Ansede Quintáns: Diálogo do Posíbel

Cristina Ansede e Alberto Quintáns levan 15 anos compartindo estudio, xuntos mais cadanseu co seu espazo. Fan arquitectura conversando. Estabelecen un diálogo entre eles, e incluso entre as cidades onde viven: Compostela e Vigo. Dese xeito, o seu traballo é un encontro entre as cidades e as personalidades. Entre a Compostela do patrimonio histórico e a rehabilitación e Vigo, a cidade da tecnoloxía e a innovación. Porén antes de ser un diálogo a dúas bandas, foi a tres. A terceira parte foi Emma Ríos. Como curiosidade, Emma deixou o equipo aos poucos anos de comezar o estudio para ter unha exitosa carreira como debuxante de banda deseñada, mesmo acadou o prestixioso premio Eisner. "A rehabilitación ensinounos a achegarnos aos edificios case cun método científico, diagnosticando os problemas e planeando solucións. Trátase de actuar sen que se note, como un cirurxián. Aprendemos a aproximarnos á arquitectura de forma humilde". Cristina e Alberto remataron a carreira ao redor do 2003, en pleno apoxeo da construción no país. Por aquela altura, semellaba que sobraba o traballo e tan só había que decidir que tipo de arquitectura querías facer, ou sumarte á especulación inmobiliaria ou facer unha obra máis sensíbel e reflexiva, pero menos lucrativa. Decidíronse pola segunda vía e así comezaron a traballar para Alfonso Penela, alí coñecéronse e formaron equipo. Ao pouco chegáronlles os primeiros traballos e decidiron montar o estudio. Acto seguido estoupou a burbulla inmobiliaria. A crise do 2008 foi un período chave na súa formación, sobreviviron a base de pequenos traballos sobre edificios históricos. Cambiaron tellados, galerías ou pavimentos durante uns anos. Este tempo valeulles para entrar en contacto coa tradición construtiva. Din: "A rehabilitación ensinounos a achegarnos aos edificios case cun método científico, diagnosticando os problemas e planeando solucións. Trátase de actuar sen que se note, como un cirurxián. Aprendemos a aproximarnos á arquitectura de forma humilde". Tanto sexa unha rehabilitación ou mesmo unha obra nova, cada proxecto enfócano como unha conversa máis, na que o cliente se incorpora ao diálogo. Como nunha sesión de terapia, Cristina e Alberto tratan de mergullarse nos recordos do cliente. Así, conversando, desvelan os lugares onde foron felices, como eran? Que lles facía sentirse ben? Dalgún xeito, este proceso sempre retrotrae á infancia. Ao tempo, esas ideas teñen que trasladalas a un escenario futuro: Como lles gustaría vivir? Paso a paso van obtendo datos dos desexos e necesidades. Habitar é un acto moi íntimo e coñecer o máis privado do cliente axúdalles a facer lugares específicos para cadaquén. Tratan de que se sinta acompañado no inseguro camiño de construír ou transformar un espazo. Diálogo co patrimonio O método dialéctico co cliente foi o que empregaron coa parella da casa do Sar, en Santiago. O encargo consistía en rehabilitar unha vivenda para eles e os seus dous fillos. Os clientes mercaran unha pequena vivenda tradicional (seis metros de ancho e seis de fondo). Alén do pequeno tamaño tiñan o problema de que se atopaba semienterrada, polo tanto só contaba cunha fachada con luz, era un espazo lúgubre. Por sorte, o planeamento permitíalles medrar cara a atrás e aproveitaron esta oportunidade para obter a luz que lles faltaba. Escavaron un patio que transformou por completo a vivenda. Ademais de proporcionar luz deu á casa un xardín. O salón e a cociña abrazan este espazo e introducen o verde dentro das estancias. A vivenda contaba cunha construción tradicional: muros de pedra e vigas e viguetas de madeira de castiñeiro. Para rehabilitala decidiron continuar co mesmo sistema, mesmo na parte ampliada, mais dun xeito diferente. Fixéronse os novos forxados máis finos do habitual, usando só vigas, deste modo aproveitábanse mellor as alturas no interior. Ademais da estrutura, a madeira de castiñeiro está presente en cada recanto da casa, no chan, na fachada do patio e mesmo nos móbeis. Desta forma créase unha atmosfera especial na que dialogan a tradición e a innovación. Sen saír de Santiago, a carón da igrexa de San Frutuoso, atopábase un espazo baleiro, logo de se desmontar un vello pavillón. Nel tocoulles a Ansede e Quintáns deseñar un novo espazo público. No pasado ese lugar servira como cemiterio de peregrinos, os restos atópanse a escasos 40 cm da superficie, polo que a