México 2024: Marcelo Ebrard ou Claudia Sheinbaum?

2024 vai ser un ano importante para América Latina. Por unha parte, a segunda economía máis grande da rexión tras Brasil, un país do G20 como México, ten eleccións presidenciais a mediados de ano. Poucos meses despois haberá eleccións no único país, dicía Eduardo Galeano, que nunca sofre golpes de Estado, debido a que non conta cunha Embaixada de Estados Unidos. Si, as eleccións presidenciais estadounidenses de 2024 son importantes para América Latina, e aínda que o Deep State, Wall Street e o complexo industrial-militar manteñen un goberno permanente, non é o mesmo se o fan con Joe Biden, Donald Trump ou mesmo o aínda máis extremista Gobernador de Florida, Ron DeSantis, na Casa Branca. México é un caso atípico en América Latina, un país onde a consigna da Revolución Mexicana "Sufraxio efectivo, non reelección" segue vixente, polo que se goberna por sexenios, sen posibilidade para o presidente de volver ser electo. Outra consigna moi presente neste país norteamericano é "Pobre México, tan lonxe de Deus e tan perto de Estados Unidos". México, o país onde resido, é un país complicado; é América do Norte e é América Latina, ao mesmo tempo que se converteu na fronteira sur estadounidense para decenas de miles de migrantes centroamericanos e caribeños que buscan o american way of live, ao tempo que case 40 millóns de mexicanos (sobre)viven no gringo. Este contraditorio país foi gobernado os últimos cinco anos por Andrés Manuel López Obrador, con resultados tamén contraditorios. Aínda que se consolidou un proceso de transformación que fixo implosionar o vello sistema de partidos conformado durante o neoliberalismo (co vello partido-Estado do PRI á cabeza), as súas principais feridas, a pobreza e a violencia, non puideron fecharse. Este mes de maio, e segundo cifras oficiais gobernamentais, superáronse os 156.066 homicidios que se contabilizaron durante o sexenio de Peña Nieto (2012-2018) e a tendencia indica que se van alcanzar perto de 200 mil persoas asasinadas en seis anos, ás que hai que sumar perto de 50 mil desaparecidas, un drama nacional. Tamén, e segundo a CEPAL de Nacións Unidas, hai máis pobres en 2023 que en 2018, e en canto a desigualdade, México é o terceiro país máis desigual do continente, tras República Dominicana e Perú. A oposición segue perdida e sen persoas candidatas relevantes, polo que a verdadeira elección de 2024 xógase en 2023. Após o cambio de 2018, a oposición segue perdida e sen persoas candidatas relevantes, polo que a verdadeira elección de 2024 xógase en 2023. Entre xuño e setembro o partido de goberno Morena pon en marcha un proceso interno para escoller mediante enquisas (malia parecer máis democrático un sistema de internas como as PASO de Arxentina) o seu candidato ou candidata á Presidencia. Quen gañe a enquisa será o próximo presidente dos Estados Unidos Mexicanos. Quen gobernará México Esa disputa presidencial adiantada quedou delimitada a dúas persoas, o chanceler Marcelo Ebrard, e a xefa de Goberno da Cidade de México, Claudia Sheinbaum. Cada un ten as súas virtudes e os seus defectos. Sheinbaum, unha científica sen carisma entre os sectores populares cunha xestión irregular na Cidade de México (cuxo máximo expoñente son os constantes accidentes do metro, todo un símbolo para os sectores populares que a diario se desprazan nel) si pode presumir de ter a maior proximidade con López Obrador de entre os precandidatos e precandidatas, ademais dalgúns logros como un descenso claro dos feminicidios, en contraste co conxunto do país. Ebrard, que xa sucedeu a AMLO como xefe de Goberno entre 2006 e 2012, pode presumir dunha excelente xestión na Secretaría de Relacións Exteriores, ademais de ser o responsábel da negociación, compra e chegada de vacinas a México, un dos maiores logros gobernamentais deste sexenio. Polo momento, Claudia Sheinbaum, que leva dous anos en campaña e pode dispor para a súa campaña de todo o aparello do Goberno da Cidade de México e un orzamento multimillonario para comunicación social, vai adiante nas enquisas. Pero esa vantaxe, de poucos puntos, vaise converter nunha desvantaxe, pois ao ser electa pola cidadanía, non pode renunciar ao seu posto, ao que debería dedicarse 24/7 até 2024. En cambio, todo parece indicar que Marcelo Ebrard deixará no mes de xuño o seu posto de chanceler para dedicarse a percorrer os 32 Estados do país, para non só facer campaña, senón acordos territoriais coas estruturas locais de Morena, o que, unido a unha campaña de comunicación no territorio, probabelmente o poña como punteiro para as enquisas. É posíbel, por tanto, que en poucas semanas coñezamos o nome de quen gobernará México entre 2024 e 2030.