Ás veces ofuscámonos ante un problema difícil e non lle damos atopado solución, non damos visto a saída, mesmo que a teñamos de diante dos ollos. Como di unha frase feita utilizada en distintas linguas: as árbores non nos deixan ver o bosque.
Esta situación é descrita tradicionalmente en galego con frases dunha mesma estrutura, na que facemos variar sinxelamente os elementos que denominan o conxunto e mais as partes integrantes. Dicimos así :
Estar na aldea e non ver as casas
Estar na horta e non ver as verzas
Estar na leira e non ver os coleiros
Estar na parra e non ver as uvas
Estar na corte e non ver as vacas
Todas estas frases, que seguen o mesmo padrón, empréganse para caracterizar unha situación momentánea, transitoria, pasaxeira (aínda que poida durar moito). Se quixermos aludir a unha situación permanente, derivada das carencias da persoa que a protagoniza utilizariamos outro modelo: ir a… e non… como temos en ir á fonte e non ver a auga ou ir ao mar e non atopar auga. Así podemos escoitar:
Ese é dos que vai ao mar e non atopan auga
Tratando de escapar dunha má situación podemos ter éxito ou non ; por veces fuximos dun perigo e damos noutro, estamos igual (ou peor aínda) mais cómpre sempre intentalo. Esa idea de escapar de algo e atoparse co mesmo –ou peor- é a que transmite unha frase tradicional moi coñecida e que ten múltiples variantes :
Fuxir do lume e caír nas brasas
Fuxir do lume e caír na borralla
Fuxir do fogo e caír na brasa
Fuxir da cinza e caír nas brasas (ou na borralla)
Fuxir da chama e caír nas brasas
Fuxir da tixola e caír nas brasas, etc
(Repárese en que unificamos a mantenta –polas razóns que xa espuxemos no seu día- o verbo en caír)
Esa mesma idea podemos expresala tamén coa locución fuxir do vento e collelo a un (ou collela a unha) o corisco. Por exemplo :
Fuxín do vento e colleume o corisco
Ou tamén coa de saír dun souto e meterse noutro:
Saíches dun souto e metécheste noutro
Tamén é unha idea próxima a de facer por unha banda e desfacer pola outra, gañar algo e perder parte, abrir por un lado e pechar polo outro :
Abres unha porta e pechas un portelo
Poidamos nós sempre responder como nesta cantiga :
- Como che vai, miña prima ?
Como che vai, miña flor ?
Como che vai, miña prima ?
- De cada vez a mellor !