As eleccións turcas ante o espello do vínculo Ankara-Moscova

Tan só medio punto porcentual separou o presidente Erdogan da vitoria na primeira volta das eleccións presidenciais turcas. O seu rival, o republicano e kemalista Kiliçdaroğlu, obtivo un 44.89% dos votos, co que ambos volverán medirse, esta vez de forma definitiva, na segunda volta o 28 de maio. A crecente relevancia internacional que Turquía foi adquirindo no plano internacional durante os últimos anos converteu estes comicios nuns dos máis relevantes deste 2023 a escala global. En xogo, múltiples cuestións, entre outras, o futuro da ambivalente e estratéxica relación de Ankara con Moscova. Operando en base a un pragmatismo que podería cualificarse de extremo, Putin e Erdogan construíron e consolidaron un vínculo bilateral que navega entre a rivalidade e o aliñamento estratéxico, especialmente desde o errado golpe de Estado contra o presidente turco en 2016. Existen múltiples intereses económicos compartidos. Os últimos anos incrementouse a dependencia turca dos hidrocarburos rusos, así como do turismo ruso que anualmente visita Turquía (cinco millóns de visitantes en 2022) e das exportacións agrícolas a Rusia. Proxectos como a central nuclear Akkuyu, construída pola empresa pública Rosatom, ou a inauguración do gasoduto TurkStream en 2020, intensificaron os vínculos enerxéticos entre ambos os países. Complicidade ruso-turca A compra de sistemas antiaéreos rusos S-400 por parte de Turquía en 2019 dotou dunha dimensión militar os crecentes lazos bilaterais, provocando un arrefriamento das súas relacións cos EUA. Até a data, Erdogan negouse a ratificar a adhesión de Suecia á Alianza Atlántica mentres esta non entregue a militantes kurdos residentes no país escandinavo, unha posición que favorece os intereses de Moscova. Esta complicidade bilateral ruso-turca convive co plano de disputa e rivalidade que ambos os dous países manteñen nos conflitos de Siria e Libia, onde combinan o apoio militar aos seus respectivos proxies enfrontados, con iniciativas diplomáticas e de cooperación. Nas rexións do Cáucaso Sur (especialmente no litixio entre Armenia e Acerbaixán) e de Asia Central, Ankara e Moscova compiten a nivel de influencia mediante unha política expansiva no caso de Ankara e de contención no caso de Moscova, cunha capacidade de proxección debilitada consecuencia dos seus fracasos militares en Ucraína. Precisamente, é no teatro ucraíno onde a ambivalencia da relación ruso-turca se amosa na súa máxima intensidade, e no cal Ankara xoga todos os papeis posíbeis: mentres condena a agresión rusa e fornece armamento a Ucraína (destacando os drons Bayraktar TB2), abstívose de aplicar sancións contra Rusia e permite que o seu territorio poida ser utilizado polas empresas rusas para facer bypass a estas a nivel de importacións. Á súa vez, mediou entre Kíiv e Moscova en diferentes momentos desde o inicio da guerra, conseguindo garantir as exportacións de gran ucraíno por mar. Ante esta complexa e ambivalente relación, o candidato opositor turco Kemal Kiliçdaroğlu enviou mensaxes contraditorias, poñendo en valor os lazos bilaterais e indicando a súa intención de non aplicar cambios dramáticos nestes en caso de chegar á presidencia, mentres expresou unha vontade de unirse ás sancións contra Rusia, así como de estreitar os seus lazos cos aliados da OTAN. A relación especial con Rusia é unha peza fundamental da política exterior de carácter neo-otomanista impulsada por Erdogan Réditos xeopolíticos A relación especial con Rusia é unha peza fundamental da política exterior de carácter neo-otomanista impulsada por Erdogan, baseada nunha aposta multivectorial que lle permite actuar cun elevado grao de autonomía xeopolítica, sendo un dos principais beneficiarios da arquitectura global multipolar en formación. Unha orde internacional do cal Vladimir Putin foi precisamente un dos seus máximos impulsores e valedores. Así, aproveitando unha situación xeográfica privilexiada, de a cabalo entre o Cáucaso, o Mar Negro, Oriente Medio, o Mediterráneo e os Balcáns, a Turquía de Erdogan soubo maximizar os réditos xeopolíticos da confrontación entre Rusia e os países da OTAN para gañar peso rexional e global. E é que, sexa quen sexa o gañador das eleccións do 28 de maio, a xeografía, a guerra en Ucraína e as necesidades económicas turcas seguirán condicionando o tipo e intensidade dos lazos entre os descendentes do Imperio ruso e o otomán.