A Lei de vivenda e a casa común

Estas semanas o debate no Congreso estivo atravesado pola aprobación da Lei de vivenda. Este mesmo debate produciuse no Estado español de man do movemento social contra os desafiuzamentos tras a crise de 2008, estalou co 15-M en 2011 e foi transversal á etapa coñecida como de nova política a partir de 2014. O debate sobre o dereito a un fogar e sobre a regulación do mercado inmobiliario foi parte das disputas e as batallas de relato máis importantes na última década. O acceso á vivenda converteuse nun dos maiores problemas vitais para varias xeracións. Non só para unha xeración de clase media que accede ao mercado da vivenda de forma tardía, senón tamén para toda unha clase popular que habita nas periferias urbanas das cidades, como migrante ou poboación traballadora precarizada. Para estes sectores acceder a unha vivenda foi un inferno nos últimos anos. As transformacións do mercado laboral desde 2012 degradou as condicións laborais. En moitos casos, as empresas despois da crise contrataron persoal cos recursos que anteriormente empregaban nun só traballador. Isto unido á alza dos prezos en xeral, a inflación, a turistificación e o aumento exponencial do prezo de alugueiro dos inmóbeis, converteu a cuestión da vivenda nun dos grandes problemas sociais, económicos e políticos da nosa época. Unha norma simbólica A lei catalá de 2020 contemplaba unha regulación do mercado da vivenda que implicaba unha limitación de prezos. Aprobada cos votos en contra do PSC, o Tribunal Constitucional tombou o límite de prezos xa que, segundo o TC, invadía competencias estatais. Esta semana o Goberno estatal aproba unha Lei de vivenda que non inclúe límite de prezo e que deixa ás administracións municipais e autonómicas o poder de lexislar e topar prezos. A da vivenda é unha lei simbólica, forzada polos socios do Goberno do PSOE, con apoio crítico de ERC e Bildu Trátase, en definitiva dunha lei insuficiente, simbólica, forzada polos socios do Goberno do PSOE, con apoio crítico por ERC e Bildu. É unha lei que non xerou absolutamente ningún entusiasmo nos principais movementos sociais en defensa da vivenda. Unha lei que sitúa o PSOE como o grande aparello de Estado que fecha os grandes problemas con solucións diminutas. Do mesmo xeito que a Lei do "só si é si", esta lexislación aprobada a última hora da lexislatura é literatura de combate, crónica de batalla entre os partidos do Goberno español. O PSOE constrúe a hipótese da orde, o europeísmo, a OTAN, e trata de anular os seus socios. Pero en Moncloa saben que será imposíbel un novo Goberno de centro esquerda sen os partidos á súa esquerda. En Sumar, todo se aposta ao Ministerio de Traballo, aos ERTE, ás subidas salariais, aos pactos de concertación social. A campaña da ministra construirase ao redor diso. Os ministerios de Igualdade e de Dereitos Sociais non contan con nada semellante. As leis do "só si é si" e de vivenda trataron de ser un minuto de ouro para cada ministerio. A mesa de negociación e o posíbel diálogo sobre un referendo pactado é a campaña de ERC e a pacificación de Euskadi e o retorno dos presos vascos é a gran campaña de Bildu. A estratexia de Díaz Xa estamos en campaña, e como todas as campañas electorais desde hai 10 anos, todo xira arredor da candidatura á esquerda do PSOE, que será clave para reeditar o bloque de investidura. Nesta ocasión o debate estase producindo ao redor da estratexia de Yolanda Díaz de construír unha casa común da esquerda española. Gorecida tras a vella garda do errejonismo, liderada por Rodrigo Amírola, e pola garda do Partido Comunista de España, co seu secretario xeral Enrique Santiago, foi capaz de incluír no seu proxecto os líderes dos Comúns, Compromís, Més per Mallorca o ou recentemente creado Drago. Se rastrexamos a estratexia de Díaz, lévanos ao Grupo Confederal de Unidas Podemos-Anova-En Comú Podem, como a articulación supostamente confederal arredor de Podemos. Hipótese confederal de Errejón. Esta lévanos á súa vez a Alternativa Galega de Esquerda, a coalición de 2020 liderada pola propia Yolanda Díaz e Xosé Manuel Beiras. E isto lévanos directamente ao que este último aprendeu na casa común, orixinal, a da esquerda nacionalista galega. O novo experimento da esquerda española fracasará, porque toda casa común require un país. E en España non hai tal cousa. Por tanto non hai maiorías sociais, nin Lei de "só si é si", nin Lei de vivenda. No caso de Euskadi, EH Bildu está a librar esta batalla contra o PNV, que votou en contra. En Catalunya, ERC batalla contra a oligarquía de Junts, que tamén votou en contra. Na Galiza e en Andalucía só hai unha vía para a soberanía, a xustiza social e a repartición, seguir construíndo unha casa común da esquerda nacionalista para que un día, non moi afastado, teñamos dereito á vivenda.