intervención do estudio non podía ser moi agresiva. O sitio é o límite entre a zona monumental e as hortas, eles deseñaron un espazo público que reflexa esta transición. O xardín é un diálogo entre a natureza e as xeometrías pétreas de Santiago. Debuxaron bandas paralelas segundo o ancho das tumbas do cemiterio. Sobre a trama plantaron sebes de buxo deixando ocos entre eles, nos que aparecen elementos de pedra que serven de estancia. Bancos e auga escóndense tras as liñas de buxo. O xardín está pensado para ser un lugar de sosego e tranquilidade, recorda aos xardíns de natureza domesticada típicos dos pazos, mais para o desfrute público, aínda que íntimo. Ás veces por falta de demanda, ás veces por exceso de oferta, a cuestión é que hai moitas oficinas e baixos comerciais que levan anos baleiros e sen expectativas de ocuparse. Para paliar este problema Cristina e Alberto deseñaron un exemplo de como transformalos en vivenda. Renovación de imaxe Tamén en Compostela atopamos outra interesante intervención do estudio. Todas e todos coñecemos rúas deprimidas da cidade, onde pasear de noite xera inseguridade. Moitas veces ese efecto sucede cando os baixos comerciais están fechados e con aspecto avellentado. Ás veces por falta de demanda, ás veces por exceso de oferta, a cuestión é que hai moitas oficinas e baixos comerciais que levan anos baleiros e sen expectativas de ocuparse. Para paliar este problema Cristina e Alberto deseñaron un exemplo de como transformalos en vivenda. Conseguiron baixar a vivenda á rúa para darlle vida, neste caso unha oficina nun entresollado. O local contaba con catro metros de alto e grandes vidros de fachada. Un espazo tan grande podería resultar frío e inhóspito. Para paliar iso decidiron apostar pola madeira e as texturas. O grande espazo domestícase cos novos acabados. Teito e paredes da fronte revístense con madeira, ademais de dar cor e calidez, mellora a acústica da vivenda. Ao fondo, para aproveitar a luz, optaron polo branco e dividir a altura. Así gañan un espazo a maiores apoiándose nunha pequena estrutura de madeira. Baixo esta sitúase a cociña, nun espazo máis íntimo onde comer. A vivenda deseñárona moi sinxela e flexíbel, para que os habitantes a vivan á súa maneira. O estudio foi quen de deseñar a estratexia para facer amábel un grande espazo baleiro existente, pero tamén fixeron que un gran baleiro sexa o símbolo dunha empresa. Exlabesa, unha grande empresa de perfís de aluminio, desexaba unhas novas oficinas na súa sede de Valga. Encargáronlle un espazo para mostrar os seus produtos. Mais para Ansede e Quintáns o mellor expositor do aluminio era que o edificio fose unha mostra de todas as posibilidades do material. Así, as grandes fiestras fixéronas cos perfís de aluminio fabricados na nave da propia empresa, a escasos metros do edificio. O resto está composto con elementos industriais, piares e forxados prefabricados de formigón que se mostran en cru. Para evitar o quecemento excesivo incorporaron un sistema de ventilación intelixente que mantén o edificio á temperatura ideal. Pero o máis importante é o gran baleiro, o atrio cheo de luz, que é o gran reclamo do edificio e da propia empresa. Espazo fluído A montaxe dunha exposición é unha arquitectura efémera, a obra dura o que dure a mostra. En pouco tempo acaba sendo material de refugallo. A montaxe da exposición dos premios Gran de Area 2007 correu a cargo de Cristina, Alberto e Emma. Contaban co primeiro andar da Casa das Artes de Vigo e cun orzamento moi baixo. A superficie da exposición estaba repartida por varias salas, mais a intención deles foi conseguir un espazo fluído e continuo. Toda a exposición montouse con tres elementos, que se poden atopar en calquera almacén de construción: puntais de obra, bridas e tubaxes de polietileno vermello. Por aquelas datas o colexio de arquitectos (organizador da exposición) estaba a construír a súa nova sede na cidade, parte do material da montaxe da exposición, ao acabar, foi reutilizado na obra. Os tubos amontoados formaban muros sinuosos que axudaban o visitante a orientarse pola exposición. Deste modo, os percorridos dos asistentes movíanse, entrando e saíndo das salas sen darse conta, vendo a mostra de forma continua. Nela, as imaxes aparecen recortadas nas tubaxes e para as maquetas, os muros de tubos definían unhas "barrigas" sobre as que apoialas. Arquitectura efémera de baixo custo e óptimo resultado.