Xúntome ao chegar con equipos de voluntarios, meu contacto é Vicente, home solidario de Cantabria que coordina aquí varios equipos. Imos á escea do crime. Deste crime contra a Humanidade. Os sentidos empezan a traballar. Ficas no primeiro ollar sen alento. Era moito pior do que imaxinaba. Hiperpoboado, bole o campo entre a auga que caeu toda a tarde, a auga entrou en moitas tendas e non van poder ficar nelas para durmir. O cheiro das condicións insalubres que se traducen en indecencia de quinto mundo, penetra neste sumidoiro consentido. Os ollos abren as pálpebras atentas pois case non hai luz, o lume como vagalumes por todo o campo, é a hora de quentar cazos de auga e de leite para as crianzas. Séntome cunha familia siria de 8 membros de tres xeracións, a aboa non me deixa marchar se non tomo o té que ferve. Iamos andando ao chegar e vimos como o pai tiraba da cadeira das rodas dun neno co ollar perdido.
Unha masaxista de Lleida -que di que está aquí porque non soportou ver as imaxes nas teles e colleu o primeiro voo- e eu falamos con el e acabamos diante da súa tenda, falando do caso, de como deixan a casa destruída en Alepo e como queren darlle un tratamento médico ao neno de 11 anos con espinha bífida e unha doenza mental profunda. Danche todo mentras aquí non se lle dá a benvida. A nai do neno lava ao resto das crianzas nunha billa. E lava a roupa. A aboa abrázame, cando lle digo que alí diante do lume, parece minha aboa na lareira. Porque a humanidade ten os mesmos sentimentos. Seguimos pola lameira. Escoítanse conversas en moitas linguas, berros e silencio. A xente vennos falar, as persoas coas que vou son xa familiares para elas e senten curiosidade pola nova visita. De onde vés? Pregunta unha nena en inglés, eu quero ser mestra de inglés, sobe cando logo fai confesións no meu colo. Ou unha muller afgá de 22 anos que perdeu o neno no barco en Turquía. E fala dun curmá seu que está tetrapléxico despois da singradura na lancha de goma, pois caíronlle enriba os adultos e partíronselle as pernas. Hadila vén falar para contar que non sabe onde está seu irmá, que non tivo máis novas, mentras chora ollando para a porta, quero ir a calquer lugar onde non me maten.... Estas persoas desprazadas pola xeopolítica, a guerra, os conflitos armados e a persecución están ávidas de saber que vai acontecer. Porque en Idomeni non hai información, non se sabe o que acontece, non se sabe como vai ser o día seguinte. Os ruxe-ruxes din que Grecia non pode soportar máis a situación e que na primeira semana de maio van levantar o campo. Esta última semana, os buses militares xa están levando familias aos denominados hotspots e campos militarizados.
Hai dous días unha muller quixo suicidarse. En Idomeni, entra a tolería, están ás portas de empezar unha nova vida e ven como se pode frustrar e non entenden. Lía hai uns dias unha crónica cun xornalista turco da AFP que dicia que “en Idomeni pérdese a razón”. Parece que esta muller fora aceitada para facer reagrupamento familiar en Alemania e no aeroporto non a deixaron saír cos seus tres fillos. Gastou os últimos cartos que traia. E agora tolea porque é a nada máis absoluta. As enfermeiras voluntarias andaluzas, de Madrid, catalás coas que falo din que hai moitos casos así, que non dan feito. Montaron xunto con Bombeiros en Acción unha tenda amarela que é un centro sanitario. Alí atenden tamén ás embarazadas, alí van as nais a pedir alimento para os bebés. Hoxe irei coas matronas a velas. Canto traballo voluntario incrible, canto!!!, o que non fan os Gobernos. Hoxe iremos ao lugar onde lavan os nenos, un hamán que montou unha parella catalá para mulleres e crianzas. Alí houbo e hai xente galega que quenta auga, que frega, que enxabona. “E un tren de lavado”, di un galego de Portonovo.
