Xusto Beramendi, historiador

"Non pode haber nación sen día nacional"

Doutor en Historia e catedrático de Historia Contemporánea da USC, Xusto Beramendi (Madrid, 1941) é unha das plumas máis especializadas na historia das ideoloxías e dos nacionalismos. Entre a súa fecunda e recoñecida obra destaca De provincia a nación. Historia do nacionalismo galego, volume que lle valeu o Premio Nacional de Ensaio en 2008. Eis un extracto da entrevista, publicada no número 305 de Sermos Galiza.

[Imaxe: Laura R- Cuba] Xusto Beramendi
photo_camera [Imaxe: Laura R- Cuba] Xusto Beramendi

5-Que representa para vostede o Día da Patria Galega?

-Para min representa o que para moita xente, a efeméride nacional de Galiza, un día de afirmación da natureza nacional de Galiza e así se creou no seu día.

-Como foron, precisamente, eses comezos?

-Creouse porque todo movemento nacionalista necesita uns símbolos fixos que son sempre os mesmos: unha bandeira, un himno e un día nacional. Logo hai outras efemérides que poden engadirse a ese día nacional, mais ese é obrigado. Non pode haber nación sen día nacional, sen unha data que simbolice a súa existencia mediante algún feito real ou mítico, iso xa depende, que visualice a existencia desa nación. O nacionalismo galego cando foi propiamente nacionalismo, e non rexionalismo, non tardou moito en estabelecelo. Se a I Asemblea Nacionalista foi en 1918, xa na segunda, en 1919, celebrada en Santiago, debateuse cal debía ser o Día da Patria Galega, que foi a denominación orixinaria. Aí houbo un debate significativo entre o sector laico, republicano e democrático das Irmandades, encabezado por Antón Vilar Ponte, e o sector católico, conservador e máis tradicionalista que podemos personificar en Vicente Risco e en Ramón Otero Pedraio. Antón Vilar Ponte era partidario dunha efeméride laica, imitando o 11 de setembro catalán [A Diada], porque o galeguismo político, xa desde o século XIX, tivo sempre o catalanismo como referencia, e elixía para esa efeméride laica o 17 de decembro.

-O día en que axustizaron Pardo de Cela en Mondoñedo.

-Si, o día en que foi executado Pardo de Cela. Teríamos entón unha efeméride dunha certa derrota semellante ao 11 de setembro de 1714 en Catalunya. O outro sector quería unha efeméride de tipo máis relixioso, á maneira do nacionalismo vasco –o Aberri Eguna é unha festa relixiosa tamén–, e propoñían o apóstolo Santiago, o día de Santiago. Triunfou esta segunda opción, co cal, temos unha efeméride polisémica, porque o día de Santiago é o patrón da cidade, o patrón de Galiza, o patrón de España e, enriba, o Día Nacional [...].

[Podes ler a entrevista íntegra no número 305 de Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]

Comentarios