"Houbo obispos que foron cómplices da dictadura, pero Bergoglio non", dixo onte, categórico, o premio Nobel da Paz Adolfo Pérez Esquivel sobre o ex cardenal e ex arcebispo de Bos Aires, Jorge Mario Bergoglio, que este mércores foi escollido o primeiro Papa latinoamericano na historia da Igrexa e que promete un futuro de austeridade na institución. Con todo, a seguridade expresada polo Nobel arxentino de orixe galega non foi quen de silenciar as duras críticas que o agora pontífice vén recebindo dende hai anos e sobre as que tivo que declarar na Xustiza que investiga os delitos cometidos neses anos de terror e morte.
Nado no porteño barrio de Flores, Bergoglio é fillo de emigrantes italianos. Formouse na adolescencia como técnico químico nunha escola pública e laica e sobre os 21 anos escolleu a carreira relixiosa. Fixo o sem
inario na Arxentina e en Chile e foi ordeado sacerdote o 13 de dicembro de 1969.
Ese foi o inicio dun camiño de ascensos: chegou a «provincial» da súa orde entre 1973 e 1979, a bispo no mes de maio de 1992, arcebispo de Bos Aires e primado da Arxintina en febreiro de 1998, e cardeal nomeado por Juan Pablo II no ano 2001. Esta cuarta feira foi escollido Papa polos 115 cardenais que conformaron o cónclave que tiña como misión dotar a Igrexa dun novo líder.
O primeiro pontífice americano e o primeiro xesuíta é ben coñecido polos cidadáns da cidade de Bos Aires. Leva unha vida austera e afastada de toda estridencia e fama e rexeita con dureza todo sinal de ostentación. A pesar de ser un dos políticos máis influíntes no panorama nacional, sempre foi quen de recebir a calquera fregués que tocase á súa porta, daba resposta a todas as cartas que recebía e soubo ser un pastor compasivo e agarimoso.
A galega de Bos Aires Inés Martínez lembrou para Sermos Galiza o contacto que tivo co Papa: “Algunha vez, atopeime nun deses chamados "momento da verdade". E o cardenal Bergoglio buscou o meu mobil e chamou, sendo eu unha ninguén. Daquela, tiven nel máis cun crego, un conductor e unha boa persoa que se transformou nun cidadán da pé para falar comigo. Comportouse coma un conductor espiritual dándome acougo e, silenciosamente e con determinanción, fixo cambios para que o que me sucedía non se repetise”.
Bergoglio vive nun apartamento da Igrexa, non ten coche nin emprega o que a institución pode poñer ao seu dispor. Colle o metro e o bus coma calquera e toma o xantar tanto na súa residencia coma nun comedor comunitario. Como home, non escapa das paixóns arxentinas: é torcedor do San Lorenzo de Almagro (clube que onte presumiu do socio célebre publicando a imaxe do seu carné http://www.sanlorenzo.com.ar/noticia.php?codigo=43) e din que é un afervoador de Jorge Luis Borges, Fiodor Dostoievski e outros clásicos. Gústalle o tango e bebe o mate. O que se dí aquí “un porteño de ley”.
"Houbo bispos que foron cómplices da dictadura, pero Bergoglio non", dixo onte, categórico, o premio Nobel da Paz Adolfo Pérez Esquivel"
O seu rol político tamén é recoñecido sobre todo pola súa intelixencia como estratega e a súa activa participación na conformación dunha fronte opositora á presidenta Cristina Fernández de Kirchner. Bergoglio rexeitou a apertura de dereitos do goberno arxentino para as parellas do mesmo sexo tanto como nunha posible despenalización do aborto. Máis alá da súa orixe como peronista de dereitas, non estraña o seu enfrontamento cunha administración que implementou fortes política de asistencia social aos pobres dende o aparello do Estado e sen contar coa Igrexa para iso.
O analista e xornalista Washington Uranga desvelou algunhas claves do seu traballo: “Varios recoñecérono como un “home de diálogo”. É certo que Bergoglio sempre dixo que el fala con todos. Pero o fai no seu territorio e coas súas condicións. Este foi precisamente un dos impedimentos que fixeron imposíbel unha relación co ex presidente falecido Néstor Kirchner”, explicou este xoves http://www.pagina12.com.ar/diario/elpais/1-215795-2013-03-14.html.
Outro conflito que o ten como protagonista é o seu pouco claro rol no secuestro e tortura de dous cregos da súa orde sobre o que tivo que declarar ante a Xustiza no ano 2010 e que dende a cuarta feira circula na prensa de todo o mundo. Concretamente, acúsase a Bergoglio de non protexer os cregos xesuitas Orlando Yorio e Francisco Jalics, que traballaban cos pobres nun asentamento de chabola no bairro de Flores e foron secuestrados no ano 1976 na terríbel ESMA. Na súa defensa, o agora Papa rexeitou as acusacións. Tamén dixo que nada sabía do roubo dos bebés das detidas embarazadas ainda que fixo xestións para coñecer a quen fora entregada unha nena nada nun centro clandestino de detención de persoas.
Nestes días, mentres o xornalista Horacio Verbitski -o autor das máis serias reportaxes sobre a relación da Igrexa coa dictadura- recordou as súas investigacións sobre as responsabilidades de Bergoglio (pódese ler algo aquí http://www.pagina12.com.ar/diario/elpais/1-215796-2013-03-14.html) o Nobel de orixe galega saiu na súa defensa: "Cuestiónase a Bergoglio porque din que non fixo canto podía para liberar a dous cregos sendo el, como era, o seu superior na congregación dos Xesuítas. Pero eu sei, personalmente, que daquela moitos bispos pedían aos militares a liberdade de prisioneiros e sacerdotes e non se lles concedía", explicou. E rematou: “Houbo relixiosos máis valentes, pero él non foi cómplice”.
Mentres a polémica continúa, esta quinta feiras o Papa Francisco pagou a conta da residencia na que parou estes días “para dar o exemplo” e rexeitou vestimentas e luxos principescos. Un sinal dos tempos que veñen. E tamén un sinal de que o futuro sempre foi concebido no pasado.