Imos á escea do crime. Deste crime contra a Humanidade. Os sentidos empezan a traballar. Ficas no primeiro ollar sen alento
Fico a durmir no piso de xente voluntaria e cóntanme esta loita infinita. Coma Vicente Carro, de Cantabria, que xa estivo en Lesbos. Non son capaz de dormir en toda a noite e escribo até o mencer. Preciso dar testemuña aínda que sexa por poucas horas deste horror. Como poder describir o que se ve, contar esta traxedia da humanidade máis descastada, os parias, os miserables, os ninguéns, como dicía Galeano, a quen todo o mundo rexeita. Mais debía de vir, é unha obriga ver dende dentro o que pasa, para vocealo onde están os culpables, pois como decia Miguel Portas, eurodeputado portugués xa falecido, cando foi a Lampedusa “xa pagou a pena ser político” por estar aquí. Paga a pena e hai que voltar.
O campo está improvisado enriba de plantacións agrarias limítrofes cos caminhos de ferro, pegado ás vías que dan entrada a Fyrom. Ao longo dun kilómetro das vias hai máis de 2000 persoas, contan que se van instalando por orde de chegada, por se Macedonia abre a porta. No fondo está a porta maldita, o obxecto de desexo da liberdade. Agardan diante día e noite para cruzar. Porque non hai unha pasaxe humanitaria, senón isto non se estaría producindo. A luz última do dia delata aínda máis a traxedia que se produce nos campos de Idomeni. Un dos campos improvisados dos 29 que hai en Grecia, país no que se concentra agora a maior presión migratoria en Europa.
Este confito vén dende tempo, dende o ano 2000, agravouse en 2011 e agora estamos vivindo un pesadelo colectivo. Semella que antes a sociedade se conmovía por momentos ou acontecimentos, máis agora, a magnitude da traxedia tocou máis fondo e estendeuse á indignación entre nosos Pobos. Ou iso quero pensar, porque esta é unha traxedia humana con culpables, con causantes dos despropósitos pola xeopolítica agresiva, cunha xestión ineficaz e egoista por parte europea e con retrasos, moito retraso. Sábeno ben todas estas persoas que agardan nas ringleiras da fronteiras greco-macedonia, neste lugar de Idomeni, agora famoso por ser a capital da Europa humanitaria porque a deshumanizada está en Bruxelas, xa desprovista de plenitude e de grandeza política e ética e chea de crueldade polas últimas decisións. Non hai rexistros das persoas que entran. A actual normativa europea coa xestión de urxencia dos denominados centros de acollida ou hotspots implica inscribirse coa pegada dixital no País no que se entre, e as persoas desprazadas non queren, terían que agardar entre 3 a 5 anos se son identificadas en Grecia para ir a outro País europeo. Europa é un inminente xeriátrico e en 2050 vai ter un crecemento vexetativo negativo. Europa precisa nova e moita xente. Mais está allea no seu confort aparente que non ve nen repara, como diría Saramago. Asina acordos crueis para xustificar a súa ineficiencia e paga dando prebendas a un país non seguro como Turquía para autoxustificarse que non soubo nen sabe resolver a crise migratoria. Asilo versus medo. Drama versus irresponsabilidade. Baile de cifras versus dor. Máis a proba é que a xente está aquí, tirada, ao lado das vías do tren, ao sol e á choiva, na lameira da indefinición, sen condicións de hixiene, con casos extremos como os das crianzas que con diversas enfermedades mentais como ...non se lles dá unha saída de asilo inmediata, nenas e nadas que escaparon con nais e pais, sós ou xuntos, das guerra e que hai 3, 2 anos ou varios meses que non van á escola.
Europa asina acordos crueis para xustificar a súa ineficiencia e paga dando prebendas a un país non seguro como Turquía
Porque as persoas que aquí agardan para cruzar a fronteira son fuxidas. Fuxiron pola vida. De guerras, persecución política, conflitos armados e miseria. Fuxiron do medo e con medo. Medo a non morrer carbonizados polas bombas cruzadas. E pagaron por vir inxentes cantidades. E empezaron a andar. Despois do que pasaron, que significa agora agardar para cruzar o paso para ir cara Centroeuropa, sobre todo Alemanha. Saben que non poden voltar. Se voltan, en moitos casos non agarda nada.
Idomeni non é un lugar imaxinario para conmovernos. Idomeni é un lugar real que apesta, que engole, que proe, que doe, no que se concentra o mellor e o pior da condición humana. Idomeni cheira como cheira Europa. E aquí está a Europa real, a humana. Porque a outra morreu.
Nota: as fotos desta crónica son tamén da autoría de Ana Miranda.
