A Xunta da Galiza incumpre as súas propias medidas na xestión de residuos mineiros

"Ningunha das medidas recollidas no Plan de xestión de residuos industriais da Galiza (Priga) 2016-2022 para a mellora da xestión de residuos do procesado de recursos mineiros foi executada". Esta frase, literal, figura na versión para o novo Priga 2023-2030 cando se refire ao "cumprimento de obxectivos e medidas" do anterior plan a respecto dos residuos xerados no procesado de recursos mineiros. A propia Xunta da Galiza recoñece que "non se estabeleceron obxectivos cuantitativos específicos" sobre a xestión destes residuos e no que afecta aos obxectivos cualitativos, as actuacións propostas (como incrementar a coordinación e colaboración co órgano competente en minas na restauración do espazo degradado pola actividade extractiva) "non foron postas en marcha". A vertedura ao río Tambre, á espera das análises, "non é contaminante" Esta expresión —"esta medida non foi posta en marcha"— reprodúcese en varias ocasións e para se referir ás actuacións que o Goberno galego tiña que desenvolver neste campo. Así, por exemplo, aparece a respecto do compromiso de deseñar co órgano ambiental medidas específicas a incorporar nas autorizacións de restauración con esta tipoloxía de residuos que mitiguen calquera impacto ambiental que puidera producirse. Nisto, pois, a resposta é "esta medida non foi posta en marcha". A mesma conclusión recóllese no Priga a respecto do plan anterior sobre a "cuantificación das instalacións de residuos mineiros cerradas, abandonadas e activas na Galiza". Ou sobre a "aplicación de medidas e prácticas de contratación pública verde nos contratos públicos relacionados con este fluxo de residuos. Tamén aí a resposta foi "esta medida non foi posta en marcha". E así até seis. O Plan de xestión de residuos industriais 2016-2022 foi aprobado polo Consello da Xunta en decembro de 2016 e naceu cunha dotación de 19 millóns de euros para estabelecer a folla de ruta para a "correcta xestión" dos residuos industriais do país, entre eles os mineiros. A plataforma contra as verteduras de San Finx convoca unha manifestanción en Compostela para o 29 de abril A totalidade dos residuos xerados no procesado de recursos mineiros na Galiza son xestionados aquí. Ademais, é recibida unha cantidade destes residuos procedentes doutros territorios para a súa xestión na Galiza, supondo esta porcentaxe 4% de media no período 2015-2020. En 2020 —último ano computado—, o refugallo total procedente do procesado de recursos mineiros superaba as 151.000 toneladas. Os refugallos Os residuos do procesado de recursos mineiros son aqueles residuos sólidos, acuosos ou en pasta que quedan como resultado da investigación e aproveitamento dun recurso ecolóxico, tales como son os estériles de mina, rexeitamentos, colas de proceso e incluso a terra vexetal e cobertura en determinadas condicións, sempre que se considere refugallo de acordo coa normativa. O propio Priga determina que a súa xeración "localízase nas propias minas subterráneas ou a ceo aberto, nas canteiras ou nas graveiras, así como nas plantas de concentración (plantas de tratamento físico-químico)". "Non é de estrañar" Para Fins Eirexas, secretario técnico da Asociación para a Defensa Ecolóxica da Galiza (Adega), non é unha sorpresa que a Xunta da Galiza non executase ningunha destas medidas malia figurar no seu propio plan. "Non cumpren co Plan de xestión de residuos urbanos, pois menos van cumprir co dos refugallos industriais", afirma en conversa con Nós Diario. Ecoloxistas presentan outra demanda contra a autorización da mina de Urbas, en Muras Este incumprimento é para Eirexas "a proba de que o Goberno galego é un expendedor para as empresas mineiras. Non verifica se cumpren ou non, se se restauran as zonas explotadas como minas...". O secretario técnico de Adega critica que o Goberno galego deixase "a xestión mineira en mans da patronal do sector", na mesma liña que "a política forestal no noso país márcaa Ence". Benedito Álvarez, docente e activista ambiental que denunciou os incumprimentos do Goberno galego na xestión deste tipo de residuos, indica a este medio que "non deixa de ser impresionante que sexa a propia Xunta a que teña que recoñecer que non fixo ningunha das medidas que estaban previstas". Considera Álvarez que a tónica xeral da Xunta é o "incumprimento" a respecto das medidas operativas nos plans de xestión de residuos, "sexan urbanos, industriais ou procedentes da construción". Residuos e vertedoiros Na Galiza prodúcense cada ano perto de tres millóns de toneladas de residuos industriais, dos que ao redor de 7% son catalogados como perigosos, máis de 200.000 toneladas, segundo figuraba no informe de seguimento do Priga 2016-2022. Ademais, no país hai 13 vertedoiros de residuos industriais tanto perigosos como non perigosos. No relativo ás instalacións existentes para o tratamento dos residuos do procesado de recursos mineiros, constan actualmente 17 instalacións de tratamento, así como 18 emprazamentos autorizados para recuperación de espazos degradados, segundo a información da Xunta. Ademais das anteriores, hai cinco plantas móbiles autorizadas para a valorización de residuos mineiros. Segundo a Cámara Mineira, no país hai 362 explotacións activas e a Galiza é hoxe en día a cuarta produción mineira no Estado. Así son os 'Agapitos', os 'gánsteres' que axexan o rural galego Alertan do inicio dos traballos para executar as verteduras de San Finx Denuncian o comezo das obras para erguer a nave de tratamento de augas da mina de San Finx. Esta semana a filial da empresa australiana Pivotal Metals comezou os traballos de construción dunha planta de tratamento de achiques de mina na súa explotación de San Finx, en Lousame, na comarca de Noia, "como paso previo ao inicio do baleirado de centos de miles de metros cúbicos de augas das galerías da explotación mineira. Unha operación que podería comezar antes do verán". Esta é a denuncia que esta cuarta feira realizou Ecoloxistas en Acción a través dun comunicado, no que asevera que verificou o comezo das obras, "coa explanación da zona na que se vai construír unha nave de tratamento de augas, cuxa eficacia foi cuestionada por Confrarías, Concellos e ducias de colectivos ambientais". As actuacións son ilegais, mantén a organización ambientalista, xa que a actividade non foi sometida a unha avaliación de impacto ambiental e o proxecto aprobado en 2009, que contempla 12 postos de traballos, "non prevía ningún tipo de tratamento para a auga contaminada con metais pesados". A organización cualifica como "temeraria" a Xunta, ao permitir o inicio das obras e das verteduras sen antes resolver as ducias de recursos de alzada presentados contra a autorización de vertidos outorgada o pasado mes de febreiro, e pola que xa foron incoadas dilixencias penais nos Xulgados de Santiago contra os funcionarios e altos cargos responsábeis. Ademais, Ecoloxistas en Acción anuncia a presentación inminente de demandas ante o Tribunal Superior de Xustiza da Galiza en canto se cumpra o prazo de tres meses do que dispón a Xunta para resolver os recursos.