En Haití, arredor de cinco millóns de persoas enfrontan unha situación de fame aguda, catro millóns de crianzas non poden asistir á escola pola violencia das bandas e mil haitianas e haitianos foron asasinados só no primeiro semestre do ano, ao que hai que engadir un gromo de cólera en expansión que xa provocou unha vintena de mortes.
O estado límite ao que se enfronta o país está marcado pola consolidación territorial das bandas desde o asasinato do presidente Jovenel Moïse en xullo de 2021, chegando a controlar 70% da superficie do Estado, incluídas estradas e infraestruturas como a terminal petrolífera de Varreux, a máis importante do país.
Isto derivou nunha escaseza de combustíbel que motivou unha caída dos servizos públicos, especialmente na capital, Porto Príncipe. “Os hospitais tiveron que fechar as súas portas, a auga potábel xa non pasa pola billa, o transporte público redúcese”, abundou Généus, fixando a decisión gobernamental de acabar coas axudas aos combustíbeis como “unha das causas da turbulencia política que sacudiu o país”.
Porén, as dúas últimas segundas feiras milleiros de persoas saíron á rúa da capital e outras cidades do país para manifestarse en contra da intervención militar, convocadas por varias organizacións sociais encabezadas pola plataforma progresista Pitit Desalin. Nestas marchas, a represión da Policía provocou unha morte e múltiples feridos de bala.
Un dos manifestantes explicou a AFP que “é certo que precisamos axuda para desenvolver o noso país, mais non tropas”, diferenciando a problemática das bandas das protestas en contra da acción do Goberno; entrementres, outros dos participantes apuntou a Le Nouvelliste que "os Estados Unidos (EUA) teñen a súa parte de responsabilidade pola inseguridade que asola Haití".
O líder da plataforma, Moïse Jean Charles, reclamou a dimisión do primeiro ministro Ariel Henry, cualificándoo como non lexítimo, e pediu á poboación que se dirixa ás residencias persoais dos membros do Goberno entre chamados á violencia.
Sen institucións
Estes movementos reiteran a problemática que supón o paulatino colapso das institucións no país, cun sistema político desfeito e sen perspectivas de saída a pesar das promesas de Henry dunha convocatoria electoral próxima, máis de medio ano despois do final do teórico mandato presidencial.
Porén, foi Moïse quen bloqueou as eleccións lexislativas, o que lle permitiu gobernar por decreto desde comezos de 2020 ao non ser renovada a Cámara de Deputados nin dous terzos do Senado. De feito, nove dos dez senadores que quedan pediron anular a solicitude de intervención militar.
Os Estados Unidos defenden a intervención
No Consello de Seguridade da ONU o debate centrouse en dúas propostas presentadas e defendidas polos EUA e México, con sancións para os líderes das bandas armadas e “unha misión [militar] limitada, de alcance coidadoso e non pertencente á ONU” dirixida por un Estado con experiencia neste tipo de operacións, debullou Washington.
A negativa máis contundente -non se produciu votación- viu da man da China e Rusia. O representante chinés preguntouse se a misión militar non acabará por “enfrontarse á resistencia e incluso detonará unha confrontación violenta coa poboación”, tendo en conta que o Executivo de Haití “carece de lexitimidade e é incapaz de gobernar”; ao tempo, o representante ruso definiu a proposta como “inxerencia externa” para supeditar Haití aos EUA.
