Foi unha carreira de obstáculos. A demanda dun estatuto para Galiza vai estar presente na proposta programática das plataformas políticas articuladas en 1930 co obxectivo de definir unha alternativa de ruptura co réxime monárquico, formalmente concretadas no Pacto de Lestrove, onde era patente a influencia da Irmandade da Fala da Coruña, e no Pacto de Barrantes, impulsado polos antigos núcleos da ING.
A existencia destes compromisos explicará a activación do proceso nas primeiras semanas da etapa republicana, do que é exemplo a asemblea celebrada na Coruña o 4 de xuño de 1931. Porén, o entusiasmo inicial daría paso a unha parálise do proxecto, vinculado á definición do modelo territorial recollido no texto constitucional, moi por baixo das expectativas do nacionalismo, a oposición á dereita e á esquerda dunha parte importante das forzas políticas de obediencia española e a resistencia do sector maioritario da ORGA, ao incumprir Casares Quiroga os compromisos aos que tiña chegado no momento da constitución da formación cos nacionalistas coruñeses.
Complicacións
Non estivo exento de complicacións. Arrombada a demanda estatutaria do centro do taboleiro político após a euforia inicial, o Partido Galeguista, fundado en Pontevedra en decembro de 1931, viuse obrigado a despregar todos os esforzos para facer efectiva a reivindicación. A comezos de 1932, no marco dunha campaña de axitación dos nacionalistas na prensa, Henrique Raxoi Leloup, respondendo a unha xestión directa realizada diante del por Castelao, propón ao pleno de Compostela a convocatoria dunha asemblea de concellos, celebrada o 3 de xullo, onde se acordará a constitución dunha comisión redactora do texto estatutario.
[Podes ler a información íntegra no número 302 de Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]
