36 millóns de persoas tratan de sobrevivir ao cambio climático no leste de África

Até 36 millóns de persoas están afectadas e 18,4 millóns padecen risco de fame severa por mor da seca no Corno de África, conformado por Somalia, Xibutí, Eritrea e Etiopía, con 332.000 en risco de morte pola necesidade urxente de alimentos, refire a Axencia das Nacións Unidas para os Refuxiados. En Etiopía e Somalia 1,75 millóns de persoas tiveron que fuxir dos seus fogares, con case 12 millóns de persoas con inseguridade alimentaria neste primeiro país. No segundo, a peor seca en catro décadas matou 43.000 persoas en 2022. Todo isto non tería acontecido se non fora polo cambio climático, corroborou un estudo feito público a quinta feira polo World Weather Attribution, que estimou que o quecemento global incrementou no mínimo 100 veces as posibilidades deste evento climático. Con 1,2 °C menos, a estimación do aumento da temperatura provocado até o de agora polo cambio climático, as mesmas condicións “non terían provocado seca en absoluto”, destacou Joyce Kimutai, participante no estudo polo Departamento Meteorolóxico de Kenya. Nese sentido, detalla que a seca debeuse á alza da evaporación xerada polas altas temperaturas. Desde outubro de 2020 deixaron de desenvolverse na rexión cinco temporadas de chuvia (contan con dúas cada ano). A pesar de que son precisas moitas máis chuvias polo de agora as predicións dunha sexta temporada falida non se están a cumprir. Chris Funk, climatólogo da University of California e que non formou parte da investigación, resolveu que “se tes o dobre de posibilidades dunha seca severa, iso realmente prepara o escenario para estes impactos secuenciais que devastaron a rexión”. Esta situación xunta outros factores como a inseguridade tamén impulsan o aumento das migracións cara a Europa. 906 persoas migrantes morreron ou desapareceron no mar Mediterráneo no ano 2023, 60 delas crianzas, acumulando máis de 26.500 decesos desde 2014. Só na última semana faleceron afogadas fronte ás costas de Tunisia máis de 100 persoas, após un incremento no número de saídas de buques polo endurecemento das políticas contra os migrantes do mandatario Kais Saied, que arrestou case 2.000 migrantes desde o pasado domingo. A ese respecto, o Goberno de extrema dereita en Italia reclamou ao Fondo Monetario Internacional que financie Tunisia sen condicións para “loitar contra a migración”. Fondo para perdas e danos O estudo que vincula a seca no Corno de África co cambio climático é especialmente relevante por difundirse cando os países en vías de desenvolvemento negocian cos Estados con máis recursos económicos a adopción do Fondo para perdas e danos polo cambio climático acordado na COP27, a 27º Conferencia sobre o tema da Organización das Nacións Unidas (ONU), que decorreu o pasado novembro en Sharm el Sheikh, Exipto, posto que a complexidade dos factores que interveñen nas secas fan máis difícil para a comunidade científica demostrar a súa relación co quecemento global en comparación cos eventos de calor extremo e as chuvias torrenciais. A finais de marzo reuniuse o Comité de Transición da COP27, formado por 10 Estados moi industrializados e 14 en desenvolvemento, na localidade exipcia de Luxor, para negociar este asunto entre outras cuestións. O principal negociador de Exipto, Mohamed Nasr, fixo público que se alcanzou un pacto para estabelecer o fondo antes do inicio da COP28 o 30 de novembro nos Emiratos Árabes Unidos. Aínda así, negouse a ratificar que isto acontecería neste rango de tempo, indicando que fican cuestións polémicas por abordar, no marco dos debates entre estes dous bloques de países, que poñen en cuestión que por exemplo os países do Corno de África poidan financiar a recuperación dos danos provocados pola seca e as medidas de adaptación e mitigación do cambio climático por esta vía. En todo caso, como subliñou o titular de Asuntos Exteriores paquistaní, Bilawal Bhutto, este fondo, unha reclamación dos países empobrecidos durante tres décadas e para eles o principal éxito da COP27, “confirma o principio central da Xustiza climática” a pesar de que “o acordo non estabelece a responsabilidade xurídica de quen máis contribuíu ao cambio climático”, un dos aspectos que buscan evitar a toda costa os países industrializados, que incumpren desde 2009 o seu compromiso de achegar 90.000 millóns de euros anuais para que os Estados máis vulnerábeis poidan enfrontalo. En paralelo á negociación de como levar á práctica o fondo, a Asemblea Xeral da ONU aprobou por consenso unha iniciativa de Vanuatu para que a Corte Penal Internacional determine “as obrigas que incumben aos Estados” no ámbito da loita contra a mudanza climática, coa esperanza de que permita desenvolver un marco xuridicamente vinculante que evite os incumprimentos rexistrados até o de agora. Para a Unión de Científicos Conscientes foi o “avance máis importante a nivel mundial” nos últimos anos. Os episodios de seca esténdense polo mundo Nas últimas semanas estanse a reportar múltiples episodios de seca por todo o mundo. Na Arxentina, a peor seca en 60 anos provocou unha produción 50 millóns de toneladas menor da agardada só nos cultivos de soia, millo e trigo, que se traducen nunhas perdas de máis de 17.000 millóns de euros. Ao tempo, o centro do territorio estadounidense está a padecer tamén unha seca prolongada que se replica en Europa. En Italia, o río Po, que dá nome ao val onde se producen 40% dos alimentos do país, está no seu nivel máis baixo nun mes de abril nos últimos 30 anos, mentres que no Estado español o terceiro ano de poucas precipitacións e altas temperaturas estragou tres millóns e medio de hectáreas de cultivo. No que atinxe á Galiza, a metade do territorio foi definido como en prealerta de seca polo Observatorio Europeo da Seca, integrado no programa Copernicus a cargo da Unión Europea. Desinformación Aínda que as evidencias sobre as consecuencias do cambio climático se acrecentan constantemente con novos estudos, un informe do regulador audiovisual australiano determinou que medios de Rupert Murdoch (propietario tamén de Fox News, The Times ou The Wall Street Journal) difundiron afirmacións para minimizar os efectos do quecemento global.