- Sindicatos como a galega CIG, os vascos ELA e LAB e o catalán Intersindical-CSC sumades forzas e escenificades en Compostela unha fronte común contra o que cualificades como “deriva autoritaria e antidemocrática” do Estado español, deriva que deixa pegada especialmente en Catalunya. Un posicionamento público que ten, supoño, un significado e percorrido especial para o sindicalismo catalán.
- Cando se fala en Catalunya da solidariedade do resto do Estado, normalmente o que se fai é mirar cara Madrid. “Se Madrid se move, o Estado móvese e se Madrid non se move o Estado non se move”, pensamos. E Madrid móvese mais ben pouquiño. Eu creo que poñer sobre a mesa a solidariedade de Galiza ou Euskadi é moi importante para os cataláns, básicamente porque a problemática social e nacional enténdese mellor en Galiza ou Euskadi ca en Madrid. Creo que en Catalunya deixamos iso un pouco de lado, mirouse máis para Madrid e a zona periférica do Estado non a incorporamos na axenda do día a día. Isto é un erro.
Hai unha imaxe que é o funil: se estás na fase inicial tes marxe de manobra mais cando estás no estreito xa non hai esa marxe e a presión sobe. Agora estamos nesa fase estreita, con moita presión e pouca marxe de manobra
- A Intersindical facía a finais de marzo pasado un emprazamento CCOO e UGT a sumar forzas para intentar artellar unha resposta desde os centros de traballo á situación excepcional que se vive en Catalunya…
- A finais deste mes de abril temos un xuízo ao ser denunciados pola patronal por convocar a greve do pasado 8 de novembro. Foment del Treball di que non somos representativos como para convocar un paro xeral e que ademais aquela foi unha greve política. A patronal fundamenta parte da súa demanda nas declaracións de CCOO e UGT nas que descualifican a greve por ser política. É curioso que unha demanda da gran patronal se fundamente en declaracións públicas de sindicatos, cando menos é para sorprenderse.
O emprazamento que fixemos a finais de marzo a estes dous sindicatos non tivo resposta formal. Veremos como evoluciona a situación en Catalunya. Este domingo [refírese ao 15 de abril] houbo en Barcelona unha manifestación masiva [pola liberdade dos presos políticos] e hai que ver agora que desenvolvemento hai dos acontecementos. En calquera caso, é unha situación moi líquida, cambiante, os acontecementos internacionais están a dar un xiro inesperado á situación. Hai dous temas pendentes: o internacional e a formación de goberno. E previsións fiábeis a medio prazo creo que ninguén as ten, sinceramente.
- Entón CCOO e UGT, que tomaron parte na manifestación do domingo, non responderon ao emprazamento feito pola Intersindical
Formalmente non. Eu creo que eles están por unha vía intermedia, coller unha posición central a nivel estratéxico, unha posición desde a que critican a ambas partes (Estado e independentistas) e apostan no discurso de que hai que recuperar a democracia, a convivencia, de que hai que recuperar a cohesión social. Como se o problema fose que formular un dereito como o de autodeterminación racha a democracia e a convivencia . Procuran [Comisións e UXT] un terreo intermedio para resituarse nun contexto político moi complexo. Hai unha imaxe que é o funil: se estás na fase inicial tes marxe de manobra mais cando estás no estreito xa non hai esa marxe e a presión sobe. Agora estamos nesa fase estreita, con moita presión e pouca marxe de manobra. Eles queren situarse na rúa do medio e ter así unha posición cómoda para facer de arbitraxe: “Vostedes fixérono mal e vostedes tamén”; un posicionamento un pouco propio do ‘cuñadismo’ se se me permite a expresión. Queren recuperar unha centralidade que a mobilización dos últimos anos lle quitou. É dicir, o gran poder de CCOO e UGT era a capacidade de regular a paz social e cando esta capacidade xa non a teñen, o seu poder redúcese. Están intentando recuperar ese espazo e ese papel de ser garantes da ‘pax social’.
A gran mobilización do independentismo en Catalunya vén da sensación xeralizada na rúa de que non hai proxecto social posíbel dentro de España, de que aí non hai nada
- Esa aposta, que se podería resumir en ‘Nin 155 nin DUI’, non é exclusiva deses dous sindicatos estatais, ten tamén o seu espazo político e social en Catalunya…
- É o espazo Iniciativa / Comúns. Até o 1 de outubro tiñan un posicionamento moi ambiguo, poñendo o peso nas garantías, exixían ao goberno de Catalunya garantías para o referendo mais sen exixir ao de Madrid para que o permitise. Non se foi igual de exixente con todos desde eses sectores e iso a min formúlame dúbidas. Temos que o PSC está claramente aliñado co 155. Non é que non fose á manifestación do domingo, é que nin sequera asistiron a un acto no Parlament de reposición da memoria dos presos do franquismo.
- Sorprende iso?
- Sorprende cada vez menos. O PSC está totalmente integrado no bloque do 155 e o espazo dese ‘camiño do medio’ está agora nos Comúns.
