A dixitalización da Xunta no ensino triplica o número de materias 'vetadas' ao galego

O decreto 79/2010 aprobado unilateralmente polo Goberno de Alberto Núñez Feixoo e que regulaba —á baixa— a presenza do galego nas aulas fai 13 anos sen que exista por parte da propia Xunta da Galiza "ningunha avaliación" sobre os seus efectos e consecuencias, segundo criticou onte A Mesa pola Normalización Lingüística. Só "existen", di A Mesa, declaracións da Xunta de que hai unha distribución horaria de 50% entre galego e castelán —ou de 33% se é o caso de galego, castelán e inglés—. A entidade fixo esta crítica na presentación do Informe sobre a presenza do galego nos centros públicos de ensino secundario obrigatorio, onde se avalían os resultados da implantación do Decreto 79/2010. O estudo, que recolle información dos 303 centros públicos que imparten ensino secundario obrigatorio (ESO) na Galiza, mostra que ese reparto harmónico de idiomas nas aulas ao que se refire o Goberno galego non existe, e mesmo que a presenza da lingua propia da Galiza fica por baixo do xa de por si minguado espazo que se lle asignaba no decreto. Só 23% das horas lectivas de materias da ESO con libro dixital son en galego O galego perde O decreto de 2010 excluía o galego das Matemáticas, Física e Química e Tecnoloxía. O artigo 13.1 daquela norma dispuña que "os materiais e libros de texto das materias impartidas en galego e en castelán estarán redactados na lingua en que se imparta a materia". Así, a distribución horaria semanal na ESO de materias por lingua ás que se refire directamente no decreto redunda en que das 84 horas desas disciplinas que suman os cursos de Primeiro a Cuarto de ESO, o español ten 10 horas máis (39) que o galego (29). Porén, A Mesa pola Normalización Lingüística consultou a información pública sobre libros de texto empregados para o cursos 2022/2023. "Puidemos comprobar que en 53 centros os libros de texto cos que debe contar o alumnado presentan variacións entre a lingua na que se imparte a materia segundo o proxecto e a lingua do libro". En todos estes casos ese cambio é en prexuízo do galego e en beneficio do castelán. Aumento de materias vetadas Mais estes datos, xa reducidos para a lingua, son só unha parte do cadro, como enmarca o estudo presentado pola Mesa. Edixgal, o programa da Consellaría de Educación para libros de texto dixitais e que se usa en 178 centros, sitúa o galego aínda máis á baixa nas aulas e nalgunhas materias elimínao. Neste programa dixital, a maior parte do material está en castelán ou cunha variedade moito máis ampla neste idioma que en galego. Mais, a maiores, "introduce un novo veto ao galego: nas optativas de 3º da ESO non hai posibilidade de contar cos materiais dixitais en Educación Plástica e Audiovisual, Música ou Cultura Clásica. Para 4º da ESO, a limitación de uso do galego afecta Educación Plástica e Audiovisual, Música, Economía, Latín, Cultura Clásica e Filosofía", sinala o informe. E o decreto estabelece que a lingua dos materiais é na que se imparte a materia. É dicir, e en palabras de Marcos Maceira, presidente da Mesa a Nós Diario, "se antes había tres materias vetadas ao galego —Matemáticas, Física e Química e Tecnoloxía— agora na realidade son sete máis, até un total de 10". A Mesa urxe á Xunta medidas que revertan a "emerxencia lingüística" que sofre o galego "Tendo en conta as limitacións de Edixgal e a diferenza entre lingua que se estabelece nas planificacións dos centros, estamos a falar de 220 centros de 310 onde se reduce aínda máis a presenza do galego e onde se limita a posibilidade de planificación dos centros na procura de mellores condicións para a adquisición de competencias lingüísticas en galego polo alumnado", conclúe o informe. Unha fenda que alarga A presenza e diversidade de materiais en español é moi superior ao galego, cando non é exclusiva. Este último factor, o da exclusividade de materiais en castelán, dá lugar a unha distribución na que ao español se lle garante en calquera caso unha presenza mínima de horas no conxunto da ESO moi por riba do galego. No documento da Mesa indícase como a distribución horaria semanal nos catro cursos de ESO deixa 50 horas para o castelán, mentres que o galego apenas ten 30. Moi lonxe dese 50/50 que ía reinar nas aulas, segundo prometía a Xunta da Galiza cando aprobou o decreto. Desde aquel 2010 non houbo avaliación algunha do Goberno galego sobre os efectos e resultados desta norma. As únicas avaliacións son as publicadas pola Mesa a respecto do uso do galego nas aulas de infantil en 2015 e 2017, o informe da Real Academia Galega (RAG) sobre o concello de Ames e os informes do Comité de expertos do Consello de Europa após contrastar as informacións proporcionadas pola Xunta e a Mesa. "Todas estas avaliacións coinciden en sinalar que o decreto 79/2010 non garante as competencias en galego coas que debe contar o alumnado ao remate de cada etapa educativa. Moi ao contrario, indican que este decreto é un factor máis que contribúe con moita claridade ao abandono do uso do galego por quen o fala", afirma A Mesa. "É unha política calculada para sacar o galego das aulas" "Este estudo demostra que o ensino na Galiza non só non garante a competencia lingüística en galego do alumnado, senón que mesmo fai que o alumno galego falante perda a lingua para pasar a ser castelánfalante". Marcos Maceira, presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, advirte como "cada vez máis alumnado" recoñece que "é incapaz" de ler ou escribir en galego, o que invalidaría, sostén o argumento da Xunta da Galiza de defensa do decreto. "Falan de equilibro entre as dúas linguas, mais xa sabemos cal é ese equilibrio do que gosta o PP: o de 0,4% de galego nos xogos, 1% no audiovisual ou cada vez menos no ensino. Marcos Maceira, presidente da Mesa: "A Lei do Audiovisual blinda aínda máis o castelán; promove o poderoso fronte aos débiles" O seu equilibrio é que o galego non exista", afirma Maceiras. Neste sentido, apunta que Edixgal, "unha ferramenta da Administración galega", reduce en maior presenza e espazo para o galego no Ensino Secundario Obrigatorio. Para el, este "é un exemplo xa non de neglixencia ou incompetencia, senón de que hai unha política calculada para eliminar o galego das aulas". Lembra os chamados ao longo destes anos de diferentes entidades e institucións, como os expertos do Consello de Europa ou o relator especial do Consello de Dereitos Humanos da ONU, Fernand de Varennes, que incidiron nos efectos prexudiciais do coñecido como 'decretazo'.