Colombia, pendente do alto o fogo co ELN

A sexta feira remata na Habana (Cuba) o terceiro ciclo de conversas de paz entre o Estado colombiano e o Exército de Liberación Nacional (ELN), que comezara o 2 de maio. Na cerimonia de clausura, programada a quinta feira mais adiada a petición das delegacións negociadoras até a sexta, o presidente de Colombia, o progresista Gustavo Petro, e o líder da guerrilla, Antonio García, prevén facer público o acordo para estabelecer un alto o fogo de seis meses a nivel nacional. Este pacto, confirmado horas antes a medios internacionais por Danilo Rueda, o Alto comisionado de Paz de Colombia, é un progreso “significativo”, apuntou Rueda, que destacou que é a primeira vez que esta guerrilla accede a un cesamento bilateral das hostilidades desta duración, nunhas negociacións chave na política de paz total que busca aplicar Petro para acabar cos múltiples conflitos armados ao longo do territorio. O propio Petro indicou na súa intervención da cuarta feira, nas mobilizacións de organizacións sociais e sindicais a favor das súas reformas, que “vou asinar un papel que pode significar o comezo sen retroceso dunha era de paz para este país, vai ser difícil, todos o sabemos. Máis difícil que facer a guerra é facer a paz”. Malia que a comezos de semana Petro difundiu nas redes sociais -antes de borrala- a imaxe dunha reunión coa cúpula militar na que aparecía un documento que refería o 8 de xuño como a data de comezo do alto o fogo, El Colombiano reportou que as partes consideraban aínda como “posíbel” o anuncio no medio dos últimos debates. Tamén se prevé un entendemento ao respecto da participación da sociedade colombiana na construción do acordo de paz, o outro punto prioritario nesta rolda de diálogo amais da fin dos combates. Aínda que o Goberno enfronta máis negociacións de paz con outros grupos armados -hai unha semana instalouse unha mesa para o proceso de paz con bandas urbanas de Medellín e o Valle de Aburrá-, o proceso co ELN, creado hai case 60 anos, é o máis significativo e pode incidir de forma determinante no resto de negociacións e no éxito da paz total de Petro, amosando como a pesar das dificultades das conversas de paz coa guerrilla hai posibilidades de pór fin á violencia. A chegada de Petro, o primeiro presidente progresista do país, ao poder levou a unha reactivación dos diálogos do Estado co ELN, que o predecesor de Petro, o conservador Iván Duque, rachara. O último día de 2022, o mandatario divulgou que asinara cinco decretos referentes a outros tantos grupos armados cos que houbera acordo para un cesamento das hostilidades, entre eles o ELN. Porén, a guerrilla negou a existencia dun pacto, polo que o Executivo acabou por suspender o decreto -algo que acabou facendo con dous grupos máis, recolle El Espectador-. Isto marcou a segunda fase dos diálogos, auspiciados por México, que remataron sen un acordo para frear os enfrontamentos pero cunha axenda dos puntos que tocarían as conversas. Inclúen, amais da participación cidadá e o alto o fogo, políticas públicas para acabar coa pobreza; o desenvolvemento socioeconómico; o recoñecemento das vítimas ou a análise do “modelo económico, o réxime político e as doutrinas que impiden a unidade e reconciliación nacional”, aspectos que se abordarán nos seguintes ciclos até rematar definitivamente co conflito armado entre o Estado e o ELN. Antes da chegada das negociacións a Cuba, a morte de 10 soldados nun ataque da guerrilla no Norte de Santander levou ao bordo da ruptura o diálogo, tamén cuestionado por múltiples discusións entre o presidente e o líder guerrilleiro por medio das redes sociais, polo que o Goberno exixiu que nesta última rolda se debatese o alto o fogo, con Petro facendo énfase en que a medida tería que garantir a protección das comunidades que padeceron máis intensamente o conflito armado. O intre máis complicado do presidente O agardado anuncio produciríase no momento máis complicado nos 10 meses de Presidencia de Petro, e cando denuncia unha tentativa de “golpe brando” por parte dos poderes económicos, polo que convocou marchas para demostrar o apoio popular ás súas propostas. Aliás, 400 líderes progresistas, como o francés Jean-Luc Mélenchon ou o ecuatoriano Rafael Correa, asinaron unha misiva na que inciden nesta denuncia, criticando a despregadura “do poder institucional combinado dos organismos reguladores, dos conglomerados mediáticos e da rama xudicial do país para deter as súas reformas, intimidar os seus partidarios, derrocar os seus dirixentes e difamar a súa imaxe”. Petro intenta recuperar a iniciativa As marchas ao seu favor e o eventual alto o fogo permiten a Petro rachar cunha dinámica nos últimos meses na que tivo que estar á defensiva, enfrontando primeiro a negativa das forzas máis conservadoras do Goberno á reforma da saúde, o que derivou na súa expulsión, e nos últimos días un caso de escoitas ilegais e presións a unha coidadora de crianzas que afecta a xefa do Gabinete, Laura Sarabia, e ao embaixador en Venezuela, Armando Benedetti, colaboradores clave de Petro que foron cesados.