- Hai unha parte da esquerda que fura coa afirmación de que a clase traballadora estaría á marxe do proceso soberanista catalán e polo tanto este non debe ser apoiado por ser un movemento eminentemente ‘burgués’
- Non se pode entender o ‘procés’ sen a crise económica. Hai un tema de reivindicación nacional, histórico, si. Desde a esquerda o dereito de autodeterminación sempre se defendeu se ben hai unha esquerda que aplica iso proporcionalmente á distancia: se está lonxe, moito apoio e a medida que se vai achegando, menos. E cando toca aquí, deixa de apoiar.
A crise pon en evidencia unha serie de cuestións, racha a autopercepción da clase media, o ascensor non sube e calquera persoa é susceptíbel de ir cara ao piso de abaixo. Acabou a idea de que os fillos vivirían mellor que os pais, acabou a idea de estabilidade social e económica. Dáse unha precarización da clase media. Sen esta crise das clases medias non se explica o fenómenos do ‘procés’. Por que? Porque a nivel de rúa chégase á conclusión que a xestión da crise que fai o Estado español é absolutamente contraria aos intereses da xente: os recortes que se fan, a dependencia dunhas clases sociais puramente extractivas, o abandono de infraestruturas importantes en Catalunya como as redes de transporte de proximidade, que son chaves para o día a día da xente… O modelo de Estado non serve, esgotouse e iso está na rúa. Nunha situación de abundancia, por dicilo así, non habería ‘procés’. Así que hai unha lectura de clase. Por que se produce agora e non antes? Hai elementos, claro, como o recurso ao Estatut mais a mobilización grande vén da sensación de que non hai proxecto social posíbel dentro de España, non hai nada. O que se albisca como unha posíbel saída é coa independencia. De aí ven o auxe independentista: nunha situación de desesperanza, o único elemento que positiviza é este. E isto interesa ou non interesa á clase traballadora? Eu entendo que si.
Na manifestación do domingo en Barcelona, centos de miles na rúa, eran xente traballadora. Non me cadra que aquilo fose a burguesía catalá, a non ser que haxa moito burgués (sorrí). Estas mobilizacións non cadran con esta visión maniquea do tema social que fan algúns.
“Hai unha esquerda que apoia a autodeterminación proporcionalmente á distancia: se está lonxe, moito apoio; a medida que se vai achegando, menos. Cando toca aquí, ningún”
- E onde ten as raíces esa visión?
- Estes sectores políticos continúan cun esquema dos anos 70, un esquema ‘Sole Tura’ [dirixente do PSUC nos anos da transición, posteriormente no PSC] que sitúa a cuestión nacional como burguesa e alllea ás clases traballadoras, que proceden da emigración. O catalán é o burgués e o emigrante é o obreiro. Ese sector da esquerda continúa nese imaxinario, que non era verdade daquela e que agora é aínda menos. Eu son de Hospitalet e no meu barrio o que hai agora é poboación extracomunitaria, os esquemas dos 70 non serven, os cambios poboacionais, migratorios destes anos deron un xiro importante á situación. Na emigración podes atopar xente a favor e en contra da independencia mais o esquema clásico da emigración española, ese relato da orixe dos avós en España… pois mire, agora os avós están en Catmandú.
Entón, a quen apela ese discurso? Aos xubilados, a recuperar ese espazo mental dos 70, sen ter en conta que a situación social evolucionou. Os avós viñeron mais os pais e os netos xa naceron aquí.
Hai outro concepto que manexan estes sectores: o da Catalunya interior e o da Catalunya de Barcelona e área metropolitana. A primeira rural e fechada e a segunda industrial e aberta. A ver, industria en Catalunya hai en moitas partes. Para min o concepto correcto é o dos ‘fractais’: que esa diferenza dáse en todo o territorio. Nunha vila podes atopar autóctonos e emigrantes. Nas últimas eleccións Esquerra subiu en zonas periféricas de Barcelona e Ciudadanos gañou em Nou Barris. Todo se está a mover a unha gran velocidade e aplicar os esquemas dos 80 non vale.
- Historicamente o sindicalismo independentista e de clase foi minoritario en Catalunya
- Continuamos a selo
- Cal é logo o seu papel en todo o ‘procés’?
Hai dous elementos. Un clásico, que é o de Pepiño Grilo. Se non estivésemos habería que inventarnos. Podemos xerar tensións nos grandes que lles obriga a variar posicionamentos. De non existir, tensións internas en CCOO e UGT por todo isto que estamos a falar non as habería.
O outro tema é contribuír a que haxa unha conciencia de que nin CCOO nin UGT souberon dar resposta ás situacións de país. Mantivéronse á marxe da realidade social, a realidade social ía por un lado e eles miraban isto desde a barreira. Un pequeno exemplo disto é o de Dolors Bassa, secretaria xeral de UGT en Girona, que está no cárcere desde novembro de 2017 acusada de sedición e rebelión por Llarena, e a UGT non fai nin di nada. E este silenciodixírese mal en sectores do propio sindicato.
Outra cousa que percibimos é que se empeza a constatar por parte de sectores sociais máis amplos que é necesario un sindicato que teña claro o tema nacional. Os únicos que fixemos campaña nas administracións públicas contra o 155 fomos nós, ninguén máis. Os únicos que intentamos organizar traballadores públicos en asembleas neste campo somos nós. A Intersindical estase a ver como unha ferramenta útil desde o punto de vista de acumulación de forzas, de dar resposta. E iso estase a notar nun incremento importante de afiliación nestes meses.
