño. Mantivéronse as partes en pedra, pero tivéronse que refacer os forxados, xa moi deteriorados. Desta vez, construíronse en aceiro pintados de branco, mais coa intención de que recorden aos orixinais de madeira. O resultado é unha nova vivenda que recupera a preexistente e se funde coa ampliación. Última vivenda Pasamos unha gran cantidade de tempo da nosa vida en arquitecturas, pero o edificio no que máis tempo estaremos será o cemiterio: a última vivenda. Este lugar sempre ten unha carga simbólica moi especial. Conscientes dese peso, Carbajo e Barrios foron os responsábeis de proxectaren o cemiterio de Teo. Ao igual que outras construcións municipais desta sorte (non asociadas a ningunha parroquia, como o famoso de Fisterra) está aínda á espera dos primeiros ocupantes. Sitúase nunha ladeira moi pronunciada ás aforas da vila. Os arquitectos decidiron respectar a costa e facer o volume semi soterrado rodeado de cachotes de pedra. Isto pode recordar á tradición funeraria prehistórica das mámoas. Dentro do perímetro de pedra atopamos os nichos nunha disposición en retícula ao redor dun baleiro, o que lembra un pouco ao cemiterio de Bonaval. Estas dúas referencias históricas vencellan a tradición cuns edificios completamente contemporáneos. E o máis importante: fixeron un lugar tranquilo e sereno para o descanso (eterno).