Estas tres razóns foron as que nos levaron a pór no centro do artigo a Ezequiel Caamaño Toja, fillo de Carmen e Samuel, nado en Tella en 1903. Pero non esquecemos o obxectivo desta publicación. Tentaremos explicar o terror, que foi espallándose como unha mancha de tinta, como unha negra sombra. E non nos resignaremos á escuridade. Xa non. Queremos dirixir a luz da nosa lanterna cara a esa negrura, lembrando algúns nomes dos que alentaron e provocaron medo, sufrimento e morte.
E aproveitaremos, como non, para homenaxear e reivindicar a quen nunca deixou de loitar contra o fascismo, a favor da liberdade. Unha persoa, cremos, inxustamente esquecida. Faremos este achegamento en tres momentos históricos distintos.
Tres momentos que comparten o odio dalgúns a Ezequiel. Un odio constante, pertinaz, que senten os que queren non só subverter o réxime democrático, senón tamén manterse no poder durante xeracións. Un odio que non vai dirixido só á persoa, senón tamén ao que representa.
II República
Ezequiel Caamaño empezou a traballar no concello de Ponteceso de secretario en xaneiro de 1933, substituíndo durante mes e medio ao titular da praza. En datas achegadas entra en escena quen será moi pronto o seu principal inimigo, Esteban Buján Testa, que toma posesión como novo secretario do concello de Ponteceso o 25 de abril de 1933. Esta información foi fácil de obter. Saber o que veu despois é moito máis difícil. Porque desde agosto de 1933 até xaneiro do 36 non hai libros de actas dos plenos. Foron roubados por Esteban Buján Testa.
Ese roubo deixa ese período cuberto de mesta néboa. Só queda un cartafol que garda folios soltos, borradores incompletos dunhas poucas actas. Neles puidemos ver tres cousas que pasaron nestes anos: que entraron como concelleiros algúns homes, entre eles Ezequiel Caamaño, non elixidos por sufraxio, senón designados seguramente polo gobernador civil da Coruña; que o número de concelleiros designados a dedo nunca superou ao de concelleiros elixidos nas eleccións de 1931; e que 1935 foi un ano de liortas no concello.
Esas liortas foron quizais a causa da renuncia do alcalde o 5 de xaneiro de 1936. Esta provocou que no pleno do día 10 Ezequiel Caamaño fora elixido novo alcalde case por unanimidade, con dez votos dos once asistentes.
Ese mesmo día, Buján rouba libros, documentos e selos oficiais, así como as chaves dalgunhas dependencias que deixa fechadas, e marcha da casa do concello para non volver durante varios meses. Subtrae ademais un obxecto cargado de simbolismo: o bastón de mando.
Interésache seguir coa lectura? Este capítulo do coleccionábel 'Os nomes do terror' sae publicado no Nós Diario que atoparás hoxe nos quiosques ou na nosa tenda online para a súa lectura na nube. Adianta traballo e fai agora mesmo a túa subscrición